Nee, de FDA heeft nooit gezegd dat mRNA-vaccins niet-gevaccineerden kunnen besmetten door 'shedding'

Wereldwijd werden er al meer dan 13 miljard coronavaccins toegediend, waarmee miljoenen levens werden gered, maar het bracht ook een aaneenschakeling van valse beweringen en samenzweringstheorieën over mRNA-vaccins met zich mee. In deze context verschenen op sociale media beweringen dat de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) zou hebben toegegeven dat mensen die zijn gevaccineerd met mRNA-vaccins het vaccin kunnen overdragen op niet-gevaccineerden door 'shedding' of uitscheiding van het vaccin. Niet alleen heeft de FDA nooit een dergelijke verklaring afgelegd, maar volgens experts kunnen mRNA-vaccins helemaal niet worden overgedragen op anderen. Het onderzoek waarop de valse bewering is gebaseerd werd bovendien niet gepubliceerd in een wetenschappelijk relevant tijdschrift, en de auteurs geven zelf toe dat verder onderzoek nodig is.

"De Food and Drug Administration (FDA) heeft toegegeven dat ongevaccineerde mensen het risico lopen op bijwerkingen van het Covid-mRNA-vaccin, zoals kanker en plotselinge dood, door 'shedding van degenen die de injecties hebben gekregen'", staat te lezen in een lange Facebookpost die werd gedeeld op 11 April 2025. De auteur van de tekst gaat dan verder met uitleg over een "rapport van de FDA uit 2015" waar zogezegd wordt uitgelegd wat shedding (het Engelse woord voor uitscheiding) doet met ongevaccineerden.

Shedding in de context van vaccinatie verwijst naar het vrijkomen van een bestanddeel van het vaccin in of uit het lichaam van de gevaccineerde persoon. Volgens experts en medische autoriteiten komt dit uitsluitend voor bij vaccins die levende verzwakte virussen bevatten, wat niet het geval is bij mRNA-vaccins. mRNA staat voor messenger RiboNucleic Acid, een molecule die instructies bevat om bepaalde eiwitten aan te maken.

In het bericht wordt ook beweerd dat de nabijheid van iemand die gevaccineerd is tegen Covid-19 de menstruatiecyclus en reproductieve gezondheid van niet-gevaccineerde vrouwen kan verstoren.

Dezelfde tekst werd honderden keren gedeeld op verschillende socialemediaplatforms en in andere talen zoals het Slovaaks.

Vaccinexperts zijn het er echter over eens dat het niet mogelijk is dat het vaccin "overspringt" of "shedt" op anderen, noch kan een gevaccineerde persoon veranderingen veroorzaken bij anderen in de menstruatiecyclus. 

Image

Screenshot van incorrecte post op Facebook. Genomen op 24/4/25

De tekst die in het Nederlands gedeeld werd, verwijst naar "Frank Bergman" als de bron van het nieuws. Bergman werkt voor de  Amerikaanse site Slay News, die regelmatig desinformatie verspreidt en waarvan de inhoud ook al meerdere malen werd gefactcheckt door AFP, zoals hier in het Engels.

Andere posts linken ook naar de vertaalde versie van het artikel door de alternatieve blogsite Frontnieuws met hetzelfde bericht verwijzend naar Bergman. 

Nederland en België kennen een hoge vaccinatiegraad en hebben goed uitgerolde vaccinatieprogramma's. Een peiling van het RIVM in 2023 toonde ook aan dat de meeste ouders positief blijven over vaccinaties, hoewel dat de vaccinatiegraad voor bepaalde kindervaccinaties licht achteruitging de voorbije twee decennia. 

In de berichten wordt ook Pierre Kory genoemd, een bekende tegenstander van de coronavaccinaties die pleit voor een niet-goedgekeurde behandeling met ivermectine. Hij is medeoprichter van de Front Line Covid-19 Critical Care Alliance (FLCCC), een organisatie die niet-goedgekeurde en ineffectieve behandelingsvormen van Covid promoot. De American Board of Internal Medicine (ABIM) trok Kory's artsenvergunning in in augustus 2024, omdat hij valse medische claims verspreidde. AFP factcheckte Kory's valse beweringen al eerder, zoals hier.

FDA sluit shedding uit in huidige mRNA-vaccins

Als bewijs worden in de berichten "schokkende bekentenissen van de FDA" aangehaald die "voor het eerst werden onthuld in een rapport van het federale agentschap uit 2015" genaamd "Ontwerp en analyse van afweerstudies voor gentherapie- en oncolytische producten op basis van virussen of bacteriën".

