Zwarte draadjes in mondkapjes zijn onschadelijke vezels en geen levende organismen, zeggen wetenschappers
- Dit artikel is meer dan een jaar oud.
- Gepubliceerd op 14 april 2021 om 09:56
- Leestijd: 9 min
- Door: AFP Belgrado, AFP Duitsland, AFP Oostenrijk, AFP Tsjechië
Copyright © AFP 2017-2025. Voor commercieel gebruik van deze inhoud is een abonnement vereist. Klik hier voor meer informatie.
"Bij warmte, als je gaat ademen, komen er wormpjes en parasieten tot leven in je mondmasker", aldus deze Facebookpost, gepubliceerd op 6 april 2021 en sindsdien 494 keer gedeeld. In de video hangt een mondkapje boven dampend water. De video zoomt in op het kapje en onthult kleine zwarte draadjes die lijken te bewegen.
Vergelijkbare experimenten kwamen hier en hier naar voren door Nederlandse Facebookgebruikers die beweren dat hun mondkapjes bezaaid zijn met “wormen”, een “kunstmatige levensvorm” ontwikkeld door “nano- en biotechnologie”, of “morgellons” - een nog ongedefinieerde aandoening die sommige wetenschappers toeschrijven aan een psychotische waan die bij sommigen een kruipend gevoel in de huid creëert. Op Instagram verscheen een soortgelijk filmpje, met de omschrijving: “Lekker wormen in je masker”.
Een langere compilatievideo van 17 minuten bevat meerdere video's met experimenten die het bestaan van "morgellons" in mondkapjes en wattenstaafjes voor PCR-testen zouden moeten bewijzen. De compilatie gaat nog een stap verder door te suggereren dat de vezels "geheime overheidsexperimenten" zijn en waarschuwt dat de objecten een "noodsituatie" vormen die "neurologische schade" kan veroorzaken.
Soortgelijke video's met een alarmerende toon circuleren over de hele wereld en tonen mensen die met smartphones of microscopen de stof van mondkapjes van dichtbij bekijken. AFP-journalisten in Servië, Duitsland en Tsjechië werkten samen om vier vragen te beantwoorden: kunnen we deze draadjes ook vinden en waar, wat zijn ze, waarom lijken ze te bewegen, en zijn ze gevaarlijk? In werkelijkheid zijn deze draden te vinden op dagelijkse objecten omdat het geen parasieten zijn, maar onschadelijke vezels die worden verplaatst door lucht en water. Het zijn ook geen “morgellons”.
Zwarte draadjes zijn overal te vinden
Deze zwarte draden worden overal aangetroffen, niet alleen op mondkapjes, wat in strijd is met de theorie dat er een specifiek gevaar bestaat bij het dragen van mondkapjes of dat 'levende parasieten' met opzet op mondkapjes zijn aangebracht. AFP Belgrado gebruikte een vergrootglasapplicatie op een telefoon om te kijken naar verschillende objecten die in het dagelijks leven worden gebruikt, waaronder een katoenen mondkapje en een KN95-mondkapje, en vond dezelfde zwarte draden in alle objecten, zoals je kunt zien in de onderstaande afbeeldingen.
Onschadelijke vezels
Na het vinden van vergelijkbare zwarte draden op verschillende objecten, kun je je alleen maar afvragen wat ze zijn en of we op onze hoede moeten zijn. We vroegen wetenschappers om de video's en foto's te bekijken die op sociale media werden gedeeld en kregen geruststellende antwoorden.
Jana Nebesarova, assistent professor in het laboratorium voor elektronenmicroscopie van het Biologisch Centrum van de Tsjechische Academie der Wetenschappen, verklaarde in een e-mail aan AFP op 31 maart 2021: “Hoogstwaarschijnlijk zijn het stukjes stof - hetzij van de kleding van de persoon die het experiment uitvoert, of van gordijnen of het tapijt in de kamer. De lucht zit vol met deze stukjes stof die vrij rondzweven, samen met pollen, schimmels, delen van dode huidcellen, microscopisch kleine delen van de aarde enz.”
