Stijging kankergevallen dateert van voor de pandemie

"Chirurg linkt covidprikken aan wereldwijde epidemie van 'schrikbarend agressieve' kankers" luidt de kop van een artikel dat viraal ging in het Nederlands nadat het op 16 april 2025 op Facebook werd geplaatst. 

Socialemediagebruikers uitten al snel hun bezorgdheid. "Met trots ben ik een Bewust Ongevaccineerde Burger," schrijft iemand. "Gelukkig nooit geprikt!" schrijft een ander. Hoewel Nederland een hoge vaccinatiegraad kent, is deze de afgelopen jaren licht gedaald.

Soortgelijke berichten met de link naar het blogartikel of een screenshot van het artikel gingen werden ook massaal gedeeld op andere socialemediaplatforms zoals hier en hier.

In het artikel verwijst de auteur naar "miljardair en transplantatiechirurg Patrick Soon-Shiong" als de bron van de uitspraak. "Hij waarschuwde in een interview met Tucker Carlson dat de COVID-19-vaccins agressieve kankers kunnen veroorzaken. Hij denkt dat zich een ongekende kankerepidemie aan het ontvouwen is" gaat het artikel verder. 

Patrick Soon-Shiong maakte een fortuin met de ontwikkeling van het kankermedicijn Abraxane, dat wordt gebruikt voor de behandeling van (onder andere) alvleesklierkanker. Hij is ook de eigenaar van de Amerikaanse krant de LA Times en steunde eerder al Donald Trumps benoeming van vaccin-scepticus R.F. Kennedy als Amerikaanse minister van Volksgezondheid.

Het artikel bevat een link naar het interview met Tucker Carlson dat op 26 maart 2025 op YouTube werd gepubliceerd onder de titel: "Dr. Patrick Soon-Shiong: You're Being Lied to About Cancer, How It's Caused, and How to Stop It". In de video, die al meer dan 1,3 miljoen keer werd bekeken, is te zien hoe Soon-Shiong, samen met presentator en samenzweringstheoreticus Tucker Carlson, insinueert dat de toename in kankerdiagnoses verband houdt met het spike-eiwit van het COVID-19-virus en de vaccins tegen het virus. 

"Is het toeval dat we na de COVID-19-infectie, na het COVID-19-vaccin, al deze gebeurtenissen zien waarvan we weten dat het spike-eiwit daar zit? Ik denk het niet," zei hij in Carlsons show.

Maar, de toename van kankergevallen is goed gedocumenteerd en dateert van lang voor de pandemie. Experts schrijven de toename toe aan een vergrijzende bevolking en betere opsporingsmogelijkheden van de ziekte, maar ook aan sociale factoren, zoals toegenomen zwaarlijvigheid, rookgewoonten en alcoholgebruik. Er is geen wetenschappelijk bewijs voor een verband tussen COVID-19-vaccins en kanker. 

Image

Screenshot van incorrect bericht op Facebook. Genomen op 28/4/25.

De beweringen zijn de nieuwste in een stortvloed van misinformatie die op gang kwam in 2020 na de coronapandemie. Het idee dat COVID-19-vaccins de oorzaak zijn van de verhoogde kankercijfers werd in het verleden al meerdere keren weerlegd door AFP, zoals hier, hier en hier. Dezelfde beweringen van Soon-Shiong in maart werden ook hier ontkracht door Science Feedback.

Data toont al toename vóór de pandemie

Gegevens van de Nederlandse Kankerregistratie (NKR), die nationale gegevens over kankerpatiënten bijhoudt, evenals cijfers over kanker van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), laten een stijgende trend zien in geregistreerde kankergevallen die teruggaat tot ver voor de pandemie van 2020 (hier gearchiveerd).

Volgens een rapport dat in februari 2025 werd gepubliceerd door het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), dat de NKR-database beheert, is de trend "een verwachte stijging op basis van de bevolkingstoename en het groeiende aandeel ouderen in de bevolking".

Gevraagd naar een mogelijk verband tussen COVID-19-vaccinatie en stijgende kankerpercentages, vertelde een IKNL-woordvoerder aan AFP in een e-mail op 25 april 2025 dat "er geen reden of wetenschappelijk bewijs is om aan te nemen dat dat zo is".

De gevallen zijn sinds de jaren negentig gestaag toegenomen, met een kleine daling in 2020, die het IKNL toeschrijft aan de eerste golf van de pandemie, toen mensen tijdelijk minder werden getest.

Het kankeragentschap van de WHO, het International Cancer Research Centre (ICRC), schat dat er in 2022 wereldwijd 20 miljoen gevallen van kanker zijn vastgesteld. Het aantal kankergevallen neemt al jaren toe en zal naar verwachting met 77 procent stijgen tegen 2050, zeggen gezondheidsautoriteiten van de Verenigde Naties.

Volgens de WHO "weerspiegelt de snel groeiende wereldwijde kankerlast zowel de vergrijzing en groei van de bevolking als veranderingen in de blootstelling van mensen aan risicofactoren", waarbij tabak, alcohol en obesitas worden genoemd als belangrijke drijvende factoren achter de toenemende kankerdiagnoses, en "luchtvervuiling nog steeds een belangrijke oorzaak is van milieurisicofactoren". 

Ook de Nederlandse NGO Wereld Kanker Onderzoek Fonds vertelde aan AFP op 23 april 2025 dat het bekend is dat veroudering een belangrijke rol speelt in de toename van het aantal gevallen van kanker. "Kanker is een ziekte die vaak op oudere leeftijd vastgesteld wordt. Ook bevolkingsgroei en de kwaliteit van de registratie van kankergevallen zijn van invloed op de cijfers," zei woordvoerder Germund Daal.

Daal wees er ook op dat in landen als Nederland - na roken - overgewicht de grootste risicofactoren zijn voor kanker wanneer het gaat over onze levensstijl. 

Vaccins veroorzaken geen kanker

Er is geen bewijs dat coronavaccins kanker veroorzaken, tot herval leiden of de ziekte versnellen. Dit werd al meermaals ontkracht door verschillende experts en gezondheidsautoriteiten wereldwijd, zoals het Amerikaanse Centre for Disease Control in 2024.  

Volgens de website van het Europees Geneesmiddelenagentschap zijn er ook "na vaccinatie met mRNA-vaccinsgeen bijwerkingen waargenomen die verband houden met genmutaties, zoals kanker".

Hoewel vaccins geen kanker veroorzaken, zijn er verschillende virussen en infecties waarvan bekend is dat ze kanker veroorzaken of iemands kans op het ontwikkelen van bepaalde vormen van kanker vergroten. Het HPV-virus bijvoorbeeld, kan baarmoederhalskanker veroorzaken en Hepatitis B en C worden gelinkt aan leverkanker. Een hiv-infectie verzwakt ook het immuunsysteem, wat de kans op het ontwikkelen van kanker verhoogt.

Vaccins die zijn ontwikkeld en op grote schaal worden toegediend tegen deze virussen blijken steeds effectiever te zijn. Zo zal in Australië, het eerste land waar het HPV-vaccin op grote schaal werd toegediend, baarmoederhalskanker binnenkort kunnen worden geclassificeerd als een zeldzame vorm van kanker.

Er is tot nu toe geen eenduidig onderzoek dat aantoont dat COVID-19 of spike-eiwitten van het virus het risico op het ontwikkelen van kanker verhogen.