Foto met slachtoffers van Braziliaans vliegtuigongeluk misbruikt in valse beweringen over vaccin klokkenluiders

"Dit zijn de acht artsen die omkwamen bij een vliegtuigcrash in Brazilië! Ze deden onderzoek naar het verband tussen mRNA-injecties en turbokanker en wilden hun werk publiceren," lezen we in het Nederlands op verschillende sociale media platforms waaronder Facebook en X. De posts tonen allemaal een zwart-wit montage van de portretten van acht mensen met namen en korte teksten in het Portugees.

Dit terwijl de eigenlijke foto gepubliceerd werd door de Universiteit van West-Paraná (UNIOESTE) als eerbetoon aan haar voormalige en huidige studenten en professoren die omkwamen bij de tragische vliegtuigcrash in Brazilië (hier gearchiveerd). Deze koste het leven aan 58 passagiers en vier bemanningsleden. Op één na werkte geen van de genoemde slachtoffers in de oncologie. Dit blijkt uit de berichten van de universiteit en openbare gegevens over hun carrières en gepubliceerde werken. "Turbokankers" zijn bovendien een bewering gepromoot door anti-vaccinatie groepen, geen medische realiteit, vertelden meerdere specialisten aan AFP.

Image

Screenshots van incorrecte posts op Facebook en X. Genomen op 23 augustus 2024.

De vliegtuigcrash werd al snel gevolgd door verschillend onjuiste informatie en ongefundeerde geruchten. Zo circuleerden er bijvoorbeeld ongerelateerde vliegtuigvideo's in Spaanse en Engelse berichten op sociale media. Deze werden door AFP hier en hier ontkracht. Anti-vaccinatienetwerken beweerden ook dat er 15 artsen op het punt stonden onthullingen te doen over de genetische sequentie van Covid-19. Dergelijke beweringen werden gedaan zonder de namen van de vermeende artsen te vernoemen of enig bewijs dat een dergelijke gebeurtenis zou plaatsvinden.

Nieuwe berichten op sociale media beweren nu ten onrechte de namen van de "acht kankeronderzoekers" en hun foto's te onthullen. Naast het Nederlands, circuleren de berichten ook in het Servisch/Kroatisch, Frans, Grieks en Duits.

De Regionale Raad voor Geneeskunde van de Braziliaanse deelstaat Parana heeft op 9 augustus 2024 in een persbericht (hier gearchiveerd) de dood van vier artsen bevestigd die in de deelstaat geregistreerd stonden. "Dr. Arianne Albuquerque Risso, Dr. Mariana Comiran Belim, Dr. José Roberto Leonel Ferreira en Dr. Sarah Sella Langer waren aan boord van vlucht 2283, die de dood van 62 mensen veroorzaakte," luidt de verklaring.

De volledige lijst van passagiers en bemanningsleden die omkwamen bij de crash werd ook gepubliceerd (hier gearchiveerd).

Slechts één oncoloog onder slachtoffers is verbonden aan UNIOESTE

Een omgekeerde zoekopdracht naar de afbeelding uit de posts leidde naar de originele foto die op 9 augustus 2024 werd gepubliceerd ter herdenking van de slachtoffers op de Instagram-pagina van de Universiteit van West-Paraná (UNIOESTE) (hier gearchiveerd). De universiteit publiceerde dezelfde dag ook een persbericht op haar website (hier gearchiveerd), waarin de dood van negen - niet acht - van haar huidige en voormalige studenten en professoren werd aangekondigd.

De foto van UNIOESTE die werd overgenomen in de sociale media posts toont echter geen "acht kankeronderzoekers".  Enkel Dr. Mariana Comiran Belim is oncoloog. Dat blijkt uit informatie die gepubliceerd werd door de universiteit en uit de gepubliceerde werken en sociale media accounts van de slachtoffers.

"De docenten, artsen en oud-studenten zaten op vlucht 2283 van de luchtvaartmaatschappij Voepass Linhas Áreas, die op weg was van Cascavel Regional Airport naar Guarulhos International Airport - São Paulo en neerstortte in de gemeente Vinhedo (SP), afgelopen vrijdag (09) augustus," schreef de universiteit, samen met een korte biografie van elk slachtoffer die een link had met de universiteit.

"Unioeste leed het onschatbare verlies van 9 mensen, waaronder 4 docenten, twee artsen en drie oud-studenten," verklaarde de instelling in een ander persbericht na een eerbetoon aan de slachtoffers (hier gearchiveerd).

Deonir Secco was "professor in de landbouwtechniek op de Cascavel Campus". Gegevens over zijn gepubliceerde werk en carrière tonen niet aan dat hij onderzoek deed naar kanker of medicijnen. Lokale media meldden dat hij met vakantie was en op weg was naar Duitsland (hier gearchiveerd).

Professor Edilson Hobold was professor Lichamelijke Opvoeding met "uitgebreide ervaring" in "sporttraining en sportpedagogie". Een zoektocht naar zijn gepubliceerde werken leverde alleen resultaten op over sport, niet over kanker.

Professor José Roberto Leonel Ferreira was radioloog in het Hospital Policlínica Cascavel en in zijn privékliniek. Op de Facebookpagina en website van de kliniek wordt niet vermeld dat dr. Ferreira zich bezighield met "kankeronderzoek" of mRNA-vaccins en "turbokanker". Hij ging onlangs met pensioen als professor aan UNIOESTE.

Vlak na de crash deden berichten op sociale media de ronde waarin ten onrechte werd beweerd dat kankerspecialist Leonardo Ferreira een van de slachtoffers was. Dit bleek echter een verwisseling te zijn met de radioloog José Roberto Leonel Ferreira. Dr. Leonardo Ferreira bevestigde aan AFP dat hij niet in het vliegtuig zat.