Na een uitgebreide zoektocht in de online database van de FDA vonden we één document uit 2015 met dezelfde titel als in de misleidende berichten, met als ondertitel "Guidance for Industry". Het doel van dit document was om inzicht te krijgen in de mogelijkheid tot shedding en om te definiëren hoe het optreden ervan tijdens klinische proeven met verwante stoffen kan worden gemonitord. 

De term 'RNA' of 'mRNA' komt helemaal niet voor in de tekst van deze richtlijn.

Boris Klempa, hoofd van het Biomedisch Centrum van de Slovaakse Academie van Wetenschappen, is van mening dat de incorrecte bewering over het shedden van mRNA-vaccins gebaseerd is op een onjuiste interpretatie van deze FDA-richtlijn uit 2015.

mRNA-vaccins werden voor het eerst gebruikt tijdens de COVID-19-pandemie eind 2020 en werden daarom nog niet gebruikt ten tijde van de publicatie van dit FDA-document. Zoals in de onderstaande video wordt uitgelegd, stellen deze vaccins ons immuunsysteem niet bloot aan een deel van het virus in een verzwakte of gedeactiveerde vorm. Antilichamen worden door ons lichaam gemaakt na de introductie van een "blauwdruk" spike-eiwit, en dus een deel van het virus dat het lichaam zal herkennen als het het virus later tegenkomt.

Gevraagd naar de online beweringen, vertelde een woordvoerder van de FDA op 17 april 2025 aan AFP dat "de in de VS goedgekeurde COVID-19-vaccins geen replicatiecompetente virussen of besmettelijke vectoren coderen".

"FDA is niet op de hoogte van biologisch plausibele mechanismen voor de huidige Amerikaanse mRNA COVID-19-vaccins waardoor deze 'shedding' zouden veroorzaken, en dus de niet-gevaccineerden te vaccineren tegen COVID-19,'" schreef hij in een e-mail.

'Beweringen over shedding van mRNA-vaccins zijn ongegrond'

"Shedding in de zin van overdracht van een infectie op een andere persoon kan zeer zelden voorkomen bij levende virussen," zei Peter Celec, voorzitter van het Instituut voor Moleculaire Biomedische Geneeskunde in Bratislava, op 16 april 2025. "De mRNA-vaccins die tegenwoordig worden gebruikt zijn niet 'levend', en zelfs een extreem onwaarschijnlijke overdracht is voor zover ik weet niet gedocumenteerd."

Hoewel alle vaccins bescherming bieden door ons lichaam te helpen immuniteit te ontwikkelen tegen bepaalde ziekten, bevatten sommige vaccins het hele virus of de ziekteverwekker (waardoor veel verschillende antigenen ontstaan) en andere bevatten slechts een deel van de ziekteverwekker (en zorgen dat een specifiek antigeen wordt aangemaakt). mRNA-vaccins zijn anders dan de klassieke vaccins, omdat ze ons lichaam de instructies geven om delen van het virus (spike-eiwitten) in onze eigen cellen te produceren, waardoor er een sterk immuumrespons ontstaat.

Boris Klempa is het hiermee eens en vertelde dat er in het geval van mRNA-vaccins geen wetenschappelijk bewijs is van shedding of overdracht van spike-eiwit en genetisch materiaal naar niet-gevaccineerde personen.

"De belangrijkste reden is dat mRNA-vaccins niet het vermogen hebben om te repliceren. Dat wil zeggen dat ze zich niet kunnen 'vermenigvuldigen' in het lichaam. Er wordt dus slechts een bepaalde, beperkte hoeveelheid in het lichaam ingebracht, die niet verder wordt verhoogd en geleidelijk in het lichaam wordt geëlimineerd. Het grootste deel van het vaccin blijft op de injectieplaats of wordt door de cellen van het immuunsysteem naar de dichtstbijzijnde lymfeklier getransporteerd," schreef hij in een e-mail van 16 april. 

De bewering dat vaccinmateriaal wordt overgedragen door shedding wordt ook duidelijk weerlegd door de Amerikaanse overheidsinstantie Centers for Disease Control and Prevention (CDC).

Shedding bij andere vaccins

Shedding komt alleen voor bij vaccins die een levende, verzwakte versie van het virus bevatten, zoals in het geval van het poliovaccin, volgens Klempa.

