Reportage over Oekraïense vluchtelingen die brand veroorzaken is gefabriceerd

Een video die zogenaamd afkomstig is van de Duitse krant Bild en waarin wordt beweerd dat Oekraïense vluchtelingen een woningbrand veroorzaakt hebben terwijl ze probeerden een Russische vlag in brand te steken is duizenden keren gedeeld op sociale media in verschillende talen. Dit is echter een hoax: AFP ontdekte dat de video is gefabriceerd met behulp van verschillende ongerelateerde oude fragmenten om de indruk te wekken dat het om een echte productie gaat van Bild. Een woordvoerder van de krant bevestigde dat het bericht niet echt was.

“Oekraïense vluchtelingen in Duitsland hebben een huis in brand gestoken in een poging de Russische vlag te verbranden”, luidt de tekst in dit bericht van het weblog Frontnieuws.

Het bericht is voorzien van een video van 30 seconden waarin een Russische vlag in brand wordt gestoken met de elektrische schokken van een Teslaspoel. Vervolgens zien we een huis in brand staan en een interview met een bedroefde jongevrouw in een verbrand huis.

De video is voorzien van het logo van de Duitse krant Bild en volgens teksten in de video heeft de brand plaatsgevonden op 10 mei 2022 in het Duitse plaatsje Wulfen in de deelstaat Saksen-Anhalt.

Screenshot van de website Frontnieuws.com, vastgelegd op 10 juni 2022

Dezelfde video met soortgelijke beweringen circuleert ook op Twitter en in verschillende andere talen zoals in het Russisch, Frans en Pools.

De video is samengesteld uit oudere opnames

De gedeelde video is nep, bevestigde een woordvoerder van de krant Bild aan AFP op 20 mei 2022.

Daarnaast wijzen enkele visuele aanwijzingen erop dat de video nep is, omdat de layout afwijkt van andere video's door Bild. Het logo van de krant wordt normaal gesproken bijvoorbeeld in de linkerbovenhoek van videos weergegeven, niet rechts. De tekstbalk onderin beeld is bij Bild in hoofdletters. Het lettertype lijkt ook anders.

Vergelijking tussen de gefabriceerde Bild-video (links) en een authentieke video door Bild op YouTube (rechts), vastgelegd op 10 juni 2022 (aanwijzingen omhoekt in geel)

De beelden van de teslaspoel die naar verluidt de brand heeft veroorzaakt bevat een watermerk met de accountnaam "marek415" in de rechterbovenhoek. Een zoektocht naar de naam leidde naar een Tsjechisch Instagramaccount van een student van de Technische Universiteit van Praag. Daar vind je verschillende video's van Teslaspoelen.

De accounteigenaar, Marek Novotný, bevestigde op 20 mei aan AFP dat hij de auteur was van het fragment in de vermeende Bild-video. Novotný zegt dat hij al meerdere nepvideo’s op YouTube heeft gemeld waarin zijn opnames zijn gebruikt. "Ik heb dit ongeveer twee maanden geleden opgenomen en op YouTube en Instagram geplaatst. Ik heb het nu van Instagram verwijderd en privé gemaakt op YouTube. Ik wil niet dat de video nog meer schade aanricht."

Novotný deelde de link naar de video op YouTube met AFP en vroeg ons om deze niet opnieuw te verspreiden. In het bijschrift van de video, gepubliceerd op 23 maart 2022 met de titel "Burning a Russian flag with 500.000 volt", staat dat de video bedoeld was als stille steun aan Oekraïne. Hij wilde zich tegen de Russische president Poetin keren en niet tegen het Russische volk. Volgens Novotný is de video opgenomen in Tsjechië. Er was geen woningbrand.

AFP vergeleek de beelden van de video die op YouTube is geüpload met de video die momenteel in omloop is. Het watermerk in de video, de vlammen op de vlag en de positionering van de objecten in de opname bewijzen dat dit hetzelfde fragment is.

Vergelijking tussen de gefabriceerde Bild-video (links) en de video door Novotny op YouTube (rechts), vastgelegd op 10 juni 2022 (aanwijzingen omhoekt in geel)

In de gedeelde video volgt daarna een fragment van een woningbrand. Een omgekeerde zoekopdracht van deze beelden toont aan dat deze al in 2013 werd geüpload op YouTube. Bij dit fragment van 18 juli 2013 staat dat de brand plaatsvond Walluf in de deelstaat Hessen. Een overeenkomend nieuwsbericht werd gepubliceerd op 19 juli 2013.

Vergelijking tussen de gefabriceerde Bild-video (links) en de video uit 2013 op YouTube (rechts), vastgelegd op 10 juni 2022

In het Duits circuleert ook een screenshot van een zogenaamd artikel door Bild, met hetzelfde beeld van de woningbrand en de bewering dat deze door Oekraïense vluchtelingen veroorzaakt is. Timo Lokoschat, de plaatsvervangend hoofdredacteur van de krant Bild, verklaarde op 17 mei op Twitter over dit screenshot: "De waarheid is: BILD heeft dit verslag nooit geschreven."

De zogenaamde Bild-video sluit af met een interview met een vrouw die wordt geïdentificeerd als Nathalie Michalski. Hierin staat ze in een uitgebrande kamer en legt ze uit dat de brand de slaapkamer van haar moeder heeft beschadigd.

Ook deze video heeft niets te maken met een zogenaamde brand die zou zijn veroorzaakt door Oekraïense vluchtelingen in de plaats Wulfen. De beelden kunnen worden teruggeleid naar deze publicatie op YouTube uit januari 2021 met behulp van een omgekeerde zoekopdracht.

In een nieuwsbericht dat bijgevoegd is in de omschrijving van de YouTubevideo staat dat de brand op 26 januari 2021 plaatsvond in Osterholz in de deelstaat Nedersaksen. Ze werden ook op 28 januari 2021 gepubliceerd in een bericht van het Duitse medium RTL met overeenkomende informatie.

Vergelijking tussen de gefabriceerde Bild-video (links) en een eerdere publicatie van het interview uit 2021 op YouTube (rechts), vastgelegd op 10 juni 2022

Het politiebureau van het district Anhalt-Bitterfeld, waarin zich ook de stad Wulfen bevindt, meldde überhaupt geen branden in de berichtgeving op hun website tussen 9 en 11 mei 2022 (zie hier en hier). Ook een zoektocht naar actuele nieuwsberichten leverde voor AFP geen passend resultaat op. Een agent van het politiebureau Dessau-Roßlau, dat verantwoordelijk is voor Anhalt-Bitterfeld, vertelde op 20 mei tegen AFP dat het niets afwist van een brand door Oekraïense vluchtelingen.