Nee, kinderen krijgen geen 'pleistervaccin' tegen COVID-19

“Ze willen de kinderen veel testen op school en het pleistervaccin van Moderna gaan geven” luidt de tekst in een screenshot van een Facebook-reactie, verspreid via deze Facebook-post. "Dit is wat ze van plan zijn met alle kinderen die naar school gaan", vervolgt het verhaal. De tekst spoort ouders aan om hun kinderen thuis te houden voor hun veiligheid.

Dezelfde schermafbeelding circuleert ook in deze Facebook-post, samen met een andere afbeelding waarop we een pleister met naalden zien - zogenaamd van het "pleistervaccin van Moderna" dat zal worden geplakt op basisschoolkinderen.

De waarschuwingen zijn gericht aan Nederlandse ouders. De tekst spreekt over wijzigingen in de spoedwet - die alleen in Nederland bestaat en bijvoorbeeld niet in België. Basisscholen in Nederland hebben op 8 februari hun deuren heropend. Op dezelfde dag voerde de overheid strengere regels in als het gaat om het in quarantaine plaatsen van kinderen.

Kinderen worden niet gevaccineerd tegen COVID-19

Om meer informatie in te winnen over de beweringen in de Facebook-post, sprak AFP Factcheck met Marcel Beusekom, woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Beusekom vertelde ons op 11 februari per e-mail:

“Sowieso worden kinderen nu niet gevaccineerd tegen corona. Bij de vaccinatiestrategie is de keuze gemaakt om onder de 18 jaar (nog) niet te vaccineren. Het ontwikkelen en testen van de vaccins gebeurt doorgaans in groepen gezonde volwassenen, aangevuld met soms groepen ouderen. De vaccinatiestrategie gaat daarom uit van de doelgroep van 18 jaar en ouder. Besluitvorming over of ook groepen onder de 18 gevaccineerd gaan worden, volgt na aanvullend onderzoek over de vraag of een vaccin ook geschikt is voor jongeren en kinderen. Dat onderzoek loopt. Ook EMA [Europees Geneesmiddelenbureau] zal zich daar dan over moeten buigen.”

Verplicht testen en vaccineren van basisschoolleerlingen?

Vanaf 8 februari gelden er inderdaad andere regels voor kinderen van 4 tot 12 jaar, maar deze zijn niet zo ingrijpend als de Facebook-berichten doen vermoeden. Op de website van de Rijksoverheid valt te lezen:

“Kinderen die naar de basisschool gaan moeten thuisblijven en zich laten testen bij klachten. Dus zowel met milde klachten (loopneus, verkoudheid, niezen en keelpijn) als met zware klachten (veel hoesten, koorts of benauwdheid). Kinderen die af en toe hoesten, en kinderen die astma, hooikoorts of chronische luchtwegklachten hebben, hoeven niet getest te worden als ze geen andere klachten hebben.”

Ouders kunnen er ook voor kiezen om hun kind niet te laten testen. Dan mag het kind weer naar school als het 24 uur klachtenvrij is. Maar er gelden strengere regels als het kind in contact is geweest met een besmet persoon, blijkt uit de nieuwe regels voor onderwijs en kinderopvang op deze pagina van de Rijksoverheid. In het geval van dergelijk contact (en zonder coronatest) moet het kind in totaal 10 dagen in quarantaine vanaf het laatste contactmoment. Op dezelfde pagina noemt de Rijksoverheid testen “vrijwillig”.

Volgens het Nederlands Jeugdinstituut is er geen sprake van ‘verplicht’ testen in Nederland: ouders bepalen over de medische zorg van kinderen onder de 12 jaar - en dus of hun kind getest mag worden. Volgens de Rijksoverheid kunnen kinderen pas vanaf 16 jaar zelf een afspraak maken om zich te laten testen bij de GGD.

Vaccinatie van kinderen is in Nederland niet verplicht. De Nederlandse overheid adviseert ouders bijvoorbeeld wel om hun kinderen te laten vaccineren tegen polio en mazelen. Net als bij testen op COVID-19 bestaat er niet zoiets als ‘verplichte vaccinatie’: het is een medische handeling waarvoor ouders toestemming moeten geven voor kinderen onder de 12 jaar. De overheid omschrijft deze ouderlijke toestemming als “informed consent”, en voegt daaraan toe: "Deelname is vrijwillig".

Een vaccinatiepleister van Moderna tegen COVID-19?

De enige goedgekeurde COVID-19 vaccins in de Europese Unie op dit moment worden toegediend via injectie. Op het moment van schrijven bestaan er drie goedgekeurde vaccins tegen COVID-19 van de fabrikanten BioNTech/Pfizer (Comirnaty), AstraZeneca en Moderna.

De toediening van het huidige Moderna-vaccin dat goedgekeurd is in de Europese Unie is te vinden op de website van de Europees Geneesmiddelenbureau (EMA). De toediening van het vaccin wordt als volgt omschreven: “COVID-19-vaccine Moderna wordt toegediend als twee injecties, doorgaans in de spier van de bovenarm, met een interval van 28 dagen.”

Vaccinatiepleisters

Vaccins in de vorm van een pleister bestaan wel, maar ze zijn momenteel nog in ontwikkeling. Unicef zegt op haar website dat ze veel ziet in dergelijke vaccins, omdat ze de vaccinatiegraad vergroten en omdat vaccins zo sneller en gemakkelijker toegediend kunnen worden.

De foto’s van een vaccinatiepleister in één van de Facebook-posts zijn afkomstig uit een onderzoek naar een influenzavaccin in pleistervorm door het Instituut van Technologie in Georgia met de titel: “Inactivated Influenza Vaccine Delivered by Microneedle Patch or by Hypodermic Needle.” Volgens de Amerikaanse Nationale Bibliotheek van Geneeskunde, bevindt het onderzoek zich nog steeds in de eerste klinische onderzoeksfase.

Interesse voor deze innovatieve vaccinpleisters werd verder aangewakkerd door de COVID-19 pandemie. In januari kondigde de Universiteit van Swansea aan dat het begint met het ontwikkelen van een ‘slimme’ vaccinatiepleister met micronaalden tegen COVID-19. In dit interview met Health Europa gaf de projectleider Dr Sanjiv Sharma aan dat het team klaar hoopt te zijn met een eerste prototype in maart 2021, zodat ze kunnen beginnen met klinisch onderzoek.

Het heropenen van de basisscholen op 8 februari in Nederland heeft ervoor gezorgd dat kinderen in sommige gevallen gevraagd wordt om zich te laten testen tegen COVID-19. Deze aangescherpte maatregelen hebben tot verzet geleid: een petitie “'tegen het op corona testen van kinderen op school” is al ruim 107.000 keer ondertekend. Van verplichte testen - of zelfs verplichte vaccinatie door middel van een speciale pleister - is geen sprake.