Nepnieuws overspoelt sociale media na terroristische aanslag op Bondi Beach in Sydney
- Gepubliceerd op 18 december 2025 om 16:24
- Leestijd: 8 min
- Door: Pierre MOUTOT, Cintia NABI CABRAL, Alexis ORSINI, AFP Frankrijk
- Vertaling en aanpassing: Liesa PAUWELS , AFP Netherlands
Op 14 december 2025 openden twee mannen het vuur op een menigte die zich op het strand van Bondi in Sydney had verzameld om het joodse feest Chanoeka te vieren. In de nasleep van deze aanslag circuleerden talrijke valse beweringen en misleidende beelden op sociale media, waaronder een AI-gegeneerde afbeelding met de valse bewering dat de aanslag "in scene" werd gezet. AFP weerlegde een aantal van deze beweringen.
Vader en zoon Sajid en Naveed Akram openden gedurende tien minuten minstens 40 keer het vuur op een menigte die Chanoeka vierde op het beroemde strand van Bondi in Sydney, Australië. Ze maakten 15 doden en meer dan 40 gewonden.
De aanslag werd op de avond van het incident door de politie en de Australische autoriteiten als een "terroristische daad" bestempeld en werd de volgende dag door premier Anthony Albanese opnieuw veroordeeld als een "puur kwaadaardige, antisemitische en terroristische daad". Het is de dodelijkste schietpartij die Australië in decennia meemaakte.
Na de schietpartij circuleerden verschillende valse en misleidende beweringen massaal op sociale media. AFP heeft een aantal van deze berichten kunnen verifiëren.
AI-foto van een 'crisisacteur' tijdens een make-up sessie
"Het zijn gewoon acteurs," beweerde een internetgebruiker in een bijschrift bij een foto die op 15 december 2025 op Facebook werd gepubliceerd.
De foto zou een van de gewonden van de aanslag in Bondi tonen: Arsen Ostrovsky, een advocaat gespecialiseerd in mensenrechten, die voorzitter is van de Australian/Israeli Jewish Affairs Council in Sydney (AIJAC). Op de afbeelding is hij glimlachend te zien terwijl hij nepbloed op zijn gezicht krijgt gesmeerd om de rol van slachtoffer te spelen.
Verschillende internetgebruikers beschuldigen hem ervan deel te hebben genomen aan een enscenering, met name omdat ze zijn selfie (let op: bloederige foto), genomen nadat een kogel zijn hoofd op het strand van Bondi had geraakt, "verdacht" vinden en vanwege zijn publieke engagement voor Israël, als lid van de denktank Misgav Institute for National Security and Zionist Strategy.
Maar deze afbeelding is niet authentiek: ze werd gemaakt door AI, zoals onder meer door NewsGuard werd bevestigd. Newsguard analyseerde de content met behulp van het detectiesysteem SynthID, waarmee afbeeldingen kunnen worden herkend die zijn gegenereerd door de AI-tools van Google – in dit geval door Nano Banana Pro.
Dit blijkt ook uit verschillende visuele inconsistenties, zoals de vreemde vorm van het oor van het slachtoffer en uit de achtergrond van de afbeelding. Op een grotere versie van de afbeelding die op Reddit werd gedeeld, zien we twee auto's die in elkaar overvloeien.
Bovendien komen de afbeeldingen op zijn T-shirt niet overeen met die op het shirt dat Arsen Ostrovsky droeg tijdens zijn interview met het Australische mediakanaal 9News – zoals te zien is in de onderstaande vergelijking (link hier gearchiveerd).
De tekst 'United States' en een logo met een adelaar zijn hier duidelijk zichtbaar, terwijl de door AI gegenereerde afbeelding onleesbare tekst en een onduidelijke afbeelding toont. Bovendien komen de grote bloedvlekken op zijn T-shirt niet overeen met de kleinere vlekken die te zien zijn in de video van 9 News.
Arsen Ostrovsky reageerde zelf op X op de nepafbeelding op 16 December 2025 dat hij zich bewust is van de AI-foto die rondgaat op sociale media en dat hij de beelden zag vlak voor zijn operatie eerder die dag. "Ik zal deze ziekelijke campagne van leugens en haat niet vereren met een reactie" schreef hij.
Een valse nieuwssite over de identiteit van de 'held' van Bondi Beach
Op de dag van de aanslag verscheen een artikel op een website die zich voordeed als de Australische krant The Daily Aus. Onderzoek van AFP vond bewijs dat suggereert dat de nepwebsite speciaal werd gecreëerd om na de aanslag het artikel te verspreiden en clicks te genereren. In het artikel werd zogezegd de identiteit onthuld van de man die als 'held' werd geprezen omdat hij zich tegen de aanvallers had verzet (hier en hier gearchiveerd).
Maar de naam, het beroep en zelfs het verloop van de gebeurtenissen die in het artikel werden beschreven, zijn niet echt en zijn waarschijnlijk gegenereerd door AI. Het artikel werd op sociale media miljoenen keren bekeken en gedeeld, ook in het Nederlands.
Aan de basis van deze valse informatie ligt een website die beweert de man in kwestie te hebben geïnterviewd vanuit zijn ziekenhuisbed. Volgens de nepwebsite zou de man "Edward Crabtree" heten, 43 jaar oud zijn en werken als informaticus. Het valse artikel geeft een verzonnen biografie van de man.
