Er is geen rechtszaak van Robert F. Kennedy Jr. over coronavaccins bij het Amerikaanse Hooggerechtshof

De nieuwe Amerikaanse minister van Volksgezondheid, Robert F. Kennedy Jr., is een bekende en aloude vaccinatiescepticus die ooit zelfs autisme aan vaccins toeschreef. Een paar jaar geleden, lang voordat hij werd benoemd in zijn huidige functie onder de Amerikaanse president Donald Trump, circuleerden online al valse beweringen dat Kennedy Jr. een rechtszaak tegen farmaceutische bedrijven had gewonnen waarbij het Amerikaanse Hooggerechtshof had geoordeeld dat coronavirusvaccins geen vaccins waren en "onherstelbare" schade veroorzaakten. Deze valse beweringen doken opnieuw op sinds Kennedy Jr. minister van Volksgezondheid werd. Het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft echter nooit een dergelijke uitspraak gedaan. COVID-19-vaccins zijn wel degelijk vaccins. Al het bewijs tot nu toe toont aan dat ze veilig en effectief zijn en een groot aantal sterfgevallen tijdens de coronavirus pandemie hebben helpen voorkomen.

"Prachtige en markante uitspraak van het Amerikaanse Hooggerechtshof: covidvaccins zijn GEEN vaccins," begint een lange Facebookpost die op 1 mei 2025 in het Nederlands werd gepubliceerd en meer dan 27 duizend keer werd gedeeld.

"Robert F. Kennedy Jr. heeft zijn rechtszaak tegen alle farmalobbyisten gewonnen," vervolgt het bericht, "het Hooggerechtshof bevestigt in zijn uitspraak dat de schade veroorzaakt door gentherapieën van covid mRNA duidelijk is." 

De tekst werd wijdverspreid op verschillende sociale media en gedeeld in andere talen zoals in het Duits, Kroatisch, Tsjechisch en Hongaars.

Image

Screenshot van incorrecte post op Facebook. Genomen op 12/5/25.

De beweringen in het bericht - die precies hetzelfde zijn geformuleerd als de beweringen die een paar jaar geleden al de ronde deden - zijn echter onjuist.

Donald Trump benoemde Robert F. Kennedy Jr. als zijn nieuwe minister van Volksgezondheid kort na zijn inauguratie als Amerikaanse president in januari 2025. De benoeming deed meteen de wenkbrauwen fronsen, omdat de neef van wijlen president John F. Kennedy een bekende vaccinatiescepticus is die herhaaldelijk desinformatie verspreidde over vaccins en andere gezondheidskwesties. Zo bracht hij bijvoorbeeld onterecht vaccins in verband met autisme, een bewering die al vele malen werd weerlegd. Voor zijn aanstelling als minister van Volksgezondheid richtte Kennedy Jr. ook de vaccinkritische organisatie Children's Health Defense op en was hij daar voorzitter van. 

Toen een ernstige uitbraak van mazelen de ronde deed in de VS in maart 2025 waarbij een aantal kinderen overleed, sprak vaccinscepticus Kennedy zich desondanks publiekelijk uit voor vaccinaties en beval hij het combinatievaccin tegen bof, mazelen en rodehond aan om de virusziekte in te dammen.

Geen dergelijke uitspraak door het Amerikaanse Hooggerechtshof

In het najaar van 2022 circuleerden de claims al in het Nederlands en in verschillende andere talen, zoals het Fins, Engels en Spaans. 

De claim was bijna exact hetzelfde als de posts die in april 2025 werden verspreid: het Hooggerechtshof had zogezegd bevestigd "dat de schade veroorzaakt door Covid mRNA gentherapieën onherstelbaar is", luidde de kop van een blogartikel van 24 augustus 2022. "Robert F. Kennedy Jr. won de zaak tegen alle farmaceutische lobbyisten", ging het verder. AFP ontkrachtte deze beweringen al in 2022. 

Het Amerikaanse Hooggerechtshof maakt zijn beslissingen en uitspraken openbaar op zijn website. Sinds het begin van de coronapandemie in 2020 en de eerste noodgoedkeuring van het COVID-19-vaccin door Biontech/Pfizer in de VS in december 2020, is Kennedy slechts bij één zaak betrokken geweest bij het Hooggerechtshof. Deze beslissing betrof echter een rechtszaak die werd aangespannen door ziekenhuizen over betalingen voor patiënten met een laag inkomen en onverzekerde patiënten. De termen 'covid', 'coronavirus' en 'vaccin' komen niet voor in de uitspraak van de rechtbank.

