AI-gegenereerd beeld toont geen ‘chemtrails’ of cloud seeding in Nederland

"Cloud seeding en chemtrails bestaan niet, hè," luidde een sarcastisch Facebookbericht van een Nederlandse gebruiker op 30 april 2025, gevolgd door lachende emoji's. Het bericht bevatte een foto, genomen in een woonwijk, van een blauwe lucht gevuld met tientallen contrails of vliegtuigstrepen, de uitlaatsporen van vliegtuigmotoren. In het bericht werd ook een infographic gedeeld over cloud seeding, een techniek die in sommige landen wordt gebruikt om regen of sneeuw te laten vallen in specifieke regio's om droogte te verlichten, bosbranden te bestrijden en zelfs om mist te uiteen te drijven op luchthavens.

Dezelfde afbeelding werd eerder die dag ook gedeeld op X door de veelbesproken boerenorganisatie Farmers Defence Force en werd binnen een paar uur meer dan 180 keer gedeeld. De afbeelding werd ook gedeeld door andere socialemediagebruikers in het Engels.

In de samenzweringstheorie rond chemtrails wordt ten onrechte beweerd dat condenssporen of contrails bestaan uit schadelijke chemicaliën die opzettelijk door de overheid de lucht in worden gesproeid. In werkelijkheid, zeggen experts, bestaan vliegtuigstrepen voornamelijk uit waterdamp of ijskristallen.

AFP ontdekte dat de afbeelding die online circuleert met AI is bewerkt om de hoeveelheid contrails in de lucht te vergroten. Bovendien wordt cloud seeding niet gebruikt in Nederland.

In Nederland valt meestal voldoende regen voor de landbouw, maar tot nu toe is het dit jaar ongewoon droog geweest, net als in andere delen van Noord-Europa.

Image

Screenshots van incorrecte berichten op Facebook en X. Genomen op 1/5/25.

Gemanipuleerde afbeelding

De afbeelding vertoont meerdere onregelmatigheden die erop wijzen dat er AI is gebruikt om de afbeelding te manipuleren: de dakgoten en ramen van de huizen liggen niet op één lijn, het patroon van de straatstenen is niet consistent en in de tuin van een huis is een verkeersbord te zien.

Een van de stilstaande auto's oogt ook vreemd, zoals te zien is in de afbeelding hieronder:

Image

De foto gemanipuleerd met AI, cirkels toegevoegd door AFP.

Een Nederlandstalige X-gebruiker wees hierop en verwees naar een andere foto die volgens hem was gebruikt als basis om de door AI gemanipuleerde afbeelding te maken.

AFP heeft contact opgenomen met de gebruiker die op X wordt genoemd als de fotograaf van de originele afbeelding, maar ontving nog geen antwoord op 2 mei 2025.

De originele foto toont een identieke weg met dezelfde bomen en auto's.

De huizen in het origineel lijken echter normaal, de verkeersborden staan op de juiste plaats en hebben Nederlandstalige tekst en het wegenpatroon klopt, zoals te zien is in de vergelijking hieronder:

Image

Virale AI-gegenereerde afbeelding (links) en origineel (rechts).

Wat is cloud seeding?

Veel van de berichten suggereren dat de foto bewijst dat cloud seeding een techniek is die in Nederland wordt gebruikt.

Het Nederlands Meteorologisch Instituut (KNMI) legt hier op zijn website echter uit dat de techniek momenteel niet wordt gebruikt in het EU-land. Het legt uit dat er "niet méér regen gemaakt kan worden dan dat er als water beschikbaar is in de wolk. Het is dus niet mogelijk om een strakblauwe lucht te laten regenen".

Image

Infographic met uitleg over cloud seeding, een methode om kunstmatig regen te maken (AFP / Laurence CHU)

Herman Russchenberg, professor Atmospheric Remote Sensing aan TU Delft, legde aan AFP uit hoe cloud seeding werkt.

"De zoutdeeltjes werken als kernen voor de vorming van nieuwe wolkendeeltjes,” vertelde hij. "Dit stimuleert de groei van regendruppels in de wolk. Wat er gebeurt is dat ze botsen met andere deeltjes in de wolk, waardoor ze groeien binnenin en dan valt er regen."

Andere landen hebben cloud seeding op hun eigen grondgebied al getest om de regenval te verhogen, waaronder de Verenigde Staten, Mexico, China, Hongarije, Maleisië en de Verenigde Arabische Emiraten.

Geen bewijs voor chemtrails

Verschillende instanties, waaronder de Britse Royal Aeronautical Society, het Amerikaanse Environmental Protection Agency en het KNMI, hebben eerder in detail uitgelegd dat er geen bewijs is voor het bestaan van chemtrails.

"Er is geen enkele aanwijzing of logische verklaring dat dit echt zou plaatsvinden. Met andere woorden: chemtrails bestaan niet," verklaarde het KNMI op zijn website.

Veel andere wetenschappers en organisaties beamen dit, zoals bijvoorbeeld in 2016 bleek uit een enquête waarbij tientallen atmosferische chemici en geochemici werden bevraagd, of zoals ook werd aangegeven door de internationale milieuorganisatie Greenpeace.

AFP factcheckt regelmatig beweringen over chemtrails, zoals hier, hier en hier.