iDEAL wordt vervangen door een nieuw Europees betaalsysteem, maar dit is niet hetzelfde als de digitale euro
- Gepubliceerd op 28 april 2025 om 15:10
- Leestijd: 6 min
- Door: Liesa PAUWELS, AFP Netherlands
Copyright © AFP 2017-2025. Voor commercieel gebruik van deze inhoud is een abonnement vereist. Klik hier voor meer informatie.
Op 10 april 2025 schreef een socialemediagebruiker op X: "Het EU-betalingsplatform voor het opgedrongen betaalmiddel CBDC heeft al een naam: Wero. Het vervangt in 2026 iDeal, mocht u daar net aan gewend zijn geraakt…" Het bericht bevatte een screenshot van een online nieuwsartikel van de krant AD waarin de overgang van iDEAL naar Wero werd aangekondigd (hier gearchiveerd).
Hetzelfde bericht werd ook verspreid op andere platforms, waaronder Facebook.
Nu elk aspect van het leven van mensen steeds meer gedigitaliseerd raakt en elektronische betalingen steeds vaker fysieke bankbiljetten en munten vervangen, onderzoeken centrale banken over de hele wereld de mogelijkheden om naast contant geld een digitaal betaalmiddel uit te geven als logische volgende stap in de evolutie van centralebankgeld.
Een digitale munt van een centrale bank is niet hetzelfde als een elektronisch betalingssysteem. Contant geld - en zijn digitale variant of CDBC (Central Bank Digital Currencies of digitaal centralebankgeld) - staat bekend als "publiek geld". Commerciële elektronische betaalsystemen - zoals iDEAL of PayPal - vallen onder "privaat" of "giraal" geld.
iDEAL, oorspronkelijk in 2005 opgezet door een consortium van enkele grote Nederlandse banken, werd in 2023 overgenomen door het European Payments Initiative (EPI). EPI wordt gesteund door 16 Europese banken en financiële dienstverleners en heeft het plan iDEAL te integreren in een gezamenlijk Europees betaalplatform, Wero. Andere betalingssystemen - zoals Paylib in Frankrijk, Payconiq in België en Luxemburg en Giropay in Duitsland werden al opgenomen in Wero. Met 70 procent van alle online transacties is iDEAL de meest gebruikte online betaalmethode in Nederland (hier gearchiveerd).
Als particulier, commercieel betaalsysteem heeft Wero echter niets te maken met de plannen van de ECB voor een digitale euro (hier gearchiveerd). Deze laatste bevindt zich volgens de Europese Centrale Bank (ECB) zelf nog in een vroeg voorbereidend stadium.
Sommige samenzweringstheoretici beweren ten onrechte dat de digitale euro autoriteiten in staat zal stellen om de betalingen van individuen te volgen, consumenten ervan te weerhouden bepaalde artikelen te kopen en zelfs beslag te leggen op hun spaargeld.
Volgens een onderzoek uit 2023 van de Bank of International Settlements is 94% van de onderzochte centrale banken bezig met een of andere vorm van digitaal geld. De ECB, die verantwoordelijk is voor de Europese eenheidsmunt de euro, heeft onlangs besloten om de voorbereidingsfase van het digitale europroject te starten (hier gearchiveerd).
Volgens gegevens van de ECB en De Nederlandsche Bank zijn Nederlanders van de 20 landen die de euro delen het minst bezorgd over privacy bij digitale betalingen. Betalingen met contant geld maakten slechts 22% van alle transacties in 2024 in Nederland uit, het kleinste aandeel in de eurozone. Kaartbetalingen waren goed voor 56% van alle transacties en mobiele betalingen voor 19%, het grootste aandeel in de eurozone, bleek uit de gegevens.
Tegenwicht voor betalingstoepassingen uit de VS
Toen AFP op 23 april 2025 contact opnam met EPI, verklaarde een woordvoerder van EPI dat "er geen direct verband is tussen de twee initiatieven".