Zij voegde hieraan toe: “Het mondkapje of een (wattenstaafje voor een COVID-19)-test kan dus draden bevatten die daar zijn gekomen tijdens het productieproces of tijdens hun behandeling net voordat werden gebruikt. Ze zijn in ieder geval niet gevaarlijk voor een gezond persoon; dit zijn dingen die we elke dag inademen en ons trilhaarepitheel (deel van de slijmvliezen - red.), dat ons ademhalingssysteem bekleedt, weet heel goed hoe om te gaan met deze externe microscopisch kleine deeltjes.”
We vroegen ook aan Jeffrey Marlow, assistent professor Biologie aan de Universiteit van Boston om het experiment voor ons uit te proberen. Naar eigen zeggen vond hij "sliertjes" op een gloednieuw mondkapje. "Toen ik een nieuw mondkapje uit de tas haalde en ernaar keek onder een Nikon-microscoop met een vergroting van 80, zag ik een netwerk van heldere en doorschijnende sliertjes. Ongeveer een of twee keer per vierkante centimeter waren er donkere sliertjes aanwezig die kort en vaak gekruld waren. Tijdens mijn observatie van 10 minuten in het laboratorium bewoog geen van de sliertjes in het mondkapje', schreef hij in een e-mail aan AFP op 5 april 2021.
"Mondkapjes met zeer goede filtereigenschappen tegen virussen hebben een bijzonder goede elektrostatische werking” waardoor ze zelfs kleine virussen op de stof kunnen aantrekken en vangen, vertelde Christian Scharlach, woordvoerder van de Duitse fabrikant D / Maske op 7 april 2021 in een e-mail aan AFP Duitsland. Hij legde uit dat onzuiverheden zoals vezels op de mondkapjes kunnen blijven plakken tijdens het verpakken, vooral omdat “de mondkapjes elektrostatisch geladen zijn”. Hetzelfde geldt voor de omgeving waarin het mondkapje wordt bewaard. “De elektrostatische lading trekt vezels aan en filtert ze. Als je bijvoorbeeld een mondkapje in je (jas)zak bewaart, hechten vezels zich automatisch aan het mondkapje”, aldus Scharlach.
De vezels bewegen door lucht, statische elektriciteit of water
Veel mensen zijn ervan overtuigd dat de vezels levende organismen zijn omdat ze ‘bewegen’. Maar ook hier is een simpele verklaring voor.
Ten eerste zijn deze vezels zo licht dat ze worden gedragen door luchtstromen die wij mensen misschien niet voelen. Statische elektriciteit is een andere verklaring. Bovendien hebben de meeste mensen de mondkapjes bevochtigt met water met het idee dat de ‘parasieten hierop reageren’. Maar Nebesarova, van het Biologisch Centrum van de Tsjechische Academie der Wetenschappen, zegt juist dat het water de draden kan laten lijken bewegen.
“Als je een voorwerp in het water probeert te vangen, beweegt het van je af omdat je met je hand een golf maakt. Het object beweegt verder. Evenzo wanneer je een draad nadert met de punt van een pincet, creëer je een golf in het water en de draad beweegt. Dat bewijst echter op geen enkele manier dat het deeltje leeft of zelfstandig kan bewegen”, zei Nebesarova.
De Roemeense natuurkundige Cristian Presură, senior onderzoeker bij het Philips-onderzoekslaboratorium in Eindhoven, ontkrachtte ook de bewering dat de vezels parasieten zijn in een video die op Youtube werd gepubliceerd op 2 april 2021. Hij probeerde het experiment op verschillende stoffen en constateerde dat deze zwarte draden vezels zijn. "De damp die nog in het mondkapje zit, stijgt op en zet op die manier een textielvezel in beweging", zegt hij nadat hij een kapje op een ketel heeft gezet.
"De stoom is het textiel binnengedrongen, blijft daar en komt geleidelijk naar de oppervlakte en beweegt deze textielvezels (...) waarna ze afkoelen en zo hun structuur veranderen. Dat is wat er gebeurt. Ze reageren op deze omgevingsveranderingen", legt hij aan het einde van de video uit.
In de video's zien we dat mensen opzettelijk op de mondkapjes ademen, mondkapjes met blote handen aanraken, ze stomen of zelfs koken. Er zijn genoeg mogelijkheden om bewegingen te creëren waardoor ze er "levend" uitzien.