Professor Raquel Ribeiro Moreira studeerde af aan de UNIOESTE in literatuur en "was een erkende docent (...) die voornamelijk werkte aan de volgende onderwerpen: discoursanalyse, adolescenten in sociaal risicovolle situaties, tekstboeken, formeel en beroepsonderwijs, en tekstproductie." Een zoektocht naar een vermelding van de professor in verband met kankeronderzoek leverde geen resultaten op.

In een Facebookbericht verklaarde de Campus Cornélio Procópio van de Federale Technologische Universiteit (UTFPR) van Parana op 10 augustus 2024 dat Raquel Ribeiro Moreira en professor in de chemie Gracinda Marina Castelo da Silva samen met hun echtgenoten omkwamen bij de crash (hier gearchiveerd).

Onder de slachtoffers was ook oud-studente Hadassa Maria da Silva, die volgens de aankondiging van UTFPR afstudeerde als boekhouder en ook een mechanicaopleiding volgde.

Sarah Sella Langer was een kinderarts die "deelnam aan onderzoeksprojecten over sublinguale immunotherapie bij atopische dermatitis en genetica van atopische dermatitis bij Braziliaanse patiënten", aldus het UNIOESTE-bericht. In haar condoleances op Facebook (hier gearchiveerd) vermeldde de Braziliaanse Vereniging van Allergisten en Immunologen ook niet dat Dr. Langer werkte aan studies over de mRNA-vaccins of turbokanker.

Ana Caroline Redivo "studeerde in 2014 af aan de administratieve opleiding van de Unioeste campus" en werkte in de diëtiek toen ze omkwam bij het vliegtuigongeluk. Er werden geen aanwijzingen gevonden dat ze werkte aan "kankeronderzoek" op haar sociale media accounts of in de aankondiging van haar dood op haar Instagramaccount.

Dr. Mariana Comiran Belim was wel een klinisch oncologie-assistent in het Uopecan Kankerziekenhuis en een arts op de afdeling intensieve zorg voor volwassenen in het Universitair Ziekenhuis West-Paraná (HUOP). Ze is de enige arts die vermeld werd op de post die echt oncoloog is. AFP vond geen bewijs dat ze werkte aan onderzoek over mRNA-vaccins en zogenaamde "turbokankers".

Volgens oncologen bestaan 'turbokankers' niet en veroorzaken Covid-19 vaccins geen kanker 

Het Uopeccan Kankerziekenhuis in Cascavel bevestigde op haar Instagramaccount en Facebookpagina (hier en hier gearchiveerd) dat Dr. Belim een van de slachtoffers van de vliegtuigcrash was, samen met een andere kankerspecialist die niet verbonden is aan de UNIOESTE universiteit en niet genoemd wordt in de incorrecte sociale media posts: Dr. Arianne Albuquerque Estevan Risso.

Volgens dit verslag waren ze allebei op weg naar een conferentie over kanker georganiseerd door AstraZeneca (hier gearchiveerd), deze werd geannuleerd na de tragedie volgens meerdere mediaverslagen zoals hier, hier en hier.

De Regionale Geneeskundige Raad van de staat Parana zei in haar persbericht ook dat Dr. Mariana Comiran Belim en Dr. Arianne Albuquerque Estevan Risso op weg waren naar de conferentie. Er wordt niet vermeld of de twee andere artsen, Sarah Sella Langer en José Roberto Leonel Ferreira, met hen meereisden of naar de conferentie gingen.

Bovendien is de term "turbokanker" geen medische term. Hij verscheen na het begin van de vaccinatiecampagnes tegen Covid-19 en werd gepromoot door anti-vaccinatie activisten die beweerden dat de nieuwe vaccins gevaarlijk waren. 

"Ik kan me niet herinneren dat ik ooit al  van de term 'turbokanker' heb gehoord," vertelde David Gorski, mededirecteur van het Michigan Breast Oncology Initiative, in januari 2023 aan AFP.

"Het komt in geen enkel artikel voor dat ik in PubMed kon vinden. Het is een term die is verzonnen door anti-vaxxers," zei hij.

AFP heeft op 22 augustus 2024 nog eens gezocht naar "turbokanker" op PubMed, een database van medische voorpublicaties en peer-reviewed medische publicaties. Er werd niks teruggevonden.

AFP factcheckte eerder al beweringen dat coronavaccins "turbokanker" of andere kanker veroorzaken. Je kan ze hier en hier terugvinden.

"Er is geen bewijs dat vaccins kanker veroorzaken", vertelde het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) - het gespecialiseerde kankeragentschap van de Wereldgezondheidsorganisatie - aan AFP in een e-mail op 25 maart 2024.

In een gesprek met AFP in 2022 was Maya Gutierrez, een kankerspecialist aan het Franse Curie Instituut, het ermee eens dat elke implicatie van een verband tussen coronavaccins en stijgende kankercijfers "geen rationele basis" had.

"Qua timing is het veel te kort, het is onmogelijk dat een vaccinatie dit soort verschijnselen veroorzaakt, er zijn twee tegenstrijdigheden in dit betoog, over het mechanisme en de timing," zei ze.

Voorzitter van de onderzoekscommissie van de Zweedse Kankerstichting en kankeronderzoeker Malin Sund zei in een e-mail aan AFP op 8 april dat er geen bewezen verband is tussen het ontvangen van een vaccin en het ontwikkelen van kanker.

Bruno Quesnel, directeur onderzoek en innovatie bij het Franse Nationale Kankerinstituut (INCa), zei in januari 2023 ook tegen AFP dat "er geen geloofwaardig mechanisme is dat dit zou kunnen verklaren, er is geen biologische logica hiervoor".