Slimme meters die in 2024 door Liander worden geïnstalleerd, maken geen gebruik van 5G en er is geen bewijs dat ze schadelijk zijn

"Waarschuwing! Ze willen alle slimme meters vervangen onder het mom van een storing. Echter heeft zojuist een medewerker van Liander toegegeven dat de meter van 4G naar 5G moet worden omgezet", valt te lezen in de berichten op Facebook. En verder: "5G is schadelijk en is nodig voor de uitrol van de Central Bank Digital Currency CBDC". Bij de berichten op sociale media zit ook een foto van een brief van de Nederlandse netbeheerder Liander.

Hetzelfde bericht werd gedeeld op X en Telegram in zowel België als Nederland.

Een ander bericht dat op grote schaal werd gedeeld beweerde hetzelfde, zonder te verwijzen naar 5G als schadelijk of zonder het te linken aan de CBDC.

Netbeheerder Liander, die in de berichten werd genoemd, bevestigde echter dat zij geen 5G-technologie gebruiken in hun slimme meters. Klanten kunnen de installatie van de meters weigeren als ze er geen willen (hier gearchiveerd). Experts bevestigden ook aan AFP dat de blootstelling aan elektromagnetische straling van slimme meters ver onder de toegestane hoeveelheid ligt. 

Image

Screenshots van onjuiste berichten op Facebook en Telegram. Genomen op 17/9/2024.

Geen 5G in slimme meters

Een woordvoerder van netbeheerder Liander verklaarde op 9 september 2024 aan AFP dat de brief die op de foto te zien is "een standaard storingsbrief is die wordt verstuurd wanneer een storing is geconstateerd bij een elektriciteitsmeter". "Dat kan een niet goed functionerende meter zijn waarvan wij dan een melding krijgen, tot een meter niet meer bereikbaar is en communiceert met ons. Deze meters worden vervangen door een nieuw type meter die gebruik maakt van LTE-M telecom", voegde hij eraan toe.

LTE Mobiele netwerken zijn speciaal ontwikkeld voor gegevensuitwisseling tussen apparaten (Internet of Things). Het wordt gebruikt voor een groot aantal toepassingen zoals slimme meters en track & trace-oplossingen.

"Deze communiceren via 4G. Liander maakt geen gebruik van meters die communiceren via 5G", benadrukte de woordvoerder.

AFP heeft contact opgenomen met alle 6 netbeheerders in Nederland. Alle zes (Liander, Westland Infra, Enexis, Rendo, Stedin en Coteq) bevestigden ze aan AFP dat ze op dit moment geen 5G gebruiken in hun slimme meters.

Blootstelling aan elektromagnetische straling in slimme meters

De blootstelling aan elektromagnetische velden (EMV) bij slimme meters is vele malen lager dan bijvoorbeeld bij een mobiele telefoon of wifi-modem. Volgens Monique Beerlange, die deel uitmaakt het Kennisplatform Elektromagnetische Velden "kun je de straling van de slimme meter vergelijken met die van een telefoon die niet belt en één sms per maand verstuurt."

De signalen zijn er dus niet altijd. Alleen wanneer er met de netbeheerder wordt gecommuniceerd over de meterstanden en een paar keer per dag wanneer de slimme meter het mobiele netwerk laat weten dat hij er nog is. 

Sam Aerts is Associate lector Smart Sensor Systems aan de Haagse Hogeschool en heeft onderzoek gedaan naar de uitstoot van slimme meters (hier en hier gearchiveerd). 

"Wat de blootstelling betreft, hebben we in het verleden in Vlaanderen en ook in de VS metingen gedaan op losse meters en zelfs op meterbanken. Dit betekent dat er tot 80 slimme meters in dezelfde ruimte stonden. De veldblootstelling die we daar hebben gemeten was, zelfs op de piekniveaus, altijd lager dan de ICNIRP-niveaus", vertelde hij AFP op 10 september 2024. 

Het International Committee for Non-Ionizing Radiation Protection of ICNIRP is een commissie die werd opgericht voor onderzoek naar mogelijke schadelijke effecten van niet-ioniserende straling zoals radio, microgolven, infrarood en UV. Het publiceert richtlijnen om de blootstelling aan elektromagnetische velden te beperken, zoals die van slimme meters, maar ook andere technologieën zoals 5G (hier en hier gearchiveerd). 

Nederland volgt die limieten en in België zijn de limieten zelfs lager dan die van ICNIRP, maar ze verschillen van regio tot regio (hier en hier gearchiveerd).

