Deze satirische video werd dit jaar gemaakt als reactie op Covid-19 misinformatie

Een video die zogenaamd in 1956 is gemaakt en waarschuwt voor een nieuw, dodelijk virus dat zich zal verspreiden van “ergens in Azië naar de rest van de wereld” tegen “het jaar 2020” is honderden keren op Facebook gedeeld sinds eind september. Het filmpje werd onder meer gedeeld in meerdere Facebook-groepen waarin complottheorieën rondgaan die beweren dat de Covid-19 pandemie gepland is. In werkelijkheid komt de video uit dit jaar en is deze bedoeld als satire. 

“Dit filmpje is genomen op 29/2/1956 … 64 jaar geleden. Luister goed naar de laatste 40 seconden van de opname,” staat in de Facebook-post. “Hoeveel toevalligheden zijn er nog en hoe lang is deze waanzin al gepland? Ongecensureerd.” De post, hier en hier gepubliceerd op 27 en 28 september, werd meer dan 900 keer gedeeld.

Image
Screenshot van de Facebook-post, gemaakt op 30 september 2020

De post bevat een video van iets minder dan twee minuten. In zwart-witbeelden zijn taferelen van tientallen jaren geleden te zien, zoals een man achter een ouderwetse typemachine, een gedateerde trein en een ouderwetse kaart van oost-Azië. “Als je aan de toekomst denkt zie je waarschijnlijk de opmerkelijke technologieën voor je die je hebt gezien in stripboeken en films,” zegt een mannelijke voice-over. “Het zal je misschien verbazen om te horen wat de toekomst werkelijk zou kunnen brengen.” 

In ongeveer de laatste 40 seconden zegt hij: “Misschien is het ergste van alles de opkomst van een dodelijke en potentieel verwoestende ziekte … Experts voorspellen dat tegen het jaar 2020 een nieuw virus zal ontstaan en zich zal verspreiden van ergens in Azië naar de rest van de wereld.”

Veel gebruikers van sociale media geven terecht in de comments aan dat het gaat om een recente productie. Maar anderen lijken de video serieus te nemen en te zien als bewijs dat Covid-19 tientallen jaren geleden gepland is, iets dat aansluit bij complottheorieën die beweren dat de huidige pandemie nep of zwaar overdreven is. 

Dit is de meest nauwkeurige voorspelling uit het verleden, het is haast alsof ze het gepland hebben,” zegt één Facebook-gebruiker in wiens profielfoto “dit virus is een plandemie!” staat. Een ander zegt: “Bewijzen dat de pandemie een vooropgezet plan is. Dit is geen ontkenning van het virus maar dat ze het enorm hebben opgeblazen met een reden.” De video werd gedeeld in verschillende Facebook-groepen door aanhangers van complottheorieën over het nieuwe coronavirus. 

RamsesThePigeon

Het gaat in feite om een satirische video door Max Patrick Schlienger, een Amerikaanse humorist en auteur die het pseudoniem “RamsesThePigeon” gebruikt. 

Een Google zoekopdracht naar de trefwoorden “1956 avoiding the future plague” leidt naar een langere versie van de video, op 29 februari 2020 geüpload op het YouTube-kanaal van “RamsesThePigeon”. In de beschrijving van de video staat: “archiefmateriaal en materiaal uit het publieke domein zijn verkregen van Archive.org”. Archive.org is een digitale bibliotheek van websites en andere digitale materialen, waaronder 4 miljoen video's. 

Het bijschrift gaat verder: “En ja, ik heb dit alleen maar in elkaar gezet omdat ik op 29 februari een video-upload wilde hebben,” verwijzend naar het feit dat 2020 een schrikkeljaar was. 

Schlienger bevestigde aan AFP Factcheck dat zijn video een “verzameling is van uit het publieke domein afkomstige voorlichtingsvideo’s, reclames en horrorfilms uit de jaren ‘50.” 

“De voice-over heb ik zelf geschreven en ingesproken,” vertelde hij in een e-mail, ontvangen op 30 september 2020. 

Schlienger zei dat hij de video samenstelde “als reactie op het antiwetenschappelijk denken en de complottheorieën die opkwamen zodra Covid-19 wereldwijd een serieuze bron van zorgen begon te worden.” 

De “bedoeling achter de video was om de spot te drijven met de meer populaire delen uit de misinformatie die zich destijds verspreidde… namelijk dat Covid-19 een grotendeels ongevaarlijk virus was en dat de reactie erop overdreven was,” zei hij. 

“De video is geschreven, samengesteld en uitgebracht op schrikkeldag van dit jaar.” 

Het virus dook eind 2019 op in China en verspreidde zich in de maanden erna over de hele wereld. Het eerste geval van Covid-19 in Nederland werd op 27 februari 2020 gemeld. De Wereldgezondheidsorganisatie verklaarde op 11 maart 2020 een pandemie. 

Schlienger stuurde AFP Factcheck voorbeelden van de shots die hij gebruikte om de video samen te stellen. Zo werden er beelden gebruikt uit de instructiefilm “Attitudes and Health” uit 1946 (3:27 in het de instructiefilm komt overeen met 2:56 uit de video van Schlienger). De zieke jongen die te zien is op 1:34 in het filmpje dat op sociale media rond gaat komt uit de voorlichtingsfilm “Let’s Have Fewer Colds” uit 1950 (1:33). 

Via een omgekeerde beeldzoekopdracht naar frames uit de Facebook-video vond AFP Factcheck ook beeldmateriaal uit de post (0:42) terug in de voorlichtingsfilm “The Secretary: A Normal Day” uit 1966 (rond 0:57). 

 

Heeft u content gezien die u door AFP wilt laten verifiëren?

Neem contact met ons op