De opgedroogde oever van het kunstmatige meer Jablanicko, waar de rivier de Neretva doorheen stroomt, vlakbij de Bosnische stad Konjic, op 5 december 2024. ( AFP / ELVIS BARUKCIC)

Studie over opwarmingstrends verkeerd weergegeven om klimaatontkenning te promoten

Een onderzoek uit 2024 in het tijdschrift Nature vond geen statistisch aantoonbare toename van de opwarming van de aarde sinds de jaren 1970. In berichten op sociale media wordt het onderzoek uit de context gehaald, waardoor wordt gesuggereerd dat de studie bewijst dat klimaatverwarming niet plaatsvindt. Maar dat is niet de conclusie van het rapport. Volgens de auteurs van de studie en onafhankelijke wetenschappers bevestigen de gegevens in de studie en andere studies een gestage toename van de oppervlaktetemperaturen in deze periode.

"Wetenschappelijke toptijdschrift Nature: Geen verandering in de opwarmingssnelheid na de jaren 1970 gevonden, waarmee gaten worden geslagen in alarmistische beweringen dat de temperatuur wereldwijd de pan uit rijst," schreef een socialemediagebruiker op X op 19 oktober 2024. In het bericht op X deelde de auteur ook een post met dezelfde claim van Tobias Young, oprichter van de site Daily Sceptic. 

Image
Misleidende post op X. Genomen op 03/01/25.

Andere berichten op Facebook trokken vergelijkbare conclusies en dezelfde claim werd in verschillende talen gedeeld, zoals het Engels, Frans en Italiaans, na de publicatie van de studie in kwestie (hier gearchiveerd) in het wetenschappelijke tijdschrift Nature op 14 oktober 2024.

Maar, volgens wetenschappers is het zeer misleidend om de conclusies van het artikel gebruiken om te beweren dat er geen extra opwarming heeft plaatsgevonden sinds de jaren 70 van de vorige eeuw. De modellen die in het onderzoek zijn gebruikt detecteren net een consistente toename in de tijd.

Gestaag stijgende temperaturen

De studie die in het wetenschapstijdschrift Nature werd gepubliceerd onderzoekt of "een versnelling in de opwarmingssnelheid statistisch gezien waarneembaar is".

"Onze studie bevestigt dat de oppervlaktetemperaturen op aarde gestaag stijgen sinds 1970," vertelde Claudie Beaulieu, universitair hoofddocent aan de afdeling Oceaanwetenschappen van de Universiteit van Californië Santa Cruz en hoofdauteur van het artikel, aan AFP op 17 oktober 2024.

"Het is erg verontrustend om te horen dat ons artikel wordt gebruikt door klimaatontkenners om valse beweringen te verspreiden," zei ze.

Het onderzoek maakt gebruik van de wereldgemiddelde oppervlaktetemperatuur, een maat die regelmatig wordt onderzocht om klimaatverandering te monitoren. De studie richt zich op het analyseren van opwarmingstrends in de afgelopen 50 jaar. De modellen die worden gebruikt proberen na te gaan of er een versnelling of vertraging is opgetreden in het opwarmingstempo. De conclusie was dat een verandering statistisch niet detecteerbaar is na de jaren 1970.

"Onze resultaten suggereren dat als er een recente versnelling in de opwarming van de aarde optreedt, de grootte van die versnelling ofwel te klein ofwel te recent is om deze robuust te kunnen detecteren in wereldwijd gemiddelde oppervlaktetemperatuurmetingen," aldus Beaulieu.

Colin Gallagher, universitair hoofddocent aan de faculteit Mathematische Wetenschappen van de Clemson Universiteit, zei ook dat de studie een voortdurende opwarming laat zien. 

"We hebben geen statistisch bewijs gevonden voor een vertraging van de opwarming van de aarde, maar bevestigen eerder statistisch dat de opwarming van de aarde sinds de jaren 70 consistent doorgaat," zei hij op 18 oktober.

Klimatoloog Zeke Hausfather, van de onafhankelijke non-profit organisatie voor klimaatwetenschap Berkeley Earth, zei dat dit artikel "echt geen troost zou moeten bieden aan diegenen die sceptisch zijn over door de mens veroorzaakte klimaatverandering".

Vier datasets over wereldwijde temperaturen die in het onderzoek zijn opgenomen, laten duidelijk een snelle stijging zien van door de mens veroorzaakte emissies van CO2 en andere broeikasgassen door de jaren heen, zei hij.

Image
Een screenshot genomen op 17 oktober 2024 van grafieken die de anomalieën van de wereldgemiddelde oppervlaktetemperatuur over vier datasets tonen, zoals gepubliceerd in de studie van Beaulieu et al.

Hausfather wees er ook op dat de methoden die in het onderzoek werden toegepast niets zouden detecteren dat lager is dan een toename (of afname) van de opwarmingssnelheid van ongeveer 55 procent - wat de auteurs van het onderzoek bevestigden.

"Het debat over de vraag of de opwarming is versneld is belangrijk, maar heeft niet echt invloed op ons inzicht in de rol die de mens heeft in de snelle opwarming van de aarde in de afgelopen 50 jaar," concludeerde Hausfather.

'Ondubbelzinnige' invloed

De CO2-concentraties - de belangrijkste oorzaak van de door de mens veroorzaakte opwarming van de aarde - zijn gestegen tot niveaus die de afgelopen 14-16 miljoen jaar niet meer zijn voorgekomen op aarde.

Zes datasets van educatieve en overheidsinstanties (hier gearchiveerd) namen de resulterende stijging van de gemiddelde temperatuur op aarde waar (hier gearchiveerd).

"Vandaag de dag nemen de CO2-concentraties toe met een snelheid die misschien wel sneller is dan ooit tevoren in de geologische geschiedenis," vertelde Bärbel Hönisch, professor aan het Lamont-Doherty Earth Observatory van Columbia University, eerder aan AFP op 16 april 2024. "Deze CO2 draagt bij aan het broeikaseffect en warmt onze planeet op."

Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) van de Verenigde Naties zegt dat het "ondubbelzinnig is dat menselijke invloed de atmosfeer, de oceaan en het land heeft opgewarmd" -- en dat CO2 de hoofdschuldige is.

Honderden onafhankelijke wetenschappers zijn het erover eens dat de huidige voorspellingen van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen voor 2030 aangeven dat de opwarming drempel van 1,5 graden Celsius in deze eeuw waarschijnlijk zal overschrijden. Daardoor zou het moeilijker worden om de opwarming te beperken tot minder dan 2 graden.

Huidige klimaatmodellen voorspellen significante gevolgen van een dergelijke stijging die de temperaturen op het land en in de oceanen zou beïnvloeden en zou leiden tot extreme hitte in de meeste bewoonde regio's.

Lees hier meer factchecks over klimaatkwesties door AFP.

Intrekking van de verwijzing naar de post van Marc van der Vegt vanwege een misinterpretatie van zijn woorden.
3 januari 2025 Intrekking van de verwijzing naar de post van Marc van der Vegt vanwege een misinterpretatie van zijn woorden.

Heeft u content gezien die u door AFP wilt laten verifiëren?

Neem contact met ons op