Experiment in een laboratorium
Om nog zekerder van onze zaak te zijn, lieten we de foto's van de zwarte draden zien aan Marina Jovanovic, dokter in Biologische Wetenschappen en onderzoeksassistent aan het Instituut voor Algemene en Fysische Chemie in Belgrado. "Het is gewoon een normale vezel - een paar fragmenten ervan", zei ze op 6 april 2021. Hier is haar test voor AFP in de video:
Jovanovic vond geen zwarte draden in het gloednieuwe mondkapje dat ze voor ons testte. We gaven haar ook een versleten mondkapje waarop we een van deze vezels vonden. Jovanovic merkte op dat in echte laboratoriumomstandigheden het mondkapje op zijn minst tussen twee glaslagen moet worden geplaatst en niet constant met de hand moet worden aangeraakt, en dat een goed onderzoek niet alleen afhankelijk is van een microscoop. We hebben de laboratoriumomstandigheden niet gerespecteerd om te simuleren wat mensen in de Facebookvideo’s doen.
“Het is niet mogelijk om vezels te verwarren met levende organismen. Vezels hebben een herhalend patroon, we weten hoe dat eruit ziet, dus het zijn geen microben”, legde ze uit. Jovanovic benadrukte ook dat de voorwaarden voor "testen" ertoe doen. “Als je het mondkapje opzet, als je het aanraakt, breng je verschillende fragmenten aan, zoals stukjes haar, plantenvezels, allerlei onzuiverheden. Wat we op dat mondkapje zagen, waren fragmenten, geen parasieten of iets levends. Het zijn gewoon restjes van bepaalde materialen.
Morgellons zijn geen parasieten in mondkapjes
Veel van de berichten op sociale media noemen de zwarte sliertjes “morgellons” en beweren dat ze een gevaarlijke bron van ziekten zijn. Volgens de Mayo Clinic, een Amerikaans academisch medisch centrum, "is de ziekte van Morgellons een controversiële, onverklaarde huidaandoening". Tot de gerapporteerde symptomen behoren "kruipende sensaties op en onder de huid, vaak vergeleken met bewegende, stekende of bijtende insecten en vezels, draden of zwart vezelachtig materiaal in en op de huid.”
Een studie uitgevoerd door de Centers for Disease Control (CDC) bij 115 patiënten tussen 2006 en 2008 meldde: “Er zijn geen parasieten of mycobacteriën gedetecteerd. De meeste materialen die in de huid van de deelnemers werden verzameld, waren samengesteld uit cellulose, waarschijnlijk afkomstig van katoen."
Volgens de Mayo Clinic hebben sommige onderzoeken de ziekte in verband gebracht met spirocheet-bacterie Borrelia. Deze bacterie wordt verantwoordelijk geacht voor de ziekte van Lyme. Spirocheten zijn herkenbaar aan hun "spiraalvorm", zoals te zien is op deze pagina van de campus voor medische biologie van de Universiteit van Parijs 5. Ze zien er anders uit dan de vezels die op mondkapjes worden aangetroffen.
Andere studies beschouwen “morgellons” als de uitdrukking van “waanparasitose” die dit artikel in 2010 in de Journal of the German Society of Dermatology definieert als “een vaststaand geloof van een doorgaans huidgerelateerde invasie of plaag door een aantal vermeende besmettelijke soorten (meestal parasieten en bacteriën)”. Het artikel stelt: "deze entiteit is door de patiënten zelf 'de ziekte van Morgellons' genoemd, hoewel medisch bewijs voor het bestaan ervan ontbreekt."
De video's van de vermeende “wormen” die in mondkapjes worden aangetroffen, maken deel uit van een langere reeks valse claims die mondkapjes presenteren als een gevaar voor de gezondheid. Deze beweringen zijn naar voren gekomen tijdens de COVID-19-pandemie, toen het dragen van dergelijke kapjes in verschillende landen verplicht werd onder bepaalde omstandigheden om de verspreiding van het virus tegen te gaan. AFP Factcheck heeft dergelijke beweringen eerder onderzocht en ontkrachtte dat het dragen van een mondkapje hersenschade, huidschimmel of longziekten zou veroorzaken. In november 2020 hebben we ook acht beweringen geverifieerd op dit bord in een Nederlandse drogist, waarbij we ontdekten dat de meeste vals of ongegrond waren.
Heeft u content gezien die u door AFP wilt laten verifiëren?
Neem contact met ons op