Het Amerikaanse ministerie van Volksgezondheid en Sociale Diensten ontkende de desinformatie over de vermeende rechtszaak ook op 7 mei 2025 in antwoord op een vraag van AFP. "Deze beweringen zijn niet accuraat" schreef een woordvoerster. In de factcheck door AFP uit 2022 zei een woordvoerder van Kennedy's organisatie Children's Health Defense ook al dat de claim "onwaar" was.

mRNA-vaccins zijn vaccins

Naast de desinformatie over de vermeende rechterlijke uitspraak, is de online gedeelde claim ook feitelijk onjuist. In tegenstelling tot wat wordt beweerd, zijn mRNA-vaccins wel echte vaccins.

Ulrike Protzer, professor in de virologie aan de Technische Universiteit van München en onderzoeker aan het Duitse Centrum voor Infectie Onderzoek, legde, in antwoord op een vraag van AFP op 7 mei 2025, uit hoe vaccins werken. "Een vaccin activeert een immuunrespons die specifiek gericht is tegen een ziekteverwekker" schreef Protzer. "De immuunrespons is ontworpen om te voorkomen dat ziekteverwekkers het lichaam binnendringen en ziekte veroorzaken." mRNA-vaccins vervullen deze functie ook.

Het Paul Ehrlich Instituut (PEI) - het Duitse Federale Instituut voor Vaccins en Biomedische Geneesmiddelen - beaamde dit na een vraag van AFP op 8 mei 2025: "mRNA-vaccins worden ook uitsluitend gebruikt voor de preventie of behandeling van infectieziekten." Bovendien hebben ze "geen genveranderend effect".

Gentherapieën en mRNA-vaccins werken verschillend

Bovendien worden mRNA-vaccins in de gedeelde berichten ten onrechte "gentherapieën" genoemd. Het PEI legde uit dat "gentherapieën genetische informatie veranderen om genetische ziekten te behandelen of te voorkomen". Dit geldt niet voor mRNA-vaccins.

"Volgens alle beschikbare kennis verandert het zogenaamde 'messenger-RNA' in mRNA-vaccins het menselijk genoom niet." Het mRNA in de vaccins komt niet in de celkern, waar het genetisch materiaal zich bevindt.

Bij gentherapie "wordt er streng op toegezien dat er geen immuunrespons wordt opgewekt, omdat de therapie dan niet blijvend zou zijn", voegt Protzer toe. mRNA-vaccins doen daarom precies het tegenovergestelde van gentherapie: "In tegenstelling tot gentherapie zijn ze ontworpen om een specifieke immuunrespons op te wekken."

Marcus Altfeld, wetenschappelijk directeur van het Leibniz Instituut voor Virologie, vertelde op 8 mei 2025 aan AFP dat "deze mRNA-vaccins geen menselijke genen veranderen, wat het doel wel is van gentherapie".

Bijwerkingen op lange termijn zijn zeldzaam

Tot slot wordt in de gedeelde berichten ook beweerd dat de schade die wordt veroorzaakt door mRNA-vaccins onherstelbaar is. Volgens het PEI klopt deze bewering echter niet: "De zeer uitgebreide database die beschikbaar is van klinische studies met tienduizenden deelnemers en een uitzonderlijk groot aantal vaccinaties met Covid-19 -vaccins die zijn goedgekeurd in de Europese Economische Ruimte, laat zien dat de vaccins veilig en effectief zijn en over het algemeen goed worden verdragen."

Protzer legde uit dat "in zeer zeldzame gevallen" aanhoudende symptomen kunnen optreden na vaccinatie met mRNA-vaccins. "Dit is echter geen schade die direct wordt veroorzaakt door het mRNA-vaccin, maar meestal door een overmatige immuunrespons of ontstekingsreactie."

De bijwerkingen van de COVID-19-vaccins worden online vermeld door het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA). In december 2023 waren er ongeveer een miljard doses COVID-19-accins toegediend in de Europese Economische Ruimte. Er zijn ongeveer 12.000 sterfgevallen gemeld bij het EMA, wat overeenkomt met "ongeveer 0,001 gemelde sterfgevallen per 100 toegediende vaccindoses". Twee ernstige bijwerkingen zijn hartspierontsteking en pericarditis. Deze zijn echter ook zeldzaam, met minder dan één geval per 10.000 gevaccineerde personen.

AFP publiceert alle factchecks over vaccinaties en COVID-19 op haar website.