Deze video toont oude beelden uit 2019, geen 5G-mast

Samenzweringstheorieën over 5G doen al jaren de ronde, ondanks dat experts erop wijzen dat er geen bewijs is dat deze theorieën ondersteunt. In deze context duikt er in berichten in het Nederlands opnieuw een video op met de bewering dat de video toont hoe een '5G-mast' in Peru wordt ontmanteld omdat deze een gevaar zou vormen voor de gezondheid. Dit klopt niet: in werkelijkheid toont de video de verwijdering van een zendmast die illegaal werd geïnstalleerd. De video dateert van november 2019, toen er nog geen 5G-netwerk was in Peru.

"In Peru worden 5G-antennes neergehaald omdat het publiek zich bewust is geworden van de gevaren ervan" schreef een X-gebruiker op 5 juli 2025 naast videobeelden van arbeiders die zogezegd een 5G-antenne aan het ontmantelen zijn omwille van "gezondheidsrisico's".

De video werd honderden keren gedeeld op X, evenals op Facebook in het Nederlands, en circuleerde begin juli 2025 ook in het Engels. Dezelfde beelden en beweringen werden ook al in 2020 online geplaatst, toen ze viraal gingen in het Spaans.

5G is de opvolger van 4G en de vijfde generatie mobiele netwerktechnologie. 5G wordt overal in Nederland toegepast en maakt het mogelijk om met veel hogere snelheden gegevens uit te wisselen dan de vorige generaties. Tijdens de pandemie werd 5G ook al het onderwerp van een aantal samenzweringstheorieën, zoals de bewering dat het COVID-19 veroorzaakte.

Image

Screenshot van incorrect bericht op X. Genomen op 8/7/25. Rood kruis werd door AFP toegevoegd.

Maar de suggestie dat de video de verwijdering van 5G-antennes laat zien omdat mensen zich bewust werden van de gezondheidsrisico's is onjuist. Volgens het stadsditrict waar de video in kwestie werd opgenomen tonen de beelden de ontmanteling van een gsm-mast in november 2019, omdat deze zonder toestemming was geïnstalleerd.

De mast die op de beelden te zien is, is ook geen 5G-mast. In november 2019 was deze technologie nog niet uitgerold in het Zuid-Amerikaanse land. Het Peruaanse ministerie van Transport en Communicatie verduidelijkte dit destijds in een verklaring op 11 juni 2020, als reactie op dezelfde wijdverspreide beweringen over de video in het Spaans.

Illegaal geïnstalleerde antenne

Een omgekeerde zoekopdracht naar de video leidt ons naar verschillende oudere factchecks in verschillende talen, zoals hier door AFP in het Bulgaars uit 2022.

In de artikelen wordt erop gewezen dat de video eigenlijk de verwijdering van een illegaal geplaatste zendmast toont in 2019 door het district Miraflores in Lima, Peru.

Een andere zoekopdracht naar 'Miraflores' en 'antenne' in het Spaans geeft ons een persbericht gepubliceerd op 30 november 2019 door het stadsdistrict, getiteld "Illegaal geplaatste antenne werd ontmanteld voor het Miraflores Traditions Park". Daarin wordt uitgelegd dat de stad is overgegaan tot het verwijderen van deze 30 meter hoge antenne, "geïnstalleerd in de vroege ochtend tot verbazing van de buren en autoriteiten." Het artikel wordt geïllustreerd met een foto van arbeiders rond een antenne die identiek is aan die van de video die op Facebook is gedeeld.

Dezelfde zoekopdracht leidt ons ook naar een reportage met exact dezelfde beelden als die in 2025 online werden geplaatst, maar dan gepubliceerd door het Peruaanse mediakanaal RPP Noticias op 30 november 2019 over de verwijdering van de illegale antenne.

Image

Screenshot van onjuiste post op X (links) en van een reportage van RPP met dezelfde beelden in 2019 (rechts). Genomen op 11/7/25. Rood kruis toegevoegd door AFP.

We vonden ook een soortgelijke video van de gebeurtenissen, maar uit verschillende hoeken gefilmd, op Facebook geplaatst door de lokale autoriteiten van Miraflores. Daarop is ook het werk te zien van hetzelfde team dat bezig is met het verwijderen van de illegaal geïnstalleerde mast. In december 2019 publiceerde de gemeente ook een kortere video met dezelfde beelden van de verwijdering.