De Nederlandse Betaalvereniging, een brancheorganisatie voor gereguleerde betaaldienstverleners in Nederland, vertelde aan AFP op 18 april 2025 dat het verschil tussen de digitale euro en Wero ligt in het feit dat "de digitale euro publiek geld is: het wordt uitgegeven door de (publieke) ECB. Het is de digitale versie van de contante euro, van euromunten en eurobiljetten".
Betalingssystemen zoals iDEAL of Wero, gebruiken privégeld dat direct van je bankrekening wordt gehaald om te betalen, legde woordvoerder Berend Jan Beugel uit.
De uitdaging in Europa en de eurozone ligt in het feit dat individuele betaalsystemen, zoals iDEAL, niet altijd functioneerden buiten hun eigen land. Daarom wil Wero "een alternatief bieden voor niet-Europese betaaloplossingen, zoals die van Mastercard en Visa uit de VS," aldus Beugel. Volgens de gespecialiseerde nieuwssite The Paypers controleren Visa en Mastercard "gezamenlijk de overgrote meerderheid van kaarttransacties in Europa".
Experts zijn het erover eens dat een combinatie van zowel publiek als privaat geld het vertrouwen in het financiële systeem helpt versterken.
"Het feit dat publiek en privaat geld naast elkaar bestaan en uitwisselbaar zijn, versterkt het vertrouwen in het financiële systeem," vertelde een woordvoerder van De Nederlandsche Bank, Tobias Oudejans, op 24 april 2025 aan AFP. "Consumenten hebben meerdere betaalopties en kunnen kiezen welk betaalmiddel het beste past bij een situatie waarin een aankoop/betaling moet worden gedaan. Het feit dat publiek en privaat geld naast elkaar bestaan en uitwisselbaar zijn, versterkt het vertrouwen in het financiële systeem," zei hij.
Maar kan een digitale munt - waarmee consumenten gratis elektronisch kunnen betalen - de behoefte aan commerciële grensoverschrijdende betalingssystemen helemaal wegnemen?
Experts zijn daar niet zo zeker van, vooral omdat de plannen van de ECB voor een digitale euro zich nog in een zeer vroeg stadium bevinden.
Een digitale euro "zou een publiek alternatief kunnen bieden voor private betalingsoplossingen, mogelijk zonder kosten, en zou betere grensoverschrijdende functionaliteit kunnen bieden binnen de eurozone", vertelde Apostolos Thomadakis, Hoofd onderzoek bij het in Brussel gevestigde European Capital Markets Institute, op 26 maart 2025 aan AFP.
Maar "veel van deze genoemde voordelen blijven in dit stadium vaag en grotendeels theoretisch", voegde hij eraan toe. "De realiteit is dat de meeste consumenten in Europa al toegang hebben tot snelle, efficiënte en goedkope digitale betalingen, via banken, mobiele apps of kaartaanbieders."
Digitale euro zal niet snel worden ingevoerd
Volgens de ECB zal de voorbereidingsfase voor het project in oktober 2025 worden afgerond. Dan moet de raad van bestuur van de ECB beslissen over de volgende fase van de voorbereidingen. De bank heeft ook EU-brede wetgeving nodig voordat ze verder kan met een digitale euro en daar wordt in Brussel nog aan gewerkt.
De volledige tijdlijn voor de digitale euro is ook terug te vinden op de website van de centrale bank. ECB-chef Christine Lagarde bevestigde dat de ECB zich aan dit tijdschema zal houden.
Alexandre Stervinou, directeur betalingsonderzoek en -monitoring bij de Franse centrale bank Banque de France, vertelde aan AFP op 13 maart 2025 dat "de invoering van een digitale euro, als het ooit gebeurt, enkele jaren in beslag zal nemen". Volgens hem zou het niet mogelijk zijn om een digitale euro te implementeren "voor het midden van 2027 of 2028". Hij voegde er aan toe dat het "tot 2030" zou kunnen duren om het volledig te implementeren.
Sinds de lancering van het concept van de digitale euro is er een golf van online misinformatie ontstaan, die AFP al verschillende keer factcheckte, zoals hier.
Heeft u content gezien die u door AFP wilt laten verifiëren?
Neem contact met ons op