Nee, cloud seeding heeft het noodweer in Dubai niet veroorzaakt, zeggen experts
- Gepubliceerd op 26 april 2024 om 11:00
- Laatst bijgewerkt op 29 april 2024 om 18:22
- Leestijd: 11 min
- Door: Charlotte STEENACKERS, AFP Nederland
Copyright © AFP 2017-2024. Voor commercieel gebruik van deze inhoud is een abonnement vereist. Klik hier voor meer informatie.
Op 16 april 2024 zette de zwaarste regenval ooit wegen, huizen en winkelcentra in de VAE onder water. Scholen werden in het hele land gesloten. De luchthaven van Dubai, een van 's werelds drukste luchthavens, legde de activiteiten kort stil, maar kende enkele dagen lang grote verstoringen, meldde AFP in een verslag.
Vier mensen stierven als gevolg van zwaar weer in de VAE toen het noodweer het land, samen met Bahrein en delen van Qatar, bereikte na een passage over Oman, waar het ook nog het leven kostte aan ten minste 22 mensen.
Op dezelfde dag begonnen online beweringen te circuleren dat de gebeurtenis kunstmatig was opgewekt.
"Het noodweer in Dubai, waarbij tot nu toe één dode is gevallen, is deels het gevolg van kunstmatig opgewekte regen", luidt een post op Instagram van de populaire nieuwskanaal Cestmocro op 19 april 2024. De post kreeg meer dan 37 duizend likes.
"Weer een complottheorie die uitkomt: geo-engineering in Dubai loopt de spuigaten uit", luidt de titel van een artikel van NineForNews, een platform dat al eerder onjuiste informatie heeft verspreid en door AFP werd geverifieerd (hier, hier en hier).
Nederlandse media deelden ook de informatie dat cloud seeding de reden van de hevige neerslag zou kunnen zijn geweest (hier, hier en hier) naar aanleiding van een artikel op 16 april waarin in de kop werd gesuggereerd dat cloud seeding de oorzaak van de storm zou kunnen zijn geweest.
De misleidende bewering deed ook de ronde in andere talen zoals in het Engels, Frans, Spaans, Grieks en Koreaans.
Hoewel de VAE al sinds 2002 gebruik maken van cloud seeding, ontkent het officiële meteorologiecentrum van het land de techniek deze keer te hebben gebruikt. Het weerbericht laat zien dat de storm in een dergelijke omvang werd verwacht en wetenschappers zeiden aan AFP dat cloud seeding niet een dergelijke hoeveelheid regen kan produceren.
Verwarrende verklaringen en rapporten
In een artikel van 16 april, getiteld "Dubai Grinds to Standstill as Cloud Seeding Worsens Flooding (Dubai komt tot stilstand door cloud seeding die overstromingen verergert)", citeerde Bloomberg Ahmed Habib, een expert van het National Center of Meteorology (NCM), het weerbureau van de VAE, die zei dat er op maandag en dinsdag (15-16 april, toen de regenval plaatsvond) gebruik was gemaakt van cloud seeding om te profiteren van de wolkenvorming. Maar een dag later, op 17 april, citeerde de Gulf News hem toen hij het tegenovergestelde zei, namelijk dat "er geen enkele cloud seeding vlucht is uitgevoerd tijdens de periode dat de onstabiele weerssituatie in het land aanhield".
AFP nam contact op met Ahmed Habib voor commentaar, maar heeft op het moment van publicatie nog geen reactie ontvangen.
Het NCM corrigeerde de informatie op 17 april en zei tegen CNBC dat "het geen piloten had uitgezonden voor seeding-operaties voor en tijdens de storm die de VAE dinsdag trof" en dat "vliegtuigen waren opgestegen op zondag en maandag, maar geen seeding-operaties hadden uitgevoerd".
Bloomberg corrigeerde het artikel op 18 april en verduidelijkte dat "[...] er geen bewijs is dat cloud seeding een significante invloed had op de overstromingen". Bloomberg publiceerde op 17 april ook een opiniestuk, waarin de columnist uitlegde dat klimaatverandering de oorzaak was van de zware storm, niet cloud seeding.
Het NCM zei tegen AFP in een verklaring op 22 april dat het agentschap "geen seeding-operaties heeft uitgevoerd tijdens deze gebeurtenis". Het Meteorologisch Centrum liet weten dat het vliegtuigen de lucht in had gestuurd in de dagen voor de aankomende storm, maar dat het voor onderzoek was. In hun verklaring aan AFP legden de NCM uit dat "onderzoek het nemen van metingen en wolkenmonsters inhoudt om de dynamica en microfysische processen die in wolken plaatsvinden beter te begrijpen".
In weer berichten werd de storm voorspeld
De weersvoorspellingen bevestigen de aankomende weersverandering en de storm.
"Na de ongekende overstromingen van 12 februari (37 mm), zal het noorden van de Verenigde Arabische Emiraten opnieuw te maken krijgen met uitzonderlijke stormachtige regens, voornamelijk geconcentreerd op dinsdag 16 april", schreef MeteoNews op 14 april.