Volgens het Nederlandse Kennisplatform Elektromagnetische Velden heeft de Europese Unie "alle lidstaten aanbevolen om de blootstellingslimieten van de ICNIRP na te leven ter bescherming van de bevolking. Deze limieten vormen ook een onderdeel van de productveiligheidseisen voor apparatuur die in de handel worden gebracht."

In de tests die Aerts uitvoerde, stootten de slimme meters nog steeds slechts 9,4% van de ICNIRP-referentieniveaus uit in het slechtst denkbare scenario waarin ze piekwaarden uitstraalden.

Gezondheidsrisico's en 5G

In de berichten op sociale media uitten gebruikers ook hun bezorgdheid over de mogelijke gezondheidsrisico's van 5G. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) doet regelmatig literatuuronderzoek over de mogelijke gezondheidsrisico's van draadloze netwerken en 5G en verklaarde op haar site dat "tot op heden, en na veel uitgevoerd onderzoek, geen enkel nadelig gezondheidseffect oorzakelijk in verband is gebracht met blootstelling aan draadloze technologieën" (hier gearchiveerd).

Aangezien 5G nog maar een paar jaar in gebruik is, is er alleen kortetermijnonderzoek gedaan naar mogelijke gezondheidseffecten. In Nederland werden drie frequenties toegewezen aan 5G: 700 MHz, 3,5 GHz en 26 GHz. De eerste twee zijn al in gebruik in Nederland. Volgens Monique Beerlage "gaf de Nederlandse Hoge Gezondheidsraad in 2020 het advies om de twee lagere frequenties te gebruiken, omdat ze dicht bij die van eerdere toepassingen zoals 4G en 3G liggen. Ze zijn al meer dan 10 jaar in gebruik en worden dus veilig geacht" (hier gearchiveerd).

Frank de Vocht, hoogleraar epidemiologie en volksgezondheid aan de Universiteit van Bristol, zei op 9 september 2024 tegen AFP dat "als je kijkt naar alle onderzoeken die zijn gedaan, er bij normaal gebruik niet zoveel problemen lijken te zijn voor 3G en 4G. En 5G is eigenlijk hetzelfde, althans wat betreft de blootstelling, dat lijkt ook hetzelfde te zijn".

Hij bevestigde dat hoewel 5G iets anders is dan 4G en 3G "als je kijkt naar wat er bekend is over niet-ioniserende straling en hun biologische effecten, het enige wat ze hebben gevonden, de thermische effecten zijn. En dat gebeurt niet met 3, 4, 5G, op die frequenties, als je het normaal gebruikt."

"Tot nu toe laten bijna alle studies bij mensen, dus epidemiologische studies, niet zoveel effect zien", voegde hij eraan toe.

De EU organiseert momenteel verschillende grote projecten om de impact van elektromagnetische velden en 5G op de menselijke gezondheid verder te bestuderen. De Vocht, die deel uitmaakt van één van die projecten, zei dat de eerste resultaten uit laboratoriumtests beginnen te komen, maar dat het nog te vroeg is voor definitieve resultaten op mensen. "Er is een proef geweest waarbij ze in een laboratoriumsetting met vrijwilligers keken naar cognitieve effecten, maar ze vonden niet veel."

Digitale euro en 5G

Sommige beweringen op sociale media legden ook een verband tussen de slimme meter, 5G en de Central Bank Digital Currency of de zogenaamde digitale euro. Dit is een project dat is voorgesteld door de Europese Commissie en wordt uitgevoerd door de Europese Centrale Bank met als doel "een elektronisch equivalent voor contant geld te bieden, dat een aanvulling zou zijn op bankbiljetten en munten". Het is nog volop in ontwikkeling, maar zou bestaan uit een "digitale euro portemonnee" die je kan vullen met euro's die je kan opnemen van je bankrekening. Hiermee willen ze het makkelijker maken om geld over te maken naar andere landen in de eurozone of om digitaal te kunnen betalen als je aan het reizen bent.

De digitale euro, slimme meters en 5G zijn echter verschillende concepten. Slimme meters werden niet genoemd als mogelijke toepassingen in verband met de digitale euro in het eerste voortgangsrapport dat in juni 2024 werd gepubliceerd (hier gearchiveerd). De ECB doet nog steeds onderzoek naar de digitale euro en veel aspecten ervan worden nog bestudeerd.