Een analyse van de website toont dat het artikel massaal online werd gedeeld door socialemedia-accounts buiten Australië. Ook andere verdachte elementen springen in het oog: de site gebruikt de domeinnaam van het Australische online medium The Daily Aus, maar met een ander webadres: 'thedailyaus.world' in plaats van het authentieke 'thedailyaus.com.au'. Dit is een veelgebruikte techniek waarbij de identiteit van een echt mediakanaal wordt misbruikt om valse informatie geloofwaardig te maken, met het oog op propaganda of het creëren van engagement.
De valse website lijkt vooral voor deze gelegenheid te zijn gemaakt en bestaat buiten het artikel om niet. Ook werkt geen enkele link of rubriek op de website en blijkt de registratiedatum van de domeinnaam te dateren van 14 december, de dag van de aanslag.
Het lokale nieuwsmedium 7News heeft de man, wiens heldendaad de hele wereld overging, geïdentificeerd als Ahmed el Ahmed, een 43-jarige fruitverkoper uit Syrië, en meldde dat hij twee keer door een kogel was geraakt. Zijn identiteit is inmiddels bevestigd door officiële Australische bronnen.
Een vals Facebook-profiel
"Het gelekte Facebook-profiel van de schutter op Bondi Beach voor het werd verwijderd. Zijn echte naam is David Cohen en hij is Joods, uit Israel!" luidt een Engels bijschrift bij een screenshot van wat lijkt op een Facebook-profiel van een zekere 'David Cohen'. De profielfoto toont een van de twee hoofdverdachten, glimlachend en met een keppeltje op. De omslagfoto toont een witte davidster op een blauwe achtergrond, vergezeld van Hebreeuwse inscripties. De foto met het "profiel" werd volop in het Nederlands gedeeld zoals hier en hier.
Soortgelijke berichten verschenen ook in andere talen, zoals het Engels en Turks.
Maar verschillende elementen wijzen erop dat dit profiel niet bestaat en dat het werd gegenereerd met behulp van kunstmatige intelligentie.
Door middel van een zoekopdracht met Engelse trefwoorden vond AFP een eerste vermelding van deze afbeelding: een publicatie op X van 14 december 2025, die op het moment van publicatie van dit artikel al werd verwijderd.
Het Engelse bijschrift boven de post is hetzelfde als uit de screenshot die in het Nederlands werd verspreid.
Maar de afbeelding bevat veel inconsistenties. Verschillende Engelse woorden zijn verkeerd gespeld, zoals "Eopois" in plaats van "People" (Mensen) of "Ernsage" in plaats van "Engage" (Reageren). Bovendien zijn sommige elementen van de interface verkeerd geplaatst: de biografie verschijnt op een ongebruikelijke plaats en de knop "Add a new friends [sic]" (Een nieuwe vriend toevoegen), die normaal gesproken rechtsboven staat en blauw is, bevindt zich niet op de juiste plek.
Ook vertonen de profielfoto's van de vermeende 'David Cohen' en zijn vrienden kenmerken van door AI gegenereerde afbeeldingen zoals vervaagde achtergrond in alle foto's en een zwevende microfoon waarin 'David' lijkt te spreken. De namen van Facebookvrienden – waarvan sommige beginnen met het woord "Jewish" ("joods" in het Engels) – zijn niet te vinden op het sociale netwerk.
Ten slotte heeft AFP geen enkel Facebook-profiel teruggevonden dat aan deze beschrijving voldoet. Ook in online archieven vinden we het account niet terug, wat erop wijst dat het om een volledig verzonnen profiel gaat
Sommige socialemediagebruikers beweren ook onterecht dat Naveed Akram gediend zou hebben in het Israëlische leger. Hiervoor wordt geen bewijs geleverd in de berichten en geen enkele betrouwbare bron bevestigt dit verhaal. In de auto van de schutters werd een IS-vlag gevonden. De Australische premier zei eerder ook al dat de daders door de ideologie van IS werden geïnspireerd.
Vermeende zoekresultaten op Google op de dag voor de aanslag
"Op 13 december 2025, de dag voor de aanslag, was Naveed Akram, een van de verdachte terroristen van Bondi Beach, het onderwerp van een massale Google-zoekopdracht, uitgevoerd vanuit Israël", schreef een Nederlandstalige X-gebruiker op 14 december 2025.
Bij de post werd een screenshot van de statistische tool Google Trends gevoegd waarop een plotselinge piek te zien is in het aantal online zoekopdrachten naar de term "Naveed Akram". Volgens de auteur van het bericht wijst deze grafiek op een uitzonderlijke zoekactiviteit in deze periode (hier gearchiveerd).
Soortgelijke berichten circuleren ook in verschillende andere talen, waaronder het Engels en Frans.
Maar deze bewering is misleidend: er is een tijdsverschil van negen uur tussen Tel Aviv en Sydney, Australië, wat sommige internetgebruikers tot een verkeerde conclusie heeft geleid (hier gearchiveerd).
Een reconstructie van AFP toont aan dat de Australische politie de eerste noodoproepen ontving om 18.47 uur, ofwel 9.47 uur 's ochtends in Tel Aviv (hier gearchiveerd).
Volgens de gegevens die zichtbaar zijn op Google Trends, bereiken de zoekopdrachten in verband met de naam van de vermeende dader, "Naveed Akram", een eerste piek rond 11 uur in Tel Aviv, Israël, anderhalf uur na de aanslag, en niet de dag vóór de antisemitische aanslag zoals in de berichten wordt beweerd.
Copyright © AFP 2017-2025. Voor commercieel gebruik van deze inhoud is een abonnement vereist. Klik hier voor meer informatie.
Heeft u content gezien die u door AFP wilt laten verifiëren?
Neem contact met ons op
