Gemanipuleerde tv-reportage voedt opnieuw de complottheorie over 'chemtrails'

"Deze video kreeg ik van een contact uit Australië. Op de mainstream media werd dit uitgezonden," luidde een Facebookbericht van 8 maart 2025. Het bericht, dat vergezeld gaat van wat eruitziet als een reportage op de Australische televisie, werd sindsdien meer dan 80 keer gedeeld. Soortgelijke berichten gingen ook eerder dit jaar viraal in het Engels.

De video begint met een presentator die klaarblijkelijk zeg dat we "allemaalworden  gebombardeerd met een cocktail van chemicaliën van bovenaf. Die witte dampstrepen in de lucht achtergelaten door vliegtuigen zijn een dekmantel voor weersmodificatie door de overheid en als gevolg daarvan worden we allemaal langzaam vergiftigd. Chemtrails bestaan en ze zijn klimaatengineering".

De video gaat verder en toont een voorstander van chemtrails die het zogezegde bewijs voor het fenomeen uiteenzet.

"Chemtrails erkend op de Australische televisie. Klimaatengineering," luidt de tekstoverlay van de video in het Engels.

'Chemtrails' verwijst naar een complottheorie die al lang circuleert op het internet en waarbij ten onrechte wordt beweerd dat vliegtuigstrepen of condensatiesporen, de zichtbare sporen achter de vleugels van een vliegtuig, eigenlijk schadelijke chemicaliën zijn die opzettelijk worden gesproeid.

Aanhangers van de theorie suggereren verschillende motieven voor het zogenaamde sproeien, zoals sterilisatie, vermindering van de levensverwachting, gedachtencontrole of weersmanipulatie. In werkelijkheid, zeggen experts, bestaan vliegtuigstrepen voornamelijk uit waterdamp of ijskristallen.

Image

Screenshot van een onjuiste post op Facebook met een bewerkte video. Genomen op 9/4/25.

Verschillende instanties, waaronder de Britse Royal Aeronautical Society, het Amerikaanse Environmental Protection Agency en het KNMI, hebben eerder in detail uitgelegd dat er geen bewijs is voor het bestaan van chemtrails.

"Er is geen enkele aanwijzing of logische verklaring dat dit echt zou plaatsvinden. Met andere woorden: chemtrails bestaan niet," verklaarde het KNMI op zijn website.

Veel andere wetenschappers en organisaties beamen dit, zoals bijvoorbeeld in 2016 bleek uit een enquête waarbij tientallen atmosferische chemici en geochemici werden bevraagd, of zoals ook werd aangegeven door de internationale milieuorganisatie Greenpeace. Klokkenluider Edward Snowden zei ook in 2019 dat hij geen bewijs vond voor chemtrails (hier gearchiveerd)

AFP factcheckt regelmatig beweringen over chemtrails, zoals hier en hier.

Verknipte nieuwsreportage

Australische nieuwsorganisatie AAP heeft eerder het gemanipuleerde nieuwsbericht gecontroleerd (hier gearchiveerd).

Door middel van een omgekeerde zoekopdracht met de keyframes uit de clip vonden we de originele langere versie die op 23 mei 2019 werd gepubliceerd op het officiële YouTube-kanaal van de Australische omroep Network 10 met de titel: "Chemtrails: Conspiracy Or Fact?" (hier gearchiveerd).

In de uitzending komen een voorstander van chemtrails en Ken McLeod, een gepensioneerde luchtverkeersleider die de beweringen en het zogezegde bewijs van de voorstander weerlegt, aan het woord.

De originele video toont presentator Angela Bishop die chemtrails beschrijft als een "theorie" en "aantijging". Maar deze woorden zijn verwijderd in de verknipte video die online circuleert, zoals de transcriptie hieronder laat zien (zinnen die oorspronkelijk door Bishop werden uitgesproken maar uit de video zijn geknipt, zijn vetgedrukt).

"Heb je de theorie gehoord dat we allemaal worden gebombardeerd met een cocktail van chemicaliën van bovenaf?"

"De aantijging is dat die witte dampstrepen in de lucht, achtergelaten door vliegtuigen, bewijs zijn van een overheidsdekmantel voor weersmanipulatie en dat we allemaal langzaam worden vergiftigd. Dus, is dit een ongegronde samenzweringstheorie of iets sinisters dat we serieus moeten nemen?"

Bishop gaat vervolgens verder met het ondervragen van de voorstander van chemtrails en vraagt hem "welk bewijs hij heeft dat chemtrails daadwerkelijk gebeuren en dat ze voor klimaatengineering zijn", waarvan het eerste deel van de vraag werd weggelaten in de bewerkte video.

De bewerkte video gaat verder met een fragment van de argumenten van de chemtrailvoorstander. Weerleggingen van McLeod die zeggen dat het fenomeen eigenlijk wordt veroorzaakt door condensatiestrepen van vliegtuigmotoren worden weggelaten.