In eerste instantie werd de regen verwelkomd in de regio na eerdere warmere dagen, meldde de Khaleej Times op 13 april, maar rapporten bevatten ook een waarschuwing van het NCM voor een aankomende storm. De Gulf News had chauffeurs aangeraden voorzichtig te zijn op de weg met het oog op het regenachtige weer voorafgaand aan 15 en 16 april.
Het NCM had voorafgaand aan de storm op 14 april gewaarschuwd voor "een kans op hagel in sommige gebieden, waardoor overstromingen kunnen ontstaan en sterke wind die het horizontale zicht vermindert". Het had ook waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen (hier gearchiveerd) verstuurd op sociale media voorafgaand aan het noodweer die de VAE te verduren kreeg.
Twee dagen later, rond het middaguur, drong het NCM er bij de inwoners op aan om "alle voorzorgsmaatregelen te nemen... en weg te blijven uit gebieden met overstromingen en waterophopingen" in een video gepost op X (hier gearchiveerd).
Voorafgaand aan de storm drong de National Emergency Crisis and Disaster Management Authority van de VAE er op 15 april bij de mensen op aan om "de instructies en richtlijnen van officiële autoriteiten op te volgen om levens en eigendommen te beschermen". De volgende dag somden de NCEMA in een ander bericht een reeks veiligheidsrichtlijnen op voor tijdens de moeilijke weersomstandigheden.
Wat is Cloud Seeding?
In een eerdere factcheck legde AFP uit dat cloud seeding verbindingen in bestaande wolken introduceert om superkoude waterdruppels te vormen en de kans op regen of sneeuw te vergroten (hier gearchiveerd). De techniek, die meestal met vliegtuigen wordt toegepast, is een fysische reactie - geen chemische.
"Cloud Seeding probeert de regenval te vergroten door de processen in wolken die regenval veroorzaken te versterken", zei Roelof Burger, hoogleraar Geo- en Ruimtelijke Wetenschappen aan de North-West University (NWU) in Zuid-Afrika in een e-mail aan AFP op 23 april 2024.
Cloud condensation nuclei (CCN - Wolk Condensatiekernen) zijn stofdeeltjes in de atmosfeer waarop waterdamp condenseert. Cloud Seeding probeert dit proces te versterken door grotere deeltjes aan de basis van wolken te plaatsen, legt Burger uit.
Herman Russchenberg, hoogleraar Athmospheric Remote Sensing aan de TU Delft, legde aan AFP in detail uit hoe cloud seeding werkt.
"Zoutdeeltjes worden in het wolkensysteem geïnjecteerd, althans dat is wat in de Emiraten, in Dubai, wordt gedaan. De zoutdeeltjes fungeren als kernen voor de vorming van nieuwe wolkdeeltjes. Hierdoor stimuleer je de groei van regendruppels in de wolk. Wat er gebeurt, is dat ze botsen met andere deeltjes in de wolk en dan binnenin groeien en dan valt er regen, dat is het principe", zei hij in een telefoongesprek op 19 april 2024.
Een aantal landen heeft tot nu toe cloud seeding getest op hun grondgebied, waaronder de Verenigde Staten, Mexico, China, Hongarije, Maleisië maar ook de Verenigde Arabische Emiraten.
In een artikel van 1 januari 2022 in Gulf Today werd gezegd dat de VAE in 2002 begonnen zijn met het uitvoeren van cloud seeding operaties. De organisatie die verantwoordelijk is voor de procedure is het NCM, aldus het artikel. Cloud seeding staat op de website van het NCM als een van de gebieden waarin de organisatie is gespecialiseerd.
"De technologieën worden al meer dan 60 jaar getest en er zijn tientallen jaren aan milieueffectstudies gedaan", zei Burger.
'Op cloud seeding focussen is misleidend'
Klimatoloog Friederike Otto, een specialist in het beoordelen van de rol van klimaatverandering op extreme weersverschijnselen, zei tegen AFP op 17 april dat het "misleidend" is om te focussen op cloud seeding.
"Als we het over zware regenval hebben, moeten we het over klimaatverandering hebben. Focussen op cloud seeding is misleidend", zei Otto. Het is "zeer waarschijnlijk" dat de opwarming van de aarde de stormen heeft verergerd, voegde ze eraan toe.
"De zwaarste regenval in Dubai in 75 jaar is niet veroorzaakt door 'cloud seeding'," zei Otto. Officiële media zeiden dat het de hoogste regenval was sinds het begin van de metingen in 1949, voor de vorming van de VAE in 1971 (link hier gearchiveerd).
Door de klimaatverandering zullen extreme weersomstandigheden vaker voorkomen, waarschuwde Karim Elgendy, associate director bij het ingenieursbureau Buro Happold. Hij zei aan AFP op 19 april dat de storm - die tot twee jaar aan regen over het Golfland liet vallen - in overeenstemming was met de effecten van de opwarming van de aarde.
