Onjuiste beweringen over nauwkeurigheid coronatests gaan rond op sociale media

  • Dit artikel is meer dan een jaar oud.
  • Gepubliceerd op 29 juli 2020 om 11:45
  • Leestijd: 3 min
  • Door: AFP Australië
Een foto van een document met het logo van het Australische ministerie van volksgezondheid en de bewering dat de coronatest geen onderscheid kan maken tussen Covid-19 en andere ziektes, is gedeeld in verschillende Facebook-posts. Deze bewering is onjuist. Australische gezondheidsinstanties vertelden AFP dat het beeld “selectief gekozen, uit context geplaatste informatie” bevat. Tests ontworpen om SARS-CoV-2, het nieuwe coronavirus dat de ziekte Covid-19 veroorzaakt, te detecteren geven geen positieve uitslag bij andere ziektes, bevestigen zowel Australische als Nederlandse gezondheidsautoriteiten.

De afbeelding werd gedeeld in verschillende Facebook-posts, hier, hier en hier, die meer dan 700 keer werden gedeeld vanaf 24 juli 2020. 

Het beeld toont een stuk papier met daarop het logo van het Australische ministerie van volksgezondheid. Op het briefje staat, “het moet opgemerkt worden dat PCR-tests geen onderscheid kunnen maken tussen ‘levend’ virus en non-infectieus RNA”. Direct eronder staat, rood omlijnd, “Dit betekent dat de test Covid-19 niet kan onderscheiden van een verkoudheid of mazelen of ebola.”

Eén van de posts beweert dat het briefje de bijsluiter is van de test die gebruikt wordt. Volgens een ander zou je positief testen als je ooit de mazelen, hepatitis, rabiës of “een gewoon griepje” gehad hebt. 

Image
Screenshot van één van de Facebook-posts, gemaakt op 27 juli 2020

In juni ging dezelfde tekst als die op het briefje op de foto rond in een vermeend screenshot in verschillende Engelstalige Facebook-posts, zoals hier, hier en hier

De Nederlandstalige post verscheen dagen nadat het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) waarschuwde dat Covid-19 besmettingen in Nederland weer toenamen. Op sociale media werd door sommigen beweerd dat dit kwam doordat er meer getest werd, of doordat de tests onbetrouwbaar waren. 

De bewering dat de coronatest geen onderscheid kan maken tussen Covid-19 en andere ziektes klopt niet. 

Een Google zoekopdracht leidt naar het document waar de bewering op gebaseerd lijkt, hier gepubliceerd op de website van het Australische ministerie van volksgezondheid met de naam “Informatie voor artsen: veelgestelde vragen”. Het document bevat een onderdeel genaamd “Epidemiologische FAQs”.

De in de Facebook-posts onderstreepte zin staat onder de kop “Can reinfection occur?” (“Kan herinfectie optreden?)

In het onderstaande screenshot markeerde AFP Factcheck de tekst uit het document die overeenkomt met de Facebook-post.

Image
Screenshot van de factsheet van het Australische ministerie van volksgezondheid, met markering door AFP Factcheck, gemaakt op 29 juli 2020

Deze paragraaf legt uit dat reeds herstelde Covid-19 patiënten nog altijd positief kunnen testen. Dit komt omdat de Covid-19 tests SARS-CoV-2 kunnen bespeuren, maar niet kunnen detecteren of het virus “levend”, ofwel infectieus, is of niet. 

In een email aan AFP, ontvangen op 29 juni, zegt een woordvoerder van het ministerie: “De sociale media-post bevat selectief gekozen, uit context geplaatste informatie uit een factsheet van het ministerie van volksgezondheid voor artsen, evenals totale onjuistheden.”

“In Australië wordt de standaard test voor het diagnosticeren van acute Covid-19 infectie een polymerase-kettingreactie-test [PCR-test] genoemd. Deze test is erg gevoelig en detecteert heel kleine fragmenten van genetische informatie die specifiek zijn voor het virus dat Covid-19 veroorzaakt. De factsheet gaat in werkelijkheid over mensen die positief blijven testen voor Covid-19 nadat de besmettelijke periode is verstreken. Het is waar dat de PCR kan blijven resulteren in een positieve test, vanwege resterende niet-infectieuze virale deeltjes in de patiënt.”

De woordvoerder benadrukte dat de PCR-test voor Covid-19 specifiek gemaakt is om SARS-CoV-2 te detecteren. “[Het] zal betrouwbaar SARS-CoV-2 RNA detecteren, ongeacht of het virus levensvatbaar is of niet. De specifieke test voor SARS-CoV-2 detecteert geen andere pathogenen [biologische ziekteverwekkers]. Specifieke tests voor andere pathogenen zullen SARS-CoV-2 niet detecteren.” 

John Mathews, epidemioloog aan de Universiteit van Melbourne, vertelde AFP in een email: “De bewering dat de PCR-test geen onderscheid kan maken tussen Covid[-19] en andere virussen is ONWAAR, aangezien het RNA specifiek is voor elk virus en de PCR test voor [Covid-19] geeft geen signaal bij uitstrijkjes van mensen die besmet zijn met andere virussen.” 

Tests in Nederland

Volgens de website van het RIVM is de PCR-test ook in Nederland de meestgebruikte coronatest. 

Ook RIVM woordvoerder Coen Berends verwerpt de bewering dat de tests geen onderscheid kunnen maken tussen Covid-19 en andere ziektes. Hij noemt de test “heel betrouwbaar”. “Als iemand positief test voor Covid-19 kan je met bijna 100 procent zekerheid zeggen dat het ook zo is,” zegt Berends tegen AFP Factcheck.

Heeft u content gezien die u door AFP wilt laten verifiëren?

Neem contact met ons op