Dit oude krantenartikel gaat over een coronavirus dat kippen treft, niet Covid-19

“Nou mensen, nu wordt het echt interessant. Kijk naar dit artikel van het Algemene Dagblad van 1989. Geloof je nog steeds in deze Covid-19 bullsh*t? Dieptriest, we worden gewoon voor de gek gehouden,” staat in de Facebook-post, die 15 september 2020 werd gepubliceerd en waarvan verschillende kopieën werden gemaakt, zoals hier, hier en hier. In totaal werden de posts meer dan 9.500 keer gedeeld. 

Image

Screenshot van de Facebook-post, gemaakt op 28 september 2020

De posts bevatten een foto van een krantenartikel met de kop “vaccin tegen coronavirus veroorzaakt nieuwe ziekten”. 

De bewering dat dit nieuwsartikel aan zou tonen dat Covid-19 niet echt is, is onjuist; het artikel gaat over een geheel ander type coronavirus dat voorkomt bij pluimvee. Bovendien bevat het artikel onjuiste informatie en klopt de kop niet, vertelde veterinaire viroloog Peter Rottier, verbonden aan de Universiteit Utrecht, aan AFP Factcheck. 

Kippenvirus

Een Google zoekopdracht naar de kop “vaccin tegen coronavirus veroorzaakt nieuwe ziekten” leidt terug naar een tweet van 10 mei 2020, met een afbeelding van betere kwaliteit van hetzelfde krantenartikel. 

De tweet zelf beweert dat het artikel in 1989 gepubliceerd werd in Agrarisch Dagblad, niet Algemeen Dagblad zoals de Facebook-post vermeldt. “Agrarisch Dagblad” is een krant die uitgegeven werd tussen 1986 en 2012, waarna de publicatie verder ging onder de namen Boerderij Vandaag en Boerderij Weekend en, sinds juni 2020, onder de naam Food&Agribusiness. De woorden Agrarisch Dagblad zijn zichtbaar bovenaan de pagina in de misleidende Facebook-post.  

De letters van het krantenartikel zijn in de post te klein om te lezen. De afbeelding in de tweet kan wel gelezen worden. 

AFP Factcheck bemachtigde ter verificatie een leesbare scan van het artikel uit het archief van de Koninklijke Bibliotheek. 

Image

Scan van het Agrarisch Dagblad artikel uit KB-archief, hier gepubliceerd met toestemming van de uitgever

In het artikel staat dat het gaat over “het coronavirus (IBV)”. Volgens veearts.nl, een website over diergezondheid, is infectieuze bronchitis (IB) een “zeer acute en besmettelijke ziekte bij pluimvee” die veroorzaakt wordt door “het infectieuze bronchitis virus (IBV) dat behoort tot de coronavirussen”. 

“Pluimvee met IB heeft last van benauwdheid, hoesten, proesten, snotteren en natte ogen,” aldus de website.

Zoals de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) uitlegt op hun website is Covid-19 een besmettelijke ziekte veroorzaakt door een nieuw type coronavirus. “Coronavirussen zijn een grote familie virussen die ziektes kunnen veroorzaken bij dieren of mensen. Bij mensen is bekend dat verschillende coronavirussen luchtweginfecties veroorzaken, variërend van verkoudheid tot meer ernstige ziekten zoals het Middle East Respiratory Syndrome (MERS) en Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS).”

Het coronavirus dat de ziekte Covid-19 veroorzaakt werd SARS-CoV-2 genoemd. Het verscheen eind 2019 in de Chinese stad Wuhan. 

Onjuiste kop

Peter Rottier verwerpt de bewering dat het krantenartikel zou bewijzen dat Covid-19 een hoax is als “complete onzin. Dat zeg ik niet graag, maar het is zo."

Op 28 september vertelde hij AFP Factcheck telefonisch: “Het refereert aan werk aan een ander coronavirus in de jaren ‘80. Toen was Covid-19 natuurlijk nog lang niet bekend, dat virus is pas onlangs opgedoken.”  

Daarnaast bevat het krantenartikel volgens Rottier “onzorgvuldigheden cq fouten”. De kop klopt “absoluut niet”, zegt hij: "Er staat dat het vaccin nieuwe ziekten veroorzaakt en dat is niet juist geformuleerd.” 

Rottier maakt een vergelijking met griepvaccins. “Na verloop van tijd gaat het virus waartegen we vaccineren langzamerhand muteren totdat het opnieuw ziekten kan veroorzaken. Dat wil niet zeggen dat er een heel nieuwe ziekte ontstaat,” zegt hij. 

Uit het onderzoek beschreven in het krantenartikel was bevonden dat vaccins tegen IBV hun effectiviteit ook langzamerhand verloren. “De journalist heeft er van gemaakt dat er een nieuwe ziekte zou zijn ontstaan,” zegt Rottier.

Beweringen over Covid-19 gebaseerd op het artikel uit Agrarisch Dagblad gaan al sinds mei rond op sociale media. Ze werden eerder ontkracht door factcheck-organisaties waaronder Knack.be, Factcheck Vlaanderen en DPA.

Update 1 oktober 2020: Toevoeging scan van het artikel uit het KB-archief en vermelding van de meest recente naam van Agrarisch Dagblad.