In een studie die op 25 april werd gepubliceerd door de World Weather Attribution (WWA) concludeerde een onderzoeksgroep dat, hoewel er niet "met zekerheid" kon worden vastgesteld dat "door de mens veroorzaakte klimaatverandering de hoofdoorzaak is" van de regenval in de VAE en Oman, deze naar schatting wel "10-40% krachtiger was dan het geval zou zijn geweest als [de regenval] zich had voorgedaan in een El Nino-jaar in een 1,2°C koeler klimaat".
2024 is zo'n jaar dat wordt beïnvloed door het terugkerende El Nino-weerpatroon, dat een stijging van de wereldwijde temperaturen veroorzaakt. Halverwege 2023 terugkeerde el Nino. Deze weerpatroon zal naar verwachting tot eind mei aanhouden. Wetenschappers zeggen dat de door de mens veroorzaakte klimaatverandering tot nu toe heeft geleid tot een opwarming van 1,2°C ten opzichte van pre-industriële niveaus.
Burger zei, "we weten zeker dat cloud seeding dit [de extreme weersomstandigheden in de VAE op 16 april, red.] niet heeft veroorzaakt".
"Als je naar het [weer, red.] systeem zelf kijkt, was het een heel groot regensysteem, een heel groot lagedrukgebied met extremen, niet alleen in Dubai, maar ook in Oman en Iran en Saudi-Arabië, dus veel grotere gebieden. Het is zeer onwaarschijnlijk dat dit veroorzaakt zou kunnen zijn door cloud seeding met kleine vliegtuigen", legde hij uit.
Volgens Burger was het niet nodig om vooraf wolken te zaaien, omdat de wolken uit zichzelf al efficiënt genoeg waren.
"[...] zelfs als ze cloud seeding hadden gebruikt, betwijfel ik dat het enig effect zou hebben. Dit was zo'n zwaar neerslagsysteem dat het helemaal niet nodig was om wolken te zaaien", voegde hij eraan toe.
Privé-meteoroloog Ryan Maue, een voormalig hoofdwetenschapper bij de Amerikaanse National Oceanic and Atmospheric Administration, zei aan Euronews: "Als dit zou gebeuren met cloud seeding, dan zouden ze de hele tijd water hebben".
"Het is zeker niet het gevolg van cloud seeding", volgens hem.
Russchenberg zei: "Het is ook onwaarschijnlijk dat ze kleine vliegtuigen in zo'n systeem zouden sturen. Dat is veel te gevaarlijk. Ik denk niet dat cloud seeding hier een rol heeft gespeeld".
Het NCM maakte een soortgelijke opmerking in hun verklaring aan AFP op 22 april: "Een van de basisprincipes van cloud seeding is dat je je moet richten op wolken in een vroeg stadium voordat het gaat regenen, als er sprake is van hevig onweer dan is het te laat om een seeding-operatie uit te voeren.
"Bovendien nemen we de veiligheid van onze mensen, piloten en vliegtuigen zeer serieus, het NCM voert geen cloud seeding-operaties uit tijdens extreme weersomstandigheden," zei het meteorologiecentrum.
Maarten Ambaum, professor atmosferische fysica en dynamica aan de Universiteit van Reading, zei tegen The Guardian: "Cloud seeding, zeker in de Emiraten, wordt gebruikt voor wolken die normaal geen regen produceren ... Normaal gesproken zou daar geen zware storm uit ontstaan" (hier gearchiveerd).
"In de jaren 50 en 60 dacht men nog na over het gebruik van cloud seeding om deze grote weersverschijnselen te produceren of te veranderen. Dit [is] al lang erkend als gewoon geen realistische mogelijkheid", zei hij.
Veel andere experts over de hele wereld zeiden aan verschillende media, waaronder verschillende Nederlandse media, dat wat er in de VAE was gebeurd hoogstwaarschijnlijk te wijten was aan klimaatverandering, niet aan cloud seeding (hier, hier, hier en hier).
Chemtrails complottheorie
Sommige gebruikers beweerden ook dat als "'kunstmatige regen' mogelijk was in Dubai, zij het ook al jaren doen met hun chemtrails".
Dergelijke berichten verwijzen naar "chemtrails", een complottheorie waarin wordt beweerd dat witte strepen in de lucht die worden achtergelaten door vliegtuigen giftige chemicaliën of biologische wapens zijn die worden gebruikt als onderdeel van geheime overheidsprogramma's. Experts hebben gezegd dat er geen bewijs is om deze bewering te ondersteunen, zoals we hebben uitgelegd in een eerdere Fact Check.
Beweringen over weermanipulatie die zware regenval veroorzaakt, deden al eerder de ronde op sociale media nadat stortregens Californië teisterden in februari 2024 en nadat een orkaan de Verenigde Staten trof in 2023.
AFP Fact Check heeft ook andere onjuiste informatie over het klimaat in het Nederlands (hier) en in het Engels (hier) ontkracht.
Bijgewerkt ter verduidelijking van de bevindingen van een onderzoek naar de regenval in april in de VAE en Oman29 april 2024 Bijgewerkt ter verduidelijking van de bevindingen van een onderzoek naar de regenval in april in de VAE en Oman
Heeft u content gezien die u door AFP wilt laten verifiëren?
Neem contact met ons op