Berichten koppelen apenpokken onterecht aan gordelroos en coronavaccins
- Dit artikel is meer dan een jaar oud.
- Gepubliceerd op 14 juni 2022 om 17:02
- Leestijd: 5 min
- Door: Aaishah JANIF, AFP Australië
- Vertaling en aanpassing: Clémence OVEREEM
Copyright © AFP 2017-2024. Voor commercieel gebruik van deze inhoud is een abonnement vereist. Klik hier voor meer informatie.
"Apenpokken? NEE. Het heet gordelroos en het is een bekende "bijwerking" van de covid-vaccinatie. KIJK. Ze hebben zelfs geprobeerd om een foto van gordelroos te gebruiken en het apenpokken te noemen" luidt dit Facebookbericht van 22 mei 2022.
Het bericht bevat een afbeelding met een vergelijkbare bewering in het Engels, met daaronder screenshots van twee verschillende artikelen, beide met dezelfde foto van bultjes op een hand. De eerste screenshot toont een artikel over apenpokken (monkeypox) door het in India gevestigde TheHealthSite.com. De tweede screenshot toont een artikel over gordelroos door Queensland Health, de openbare gezondheidsdienst in die Australische staat.
De vergelijking met de bewering verscheen ook op Telegram, met meer dan 26.000 weergaven, op de weblog "De Binnenlandsche Bataafsche Courant", en in verschillende andere talen zoals in het Fins en Spaans.
Het bericht circuleerde kort nadat de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) de uitbraak aankondigde van apenpokken in meerdere landen waar het niet endemisch is.
Op 8 juni waren er meer dan 1285 bevestigde gevallen gerapporteerd aan de WHO in deze niet-endemische landen, waarvan de meeste in Europa werden gedetecteerd.
'Onvoldoende bewijs' voor verband tussen gordelroos en coronavaccins
Zoals het Europees Centrum voor Ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) uitlegt, verwijst gordelroos (herpes zoster) naar de reactivering van het virus dat ook de waterpokken veroorzaakt, het varicellazostervirus.
Gordelroos wordt niet vermeld als bijwerking van coronavaccins door het Bijwerkingencentrum Lareb.
Hoewel er enkele gevallen van gordelroos na coronavaccinatie zijn gemeld, vond dit overzicht van wetenschappelijke literatuur over het onderwerp uit november 2021 dat er niet genoeg bewijs was voor een "definitief" verband. Daarnaast keek deze studie door Nederlandse artsen van oktober 2021 naar twee gevallen van gordelroos bij volwassenen na coronavaccinatie en concludeerde op soortgelijke wijze: "onze waarnemingen vereisen verdere evaluatie van het mogelijke verband tussen COVID-19 en herpes zoster."
De Therapeutic Goods Administration (TGA) – een Australische overheidsinstantie die toezicht houdt op de veiligheid van vaccins – voerde in september 2021 ook een onderzoek uit naar het risico op gordelroos na coronavaccinatie.
De instantie vertelde tegen AFP dat deze onderzoeken "onvoldoende bewijs vonden om te concluderen dat COVID-19-vaccins een herpes zoster-infectie (gordelroos) veroorzaken."
"Uit het onderzoek bleek dat de percentages gordelroos na vaccinatie met COVID-19-vaccins in Australië tot op heden (september 2021) significant lager waren dan het verwachte/achtergrondpercentage van herpes zoster-infectie in de algemene bevolking, onafhankelijk van de vaccinatiestatus."
De TGA blijft nieuwe gevallen van gordelroos controleren op een mogelijk verband met coronavaccins.
Het Finse instituut voor gezondheid en welzijn kwam tot dezelfde conclusie:
"Sommige gevallen van gordelroos zijn gemeld na mRNA-vaccinatie", luidt hun webpagina. "De meerderheid van de volwassenen heeft het waterpokkenvirus in hun lichaam na een infectie in de kindertijd, en naarmate de afweer verzwakt met de leeftijd, onderliggende ziekte of infectie, kan het virus bijvoorbeeld geactiveerd worden en gordelroos veroorzaken. Het oorzakelijk verband tussen coronavaccins en het ontstaan van gordelroos blijft onzeker."
'Volledig ongerelateerde virussen'
In reactie op desinformatie die circuleert over apenpokken zegt Ton de Boer, voorzitter van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen, in een column op 1 juni:
"Door alle aandacht voor het apenpokkenvirus zie ik veel wilde verhalen opduiken. Dat het apenpokkenvirus eigenlijk gordelroos is. En dat dát een bijwerking zou zijn van het coronavaccin, bijvoorbeeld. Onzin: de virussen die apenpokken, COVID-19 of gordelroos veroorzaken hebben niets met elkaar te maken. En ook niet met de coronavaccins."
Edward Holmes, een viroloog aan de Universiteit van Sydney, vertelde tegen AFP op soortgelijke wijze in deze Engelstalige factcheck van 9 juni 2022 dat de vergelijking van het apenpokkenvirus en het virus dat gordelroos veroorzaakt – het varicellazostervirus – "onzin" was.
"Het apenpokkenvirus en het varicellazostervirus zijn heel verschillende virussen en hebben totaal niets met elkaar te maken", zei hij. "Beiden [ziekten] veroorzaken uitslag, maar daar houdt de gelijkenis op."
Terwijl apenpokken tot de familie Poxviridae behoort – dezelfde familie van virussen die de meer bekende pokken veroorzaakt – is het varicellazostervirus dat gordelroos veroorzaakt een herpesvirus uit de familie Herpesviridae.
Todd Hatchette, professor aan de afdeling Microbiologie van de Dalhousie University in Canada, vertelde aan AFP dat huiduitslag veroorzaakt door apenpokken en gordelroos er hetzelfde uit kan zien, maar zich anders ontwikkelt.
Hij zei dat huiduitslag veroorzaakt door gordelroos verschillende stadia van blaren en zweren in verschillende delen van het lichaam kan hebben, terwijl de progressie van huiduitslag veroorzaakt door apenpokken "tegelijkertijd optreedt in alle delen van de huid."
"De 'pokken' in de naam waterpokken is waarschijnlijk reden voor de verwarring", zei Hatchette.
Stockfoto toont uitslag door gordelroos
Een omgekeerde zoekopdracht van de foto gebruikt door zowel TheHealthSite.com als Queensland Health is in feite een stockfoto van iemand die lijdt aan gordelroos.
Het is gepubliceerd op de stockfotosite iStock naast het bijschrift: "Huid van besmette Herpes-zoster-virus op de armen".
Hieronder zie je een vergelijking van de afbeelding zoals deze wordt weergegeven in de screenshots van artikelen in de misleidende berichten (links) en de afbeelding op de iStock-website (rechts):
De website van Queensland Health gebruikt de afbeelding correct als illustratie voor gordelroos. Echter, volgens een gearchiveerde versie uit de Wayback Machine, werd de stockfoto op een misleidende manier gebruikt in het artikel op TheHealthSite.com dat op 17 juli 2021 werd gepubliceerd, vóór de huidige uitbraak van apenpokken in niet-endemische landen.
De stockfoto is uit het artikel verwijderd toen het werd bijgewerkt op 23 mei 2022, blijkt uit het archief.
AFP ontkrachtte eerder de bewering dat de uitbraak van de apenpokken verband hield met het AstraZeneca-vaccin tegen COVID-19.
Heeft u content gezien die u door AFP wilt laten verifiëren?
Neem contact met ons op