"Met zulke vaccins kan het vaccinvirus uit het lichaam van de gevaccineerde worden uitgescheiden en mogelijk op anderen worden overgedragen. In dit geval is er in feite sprake van 'vermenigvuldiging' in het lichaam, d.w.z. de aanmaak van nieuwe kopieën van het verzwakte virus, en daarom kan het mogelijk gebeuren dat de gevaccineerde persoon het virus ook uitscheidt en overdraagt op een andere persoon. Het is belangrijk om toe te voegen dat uitscheiding bij deze vaccins geen teken van falen is, maar onderdeel van hun werking," zegt Klempa.

Shedding in het geval van het poliovaccin vindt plaats via de ontlasting, waardoor de zogenaamde groepsimmuniteit wordt verbeterd. "Het is dus een voordeel dat heeft bijgedragen aan de eliminatie van het wilde poliovirus in verschillende gebieden in de wereld - zelfs kinderen die niet direct zijn gevaccineerd hebben immuniteit ontwikkeld na contact met het vaccinvirus."

Shedding kan aan de andere kant een gevaar vormen voor mensen met immunodeficiëntie, omdat virussen zich over een lange periode kunnen vermenigvuldigen en muteren. Klempa noemt daarbij een geval waarbij het "circulerend vaccin-afgeleid poliovirus" (cVDPV), een vaccin-afgeleid virus, opnieuw in staat was om een ziekte te veroorzaken die lijkt op de wilde virusstam.

Ook bij andere verzwakte levende vaccins, zoals Rotarix, een vaccin dat zuigelingen beschermt tegen acute gastro-enteritis door het rotavirus, of Fluenz, een vaccin dat kinderen beschermt tegen seizoensgriep, is shedding een aandachtspunt. "Hiervoor wordt gewaarschuwd in de bijsluiter. Dergelijke vaccins mogen niet worden gegeven aan immuungecompromitteerde personen en er moet ook rekening worden gehouden met de mogelijkheid dat het virus kan worden overgedragen op andere personen," concludeert Klempa.

In de bijsluiters van de Covid-19-mRNA-vaccins van Moderna en Pfizer wordt shedding helemaal niet genoemd.

In de berichten op socialemedia wordt ook beweerd dat het eigen protocol van Pfizer voor het testen van de mRNA-injecties tegen Covid voorschreef dat de studies alle gevallen moesten rapporteren waarbij "zwangere vrouwen werden blootgesteld aan gevaccineerde deelnemers door inademing of huidcontact".  Maar het aangehaalde protocol van Pfizer was hetzelfde protocol dat was gemaakt voor klinische proeven met het mRNA-vaccin dat tijdens de pandemie werd gebruikt.

Image

Medisch personeel dient een vaccin tegen Covid-19 toe aan collega's op 26 december 2020 in Slovakije (AFP / VLADIMIR SIMICEK)

Deze werd ontworpen om "een beoordeling van de veiligheid, verdraagbaarheid, immunogeniciteit en werkzaamheid van RNA-vaccin-kandidaten tegen COVID-19 bij gezonde personen" vast te stellen in de testfase van het vaccin. Op basis van de resultaten van de klinische onderzoeken werd het mRNA Covid-19 vaccins Moderna en Pfizer goedgekeurd door het Europees Geneesmiddelen Agentschap en de FDA.

Nergens in het protocol wordt shedding genoemd.

AFP weerlegde eerder al beweringen over de vermeende gevaren van shedding, zoals hier. In deze factcheck bevestigde een vertegenwoordiger van Pfizer dat het mRNA van het vaccin niet op anderen kan worden overgedragen.

Invloed op de reproductieve gezondheid

In de Facebookposts en artikels wordt ook de vermeende negatieve invloed van shedding op de reproductieve gezondheid van vrouwen aangehaald, waarbij een studie wordt vermeld met de titel "Menstrual Abnormalities Strongly Associated with Proximity to COVID-19 Vaccinated Individuals." De studie werd alleen gepubliceerd in het International Journal of Vaccine Theory, Practice, and Research (IJVTPR), dat in juli 2020 werd opgericht en volgens Celec geen betrouwbare wetenschappelijke publicatie is.

Het tijdschrift is niet opgenomen in de ScienceDirect database van peer-reviewed publicaties en artikelen. Het is ook niet te vinden in de Amerikaanse National Library of Medicine database (hier en hier gearchiveerd). Het tijdschrift vermeldt zijn 'impactfactor' niet op zijn website. De impactfactor is een standaardmaat voor het gemiddelde aantal citaties naar artikelen in andere tijdschriften in de afgelopen twee jaar.

