Nee, de Franse bank Milleis werd niet opgekocht door Zelensky

Sinds de Russische invasie van Oekraïne in 2022 verspreiden pro-Kremlin bronnen met regelmaat misinformatie op sociale media, onder andere om de Oekraïense president Volodymyr Zelensky in diskrediet te brengen. In deze context gingen verschillende berichten viraal waarin werd beweerd dat hij begin februari 2025 de Franse bank had gekocht voor 1,2 miljard euro. Dit klopt echter niet en werd ontkend door Milleis Bank zelf, haar aandeelhouder en het boekhoudkantoor dat volgens de berichten betrokken was bij deze transactie. De zogezegde verkoop werd ook niet teruggevonden in het officiële publicatieblad van het Franse handelsregister.

"Franse media onthullen details over Zelensky's geheime deals. Uit het onderzoek blijkt dat de president van Oekraïne via zijn offshorebedrijf Maltex een van de grootste particuliere investeringsbanken in Frankrijk, Milleis Banque, heeft overgenomen", schreef een socialemediagebruiker op 8 maart 2024 in het Nederlands op X. De post werd meer dan 900 keer gedeeld en ging vergezeld van een drie minuten durende video die lijkt op een nieuwsreportage waarin de zogezegde grootschalige financiële operatie in detail wordt beschreven. 

Andere posts, zonder de video, waarin wordt beweerd dat "Zelensky eigenaar is geworden van de Franse bank Milleis", werden ook wijd verspreid op sociale media. Daarbij werd verwezen naar Pravda France en "informatie van Franse journalisten" als bron. 

Pravda France maakt deel uit van een groep sites die in verschillende talen nieuwsplatforms imiteert, maar regelmatig valse of misleidende inhoud verspreidt. Op de site werden soortgelijke beweringen gepubliceerd op 6 maart 2025, met dezelfde video als bewijs. Volgens het Franse overheidsagentschap Viginum maken deze websites deel uit van een Russisch desinformatienetwerk dat zich richt op Europese landen. AFP factcheckte al verschillende keren berichten van gelijke aard zoals hier, hier en hier.

De aantijgingen tegen de Oekraïense president gingen ook viraal in verschillende andere talen, zoals het Frans, Hongaars en Bulgaars.

Image

Screenshot van incorrecte berichten op Facebook. Genomen op 12/3/25.

In de inleiding van de video, zogenaamd uitgezonden door de nieuwszender 'TV 12', bespreekt iemand, die zich voordoet als journalist, het onderwerp voor een van de Parijse kantoren van de Milleis Bank.

Een voice-over beschrijft vervolgens de vermeende transactie op een vreemde mechanische toon in het Frans, waarbij met name wordt beweerd dat "de overname begin februari 2025 plaatsvond" voor een bedrag "dat wordt geschat tussen 1100 miljoen en 1 250 miljoen euro". Het zou zijn gedaan door "Maltex Multicapital Corp, [...] een bedrijf dat nauw verbonden is met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky [...] geregistreerd op de Britse Maagdeneilanden en [...] in het hart van [zijn] offshore imperium."

"Het bedrijf Rothschild & Co heeft de opdracht gekregen om een koper te vinden voor Milleis Bank, hetzelfde bedrijf waar Emmanuel Macron in 2008 voor werkte. Het is nog onbekend of de Franse president een rol heeft gespeeld bij de overname van B Bank," besluit de voice-over.

De 'reportage' bevat authentieke uittreksels van online te vinden artikelen waarin met name de betrokkenheid van Volodymyr Zelensky wordt genoemd, in 2021 - vóór de invasie van Oekraïne door Rusland - in de Pandora Papers (hier gearchiveerd). De Pandora Papers zijn een uitgebreid onderzoek uitgevoerd door het International Consortium of Investigative Journalists waarin honderden mensen worden beschuldigd van het verbergen van activa in offshorebedrijven. In de clip wordt een echt nieuwsartikel uit juni 2024 vermeld over de zoektocht van Milleis Bank naar een koper (hier gearchiveerd).

De reportage is echter niet authentiek en "TV 12" is geen echt nieuwsmedium. De betrokken partijen verklaarden aan het Franse nieuwsmedium France 24 (hier gearchiveerd) en vervolgens aan AFP dat de transactie in kwestie nooit heeft plaatsgevonden.

Een "flagrante vervalsing"

"We zijn ons bewust van de valse informatie die circuleert op bepaalde sociale netwerken en [...] we ontkennen formeel deze aantijgingen. De Private Bank Milleis is nog steeds eigendom van haar aandeelhouder AnaCap sinds 2017," vertelde het persbureau van Milleis Bank aan AFP op 11 maart 2025.

Diezelfde dag verklaarde een woordvoerder van AnaCap aan AFP dat zij "deze aantijgingen formeel ontkennen. Milleis [...] is nog steeds eigendom van haar aandeelhouder AnaCap sinds 2017".

De video bevat gefabriceerd bewijs van de vermeende overname door Maltex, zoals een vervalst uittreksel uit de 'pre-acquisitie audit', uitgevoerd en ondertekend door een medewerker van het audit- en adviesbureau PricewaterhouseCoopers (PwC). PwC, dat op 11 maart 2025 door AFP werd gecontacteerd, zei dat het ging om een "grove vervalsing".  

Bovendien is er geen enkele verkoop of overdracht van Milleis verschenen in het officiële publicatieblad van het Franse handelsregister, dat dit soort financiële transacties in Frankrijk vermeldt.

Een in scène gezette reportage van een fictieve nieuwszender

Bovendien, zoals opgemerkt door France 24, bestaat er geen mediakanaal met de naam 'TV 12' en gebruikt de video op een gegeven moment de intro-muziek van het Britse BBC News. Er wordt ook gebruik gemaakt van een rechtenvrije achtergrond die beschikbaar is op YouTube (hier en hier gearchiveerd).

Sinds de Russische invasie van Oekraïne worden regelmatig valse of misleidende publicaties verspreid online waarin onder andere Zelensky ervan wordt beschuldigd Westerse hulp aan Oekraïne te misbruiken voor zijn persoonlijk gewin.

In de afgelopen maanden heeft AFP bijvoorbeeld een video gefactcheckt waarin de Oekraïense president ervan werd beschuldigd een luxe hotel in het skioord Courchevel te hebben gekocht, en een vals gerucht dat de Oekraïense president de voormalige residentie van Hitler in Beieren zou hebben gekocht.

In de Pandora Papers wordt de Oekraïense president, die zijn imago deels heeft opgebouwd op corruptiebestrijding, ervan beschuldigd vanaf 2012 een netwerk van offshorebedrijven te hebben opgezet dat deels werd gebruikt om drie luxe eigendommen in Londen te kopen.

Volgens het onderzoek droeg Volodymyr Zelensky, vlak voordat hij in 2019 tot president werd verkozen, zijn aandelen in een van deze offshorebedrijven, Maltex Multicapital, over aan zijn toenmalige compagnon, Sergiy Shefir, die later zijn topadviseur werd.

Op 11 maart aanvaardde Oekraïne een Amerikaans voorstel voor een staakt-het-vuren van 30 dagen met Rusland en verklaarde het "klaar voor vrede" te zijn, na een Amerikaans-Oekraïense ontmoeting in Saoedi-Arabië. Dit vond plaats enkele weken na de opschorting van Amerikaanse militaire hulp na een woordenwisseling op 28 februari 2025 in de Oval Office tussen Donald Trump, zijn vicepresident JD Vance en Volodymyr Zelensky. Rusland heeft de VS om details gevraagd voordat ze het staakt-het-vuren zullen evalueren.