5G-regelgeving werd pas onlangs goedgekeurd in Peru

Jose Aguilar, destijds directeur van de afdeling Communicatiebeleid en Regelgeving van het Peruaanse ministerie van Transport en Communicatie (MTC), vertelde in juni 2020 aan AFP dat "er nog geen veilingplannen waren voor [een 5G-netwerk]", maar dat het ministerie zich voorbereidde op de komst ervan.

Toen AFP in mei 2022 opnieuw contact opnam, zei het ministerie dat het toestemming had gegeven voor de installatie van de eerste 5G-masten van het land in 2021 in de steden Lima, Ika, Trujillo, Arequipa, Kanete, Warochiri en Kalao.

Pas in maart 2025 keurde het ministerie regelgeving goed voor de uitrol van 5G in het land en in een persbericht van 17 april 2025 kondigde het aan dat het begonnen was met het verlenen van concessies aan telecomoperators voor het gebruik van de 3,5 GHz frequentieband die nodig is voor 5G.

Image

De ontwikkeling van draadloze mobiele netwerken vanaf de jaren 1980 tot de introductie van 5G-communicatie. (AFP / Jonathan WALTER, Kun TIAN)

In verschillende landen zijn de afgelopen jaren foto's gepubliceerd waarvan ten onrechte werd beweerd dat ze het effect van 5G-antennes lieten zien. Bijvoorbeeld deze foto met tientallen dode vogels, waarvan socialemediagebruikers ten onrechte beweerden dat dit het gevolg was van 5G. Of, deze afbeelding, waarop volgens sommigen te zien was hoe een 5G-antenne in brand werd gestoken, terwijl de brand in werkelijkheid hoogstwaarschijnlijk werd veroorzaakt door een kortsluiting en het helemaal niet ging om een 5G-antenne.

Gezondheidsrisico's en 5G

In de posts verwijzen gebruikers ook naar mogelijke gezondheidsrisico's van 5G. Het Kennisplatform Elektromagnetische Velden, opgericht als samenwerking tussen de Nederlandse overheid en deskundigenorganisaties om de ontwikkelingen op dit gebied te volgen, stelt echter op zijn website dat "in wetenschappelijk onderzoek geen bewijzen zijn gevonden voor negatieve effecten op de gezondheid door blootstelling aan elektromagnetische velden onder de blootstellingslimieten".

Ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voert regelmatig literatuuronderzoek uit naar de mogelijke gezondheidsrisico's van draadloze netwerken en 5G (hier gearchiveerd).

Omdat 5G nog maar een paar jaar in gebruik is, is er alleen kortetermijnonderzoek gedaan naar mogelijke gezondheidseffecten. In Nederland zijn er drie frequenties toegewezen aan 5G: 700 MHz, 3,5 GHz en 26 GHz. De eerste twee zijn al in gebruik.

Volgens Monique Beerlage, die deel uitmaakt van het Kennisplatform Elektromagnetische Velden, adviseerde de Hoge Gezondheidsraad in 2020 om de twee lagere frequenties te gebruiken, omdat die dicht in de buurt liggen van die van eerdere toepassingen zoals 4G en 3G. "Die zijn al meer dan 10 jaar in gebruik en worden daarom als veilig beschouwd," zei ze in september 2024 tegen AFP.

Het International Committee for Non-Ionizing Radiation Protection, afgekort ICNIRP, is een comité dat werd opgericht om onderzoek te doen naar mogelijke schadelijke effecten van niet-ioniserende straling zoals radio, microgolven, infrarood en UV. Zij publiceren ook richtlijnen om blootstelling aan elektromagnetische velden, zoals 5G, te beperken. Zowel Nederland als Vlaanderen houden zich aan die richtlijnen (hier en hier gearchiveerd).

Frank de Vocht, hoogleraar epidemiologie en volksgezondheid aan de Universiteit van Bristol, vertelde op 9 september 2024 ook aan AFP dat "als je kijkt naar wat er bekend is over niet-ioniserende straling en hun biologische effecten, het enige dat ze hebben gevonden [red: dat mogelijk een gezondheidsrisico kan vormen] thermische effecten zijn". "En dat gebeurt niet met 3, 4, 5G, op die frequenties, als je het op een normale manier gebruikt," voegde hij eraan toe.

De gezondheidsrisico's bij blootstelling aan nieuwe frequentiebanden worden momenteel nog verder onderzocht.

AFP heeft in het verleden ook andere beweringen over 5G gefactcheckt, je kunt ze allemaal hier lezen.