Deze "positieve" en "negatieve" wattenstaafjes in coronasneltesten zijn bestemd voor kwaliteitscontrole

Foto's van verpakkingen van coronasneltesten zijn sinds 21 november in verschillende Facebookberichten gedeeld met de bewering dat "positieve" en "negatieve" controle-wattenstaafjes aantonen dat de testresultaten vooraf zijn bepaald. Dit is onjuist: de wattenstaafjes in de afbeelding worden gebruikt voor kwaliteitscontrole, niet om patiënten te testen – leggen zowel fabrikanten als experts uit.

Verschillende Facebookberichten die sinds 21 november honderden keren zijn gedeeld (hier, hier) bevatten foto's van componenten van coronasneltesten van ACON Laboratories, een Amerikaans bedrijf voor medische apparatuur. De ene verpakking bevat het label "Positive Control Swab", en de andere "Negative Control Swab".

Volgens een verhaal bij de foto's zou dit betekenen dat de resultaten van deze tests vooraf bepaald zijn om de landelijke cijfers over coronabesmettingen te manipuleren: "Ze hebben toegegeven dat in het rode zakje met testen staafjes besmet zijn met het virus en de groene niet. Dit is dus om de cijfers hoog te houden en zoveel mogelijk mensen en kinderen te vaccineren."

In het verhaal staat ook een korte anekdote van iemand die zogenaamd bij een GGD werkte en van het RIVM de opdracht kreeg om iedereen positief te bestempelen die in contact was geweest met een besmet persoon.

Andere Facebookberichten (hier, hier) met een identiek verhaal bevatten een foto met componenten van de Panbio coronasneltest van het Amerikaanse bedrijf voor medische apparatuur Abbott.

Dezelfde foto's werden al sinds februari 2021 in andere talen gedeeld, waaronder in het Indonesisch, Duits, Hongaars en Frans. Het werd hier geverifieerd door verschillende factcheck-teams van AFP.

Image
Screenshot van een van de misleidende Facebookberichten, vastgelegd op 24 november 2021

Tests zijn bedoeld voor kwaliteitscontrole, niet voor het testen van patiënten

ACON Laboratories verkoopt verschillende soorten testen voor SARS-CoV-2, waaronder de "Flowflex™ SARS-CoV-2 Antigen Rapid Test".

Uit de documentatie voor deze testkit blijkt dat de fabrikant in elke kit een "negative control swab" en een "positive control swab" levert.

"Deze controle-wattenstaafjes kunnen worden gebruikt om ervoor te zorgen dat de testcassette en de testprocedure correct worden uitgevoerd", valt te lezen in de bijsluiter:

Image
Screenshot uit de bijsluiter van ACON, vastgelegd op 24 november 2021

Op 23 november bevestigde een woordvoerder van ACON Laboratories aan AFP dat "deze controle-wattenstaafjes moeten worden gebruikt om ervoor te zorgen dat de testcassette en de testprocedure correct worden uitgevoerd." Ze kunnen worden gebruikt "wanneer een nieuwe partij testen wordt gebruikt", of met "periodieke tussenpozen zoals voorgeschreven door lokale vereisten", voegde ze eraan toe.

Liliane Grangeot-Keros, viroloog en permanent secretaris van de Franse Nationale Academie voor Farmacie, vertelde in december 2020 aan AFP dat de controle-wattenstaafjes in de coronasneltesten worden gebruikt "om te verifiëren of de techniek heeft gewerkt".

Controle-wattenstaafjes worden ook geleverd bij de coronasneltest van Abbott

Andere Facebookberichten, met een identiek verhaal, tonen een verpakking van de fabrikant Abbott. AFP Factcheck Nederland verifieerde hier een identieke bewering met dezelfde foto in februari 2021.

"Elke testkit bevat een positief wattenstaafje en een negatief wattenstaafje om ervoor te zorgen dat de test correct werkt. Deze controle-wattenstaafjes worden niet gebruikt tijdens tests die op patiënten worden uitgevoerd", zei Alesia Scott, regionaal directeur van Abbott in Europa. "Dit is een standaardprocedure voor de meeste snelle diagnostische testen over de hele wereld."

"Het positieve controle-wattenstaafje bevat een recombinant nucleocapside-eiwit (gemodificeerd in het laboratorium) van SARS-Cov-2, dat niet besmettelijk is. Dit staat vermeld in de instructies die bij de testen worden geleverd. Dit pictogram, verplicht door de wetgeving, betekent dat het product een biologisch component bevat, maar dat betekent niet dat het Panbio-wattenstaafje voor positieve controle besmettelijk materiaal bevat", zei ze.

De aanwezigheid van deze twee controlestaafjes wordt duidelijk vermeld in de brochure van de Panbio-testen. Het pakket bevat ook 25 daadwerkelijke testen.

Image
Screenshot van pagina zes in de Panbio COVID-19 sneltest brochure, genomen op 22 februari 2021(rode lijnen toegevoegd door AFP)

De controleprocedure van de Panbio-sneltest wordt uitgelegd in dit document dat beschikbaar is op de website van de WHO, inclusief de instructie: "Alleen controlegebruik. Gebruik het positieve of negatieve controle-wattenstaafje niet voor het afnemen van monsters."

Image
Screenshot van de instructies voor het "Panbio COVID-19 Ag Rapid Test Device" op pagina vier van het document op who.int, gemaakt op 22 februari 2021

Heeft u content gezien die u door AFP wilt laten verifiëren?

Neem contact met ons op