IJVTPR heeft in het verleden verschillende artikelen gepubliceerd waarin medische desinformatie werd verspreid, vooral over de coronavaccins. AFP weerlegde deze bijvoorbeeld hier en hier. De hoofdredacteur is een voormalige hoogleraar taalkunde John W Oller, die in 2009 een boek publiceerde waarin een verband werd gelegd tussen vaccins en autisme. Een dergelijke bewering werd al herhaaldelijk ontkend door verschillende wetenschappers, zoals hier en hier, en als misleidend bestempeld, zoals hier en hier. In de redactieraad van IJVTPR, die belast is met peer-reviews, zitten ook osteopaten of computerwetenschappers.

Image

Een flesje met vaccin tegen het coronavirus COVID-19 op 26 december 2020 in het universiteitsziekenhuis in Nitra, in het westen van Slovakije (AFP / VLADIMIR SIMICEK)

Volgens Celec heeft de overgrote meerderheid van de auteurs geen academische achtergrond, maar zijn ze onafhankelijk onderzoekers, geregistreerd verpleegkundigen of gepensioneerden.

De hoofdauteur van de studie en fysiotherapeut Sue E. Peters werkt voor Children's Health Defense (CHD), een Amerikaanse non-profit groep die bekend staat als felle tegenstander van vaccins en het verspreiden van medische desinformatie. CHD werd tussen 2015 en 2023 voorgezeten door de huidige Amerikaanse minister van Volksgezondheid, Robert F. Kennedy Jr, die zelf herhaaldelijk vaccinmisinformatie verspreidde. De tweede hoofdauteur, Jill C. Newman, is gastro-enteroloog en lid van het MyCycleStory project, dat op zijn beurt weer direct wordt gesteund door CHD.

De studie vertoont ook ernstige methodologische gebreken, aldus Celec.

De reproductieve gezondheidsgerelateerde symptomen die in het artikel worden genoemd, werden door de deelnemers zelf gerapporteerd op basis van hun subjectieve beoordeling. De studie werkt niet met een representatieve steekproef, maar uitsluitend met gegevens die zijn verzameld via een online enquête van het online platform MyCycleStory zonder enige toetsing met een controlegroep.

"Het belangrijkste bij vragenlijststudies is de manier waarop respondenten worden geselecteerd, en dat wordt hier niet beschreven - als het een Facebookpagina was, waar mensen met een negatieve houding ten opzichte van vaccins selectief naartoe gingen, dan wordt elk resultaat vertekend. Kijk maar naar de vaccinatiegraad," schreef Celec op 22 april aan AFP, verwijzend naar het feit dat 56% van de deelnemers aan het onderzoek niet gevaccineerd was. 

De gegevens voor het onderzoek werden verstrekt door 3.390 niet-gevaccineerde vrouwen, waarvan 71,7% verklaarde onregelmatig ongesteld te zijn binnen een week na nauw contact met een gevaccineerde persoon. De studie toonde echter geen oorzakelijk verband aan tussen de nabijheid van een gevaccineerde persoon en symptomen, en hield ook geen rekening met andere factoren.

De auteurs erkenden zelf dat het onderzoek niet sluitend is: "We zijn niettemin voorzichtig en onthouden ons van definitieve generalisaties over welke factoren specifiek de problemen hebben veroorzaakt die aan het licht zijn gekomen met betrekking tot de onregelmatige menstruatiecycli", aldus het onderzoek, dat oproept tot verder onderzoek.

Grote, peer-reviewed studies zoals deze of deze bevestigen tijdelijke menstruatieveranderingen onmiddellijk na de Covid-19 vaccinatie, zoals veranderingen in de lengte van de cyclus, die meestal binnen een tot twee cycli verdwijnen. Geen van deze studies maakt echter melding van overdracht door shedding.

"Tegelijkertijd kunnen stress, angst en de overtuiging dat iets schadelijk is bij sommige mensen psychosomatische reacties uitlokken, zoals cyclusstoornissen. Dit is echter geen bewijs van biologische overdracht, maar eerder van de kracht van onze psyche - een bekend fenomeen in de geneeskunde," voegt Klempa toe met betrekking tot de misleidende bewering.

Celec stelt dat het laten vaccineren van mensen tegen Covid-19 tijdens de pandemie juist goed was voor de reproductieve gezondheid. "Het betekende een grotere kans om gezond te zijn, te overleven en ook nakomelingen te krijgen. Er werd geen ander direct effect gedocumenteerd."

Alle factchecks over Covid kan je hier lezen.