Luchtvaartmaatschappijen hebben gevaccineerde reizigers niet afgeraden om te vliegen

"Vliegmaatschappijen Rusland en Spanje waarschuwen gevaccineerden: ga niet vliegen", luidt de kop van deze blogpost, gepubliceerd op 13 juni 2021, en sindsdien ruim 220 keer gedeeld.

Het verhaal bevat een video van de Australische nieuwszender Sky News van twee minuten, waarin de commentator en voormalige senator Cory Bernardi beweert:

"Luchtvaartmaatschappijen in Spanje en Rusland waarschuwen mensen die zijn ingeënt tegen het coronavirus om niet te reizen vanwege het risico op bloedstolsels. Dit is een bekend risico van langeafstandsvluchten, maar het wordt blijkbaar verergerd door de mogelijke stollingseffecten van de COVID-19-vaccins."

Het televisiefragment werd op 11 juni geupload op Facebook door de zender Sky News, en refereert naar een verhaal van 4 juni van UNCUT NEWS, een omstreden Duitstalige website die regelmatig onjuiste informatie plaatst over de coronapandemie.

Het artikel van UNCUT NEWS linkt naar berichten in het Spaans en Russisch die beweren dat gevaccineerden een vliegverbod kunnen krijgen. Deze berichten bieden op hun beurt echter geen bewijs voor zulke zware aantijgingen.

Deze Nederlandse blogpost, gepubliceerd op 10 juni, beweert eveneens dat luchtvaartmaatschappijen uit de genoemde landen gevaccineerden "waarschuwen" en dat deze groep een groter risico loopt op trombose.

AFP Nederland ontkrachtte de bewering over het verhoogde risico op trombose bij vliegreizen na coronavaccinatie in juni 2021. De specifieke beweringen over Spaanse en Russische luchtvaartmaatschappijen werd ontkracht door een samenwerking van AFP-journalisten in Frankrijk, België en Finland.

Image

Screenshot van de misleidende blogpost met de video van Sky News, vastgelegd op 6 juli 2021

Gevaccineerde reizigers

De geruchten over het weren van gevaccineerde personen op vliegtuigen circuleert al langer. In een eerdere factcheck door AFP Frankrijk van 20 mei 2021, vertelde een woordvoerder van de International Air Transport Association (IATA) - die 290 luchtvaartmaatschappijen vertegenwoordigt - dat het "niet op de hoogte was van een ontmoeting tussen luchtvaartmaatschappijen om te bespreken dat er geen gevaccineerde passagiers mogen worden vervoerd."

De IATA is van mening dat vaccins "niet verplicht zouden moeten zijn voor reizigers, maar dat gevaccineerde passagiers de grens moeten kunnen oversteken zonder dat ze hoeven te worden getest of in quarantaine moeten worden geplaatst", zei ze.

Op het moment van schrijven benadrukt de luchtvaartvereniging op hun website: "IATA ondersteunt onbeperkte toegang tot reizen voor gevaccineerde reizigers en verwelkomt het groeiende aantal landen dat de beperkingen voor gevaccineerde reizigers geheel of gedeeltelijk heeft opgeheven." Hierbij refereert het naar een position paper, waarin de IATA nadrukkelijk steun uitroept voor het "faciliteren van vliegreizen voor gevaccineerde passagiers."

Een woordvoerder van de International Airlines Group, waaronder twee van de grootste luchtvaartmaatschappijen van Spanje vallen (Iberia en Vueling) vertelde op 23 juni tegen AFP dat de beweringen in de video onjuist waren. "We hebben onze klanten (die zijn gevaccineerd) niet aanbevolen om niet te vliegen", vervolgde de woordvoerder.

De grootste luchtvaartmaatschappij van Rusland, Aeroflot, lanceerde in mei een programma om "massale vaccinatie te ondersteunen", waarbij het gratis loyaliteitspunten aanbood aan gevaccineerde reizigers die met hen vlogen vóór 31 december 2021.

"Het bevorderen van vaccinatie is onze bijdrage om een volledig herstel van het luchtvervoer te vergemakkelijken en gemak en comfort te bieden aan onze passagiers", zei Mikhail Poluboyarinov, CEO van Aeroflot in dit persbericht van 13 mei over het initiatief.

Airlines for Europe, een vereniging die ongeveer 70 procent van het luchtverkeer in Europa vertegenwoordigt, vertelde aan AFP op 3 juni: "Er vinden geen dergelijke discussies plaats tussen luchtvaartmaatschappijen om gevaccineerde of zelfs niet-gevaccineerde reizigers te verbieden of te voorkomen dat ze vliegen."

In reactie op vergelijkbare verhalen over gevaccineerden en vliegreizen op internet, zoals deze blogpost publiceerde de luchtvaartvereniging zelfs een persbericht op 18 juni waarin het benadrukt: "Integendeel, luchtvaartmaatschappijen in Europa dringen aan op non-discriminatie tussen getest/gevaccineerd/niet-gevaccineerd wat betreft beperkingen en vrij verkeer."

Twee grote binnenlandse luchtvaartmaatschappijen in Australië, Virgin Australia en QANTAS, vertelden AFP ook dat ze gevaccineerde reizigers niet verbieden om te vliegen vanwege mogelijke vaccin-gerelateerde bloedstolsels

Trombosegevallen na vaccinatie houden geen verband met vliegreizen

De Amerikaanse Centers for Disease Control and Prevention (CDC) zeggen dat bloedstolsels, bekend als diepe veneuze trombose (DVT), kunnen ontstaan wanneer iemand gedurende lange tijd onbeweeglijk is tijdens vliegreizen.

"Er kan een ernstig gezondheidsprobleem optreden wanneer een deel van het bloedstolsel afbreekt en naar de longen reist en een verstopping veroorzaakt. Dit wordt een longembolie genoemd en kan fataal zijn", zegt de CDC op hun website.

Het zeldzame type trombose dat kan optreden na vaccinatie staat bekend als Vaccine-Induced Immune Thrombotic Thrombocytopenia (VITT). Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) kondigde in april 2021 aan dat dergelijke bloedstolsels kunnen worden beschouwd als een "zeer zeldzame" bijwerking van de AstraZeneca en Janssen-vaccins.

In deze Nederlandstalige factcheck van 2 juni vertelde Dr. David Powell, medisch adviseur van IATA, dat dergelijke bloedstolsels "een zeldzame bijwerking van een of misschien twee soorten COVID-vaccins" zijn, maar dat dit anders is dan de vorm van trombose die kan optreden tijdens een lange reis.

"Gevallen die optreden bij een lange reis (per vliegtuig, trein of over de weg) vertonen over het algemeen reeds bestaande risicofactoren" vervolgde hij. "Afgezien van immobiliteit zijn er veel factoren, waaronder zwangerschap, orale anticonceptie, kanker, overgewicht, spataderen en aandoeningen van het stollingssysteem."

Marie-Antoinette Sevestre-Pietri, hoogleraar vasculaire geneeskunde aan het Universitair Ziekenhuis van Amiens (Frankrijk) en voorzitter van de Franse Vereniging voor Vasculaire Geneeskunde, vertelde dat de twee soorten trombose "niets met elkaar te maken hebben", omdat bloedstolsels die op kunnen treden na vaccinatie een "immunologische" vorm van trombose is.

"Er is absoluut geen reden om een patiënt niet mee te nemen op een vlucht onder het voorwendsel dat hij is gevaccineerd", vervolgde ze.