Helmloze politie toonde geen solidariteit bij coronademonstratie in Wenen

"Wenen! De politie doet uit solidariteit met het volk de helmen af en wandelen mee met de demonstranten”, luidt deze Facebookpost van 31 januari 2021.“Kunnen ze hier nog wat van leren” gaat het bericht verder.

In de bijgevoegde video zijn politieagenten te zien die hun helmen in hun handen en aan hun broek dragen terwijl ze tussen de demonstranten lopen. Op de achtergrond horen we gefluit en geroep: "Bravo!".

"Daar kunnen ze in Nederland een voorbeeld aan nemen!", luidt een van de reacties. De video werd gepubliceerd een week nadat demonstraties tegen de coronamaatregelen op zondag 24 januari escaleerden, toen in Amsterdam en Eindhoven meer dan 200 mensen werden opgepakt na hevige botsingen met de politie.

Andere video's van dezelfde demonstratie met vergelijkbare claims werden tienduizenden keren op sociale media verspreid in het Frans, Slowaaks, Duits en Tsjechisch.

Image

Screenshot van het Facebookbericht, gemaakt op 26 februari 2021

Duizenden mensen protesteerden op 31 januari in Wenen tegen de coronamaatregelen van de Oostenrijkse regering. Twee weken eerder, op 16 januari, hadden al meer dan 10.000 mensen gedemonstreerd in het centrum van Wenen, waarbij de coronamaatregelen niet nageleefd werden.

Het optreden van de politie werd eind januari onder andere op sociale media bekritiseerd, omdat dit te passief zou zijn geweest. Het Oostenrijkse dagblad Kurier schreef over "kritiek van alle kanten". Minister van Binnenlandse Zaken Karl Nehammer (ÖVP) en politiecommissaris Gerhard Pürstl verschenen daarom zelfs op de avond van de demonstratie voor de pers. Nehammer gaf toe: "We leren van deze inzet dat we ons nog meer moeten aanpassen aan de tactiek van de demonstranten."

Maar hebben de agenten echt hun solidariteit getoond door hun helmen af ​​te zetten, zoals beweerd wordt? Bij eerdere demonstraties werden opnames van onbeschermde oproerpolitie ook gepresenteerd als een vermeend teken van solidariteit met demonstranten. AFP heeft dergelijke beweringen in het verleden hier en hier ontkracht. Ook deze keer is de bewering niet waar.

Wat de Weense politie zegt over de demonstratie

De Weense politie had de demonstratie van 31 januari al bij voorbaat verboden: “Bovendien hebben de ervaringen van de afgelopen weken aangetoond dat een groot deel van de deelnemers simpelweg de eis om nauwsluitende mond- en neusbescherming te dragen negeren, zodat het bijna te verwachten is dat tijdens deze bijeenkomsten er op grote schaal wetsovertredingen zullen plaatsvinden”, schreef het directoraat van de regionale politie van Wenen twee dagen voor de demonstratie in een verklaring. "Daarom zullen alle gemelde en zwaar geadverteerde grote bijeenkomsten in Wenen, 15 in totaal, dit weekend worden verboden." Overtreders moeten de ontbinding van de bijeenkomst verwachten, voegde het eraan toe.

Op 31 januari 2021 kwamen in de vroege middag toch enkele duizenden mensen bijeen voor een ongeautoriseerde bijeenkomst in het stadscentrum. Daar werd de vergadering vervolgens verspreid, volgens een verslag van de Weense politie. In reactie op een verzoek van AFP op 5 februari schreef politiewoordvoerder Daniel Fürst: "De verspreiding van een bijeenkomst met duizenden deelnemers vormt altijd een speciale uitdaging voor politieoptreden. In de geest van evenredigheid probeerde de politie de deelnemers de gelegenheid te geven zich geweldloos verspreiden, om enerzijds escalatie en anderzijds de verdere verspreiding van het virus te voorkomen." Om een ​​vreedzaam resultaat te garanderen, begeleidde de politie de demonstranten.

De Weense politie ontkende zelf publiekelijk de vermeende solidariteit in een tweet op dezelfde dag: “Omdat meerdere keren de beschuldiging werd geuit dat we 'meelopen' met de demonstratie: zodra de bijeenkomsten beginnen te bewegen, worden ze altijd vergezeld door collega's aan de voorkant, op de flanken en aan het einde, indien mogelijk.”

Woordvoerder Daniel Fürst legde de strategie uit aan AFP: "In wezen handelt de politie volgens de 3D-filosofie - dit staat voor dialoog, de-escalatie en doorzetten (Dialog, Deeskalation und Durchsetzen in het Duits). Het niet dragen van helmen en een bijbehorende formatie valt duidelijk onder de-escalatie. Dit aanzicht is - afhankelijk van het risico / de situatie - absoluut gebruikelijk, maar kan ook op elk moment veranderen.”

Wat zeggen waarnemers over de demonstratie?

AFP sprak op 4 februari ook telefonisch met journalist Michael Bonvalot, die de video op Twitter plaatste. Hij nam de video destijds op omdat hij de vorming van de politie opmerkte, zei hij in een telefoongesprek. Op Twitter beschreef hij zijn indruk als volgt: "De politie marcheert nu midden in de mars van extreemrechtse en Corona-SchwurblerInnen [kletskousen] - onder gejoel en applaus van de demonstranten." Bonvalot lichtte toe: "Dit wil niet zeggen dat de politie daarom deel uitmaakte van de demonstratie. Het is volkomen ontoelaatbaar te beweren dat de politie zich bij de demonstratie heeft aangesloten." Dit werd ter plaatse door demonstranten gezien als "of de politie nu een helm draagt ​​of niet, zegt niets over hun solidariteit", zei Bonvalot. Er zijn demonstraties met en zonder helmen, zei hij.

AFP-fotograaf Alex Halada bevestigde dit ook in een telefoongesprek op 4 februari. Hij was ook bij de demonstratie en zei: "Dat de politieagenten geen helmen dragen is normaal, zolang er geen voorwerpen vliegen. Aan de losse helmen is geen solidariteit af te lezen. " Zijn foto's van 31 januari laten zien dat er momenten waren met en zonder helmgebruik. De sfeer werd op een moment verhit toen demonstranten kort werden omsingeld.

Image

Politieagenten met en zonder helmen bij de demonstratie op 31 januari 2021 in Wenen (Alex Halada, AFP)

Lorenzo Vincentini bevestigde op 4 februari ook aan AFP dat er geen sprake was van solidariteit door het verwijderen van de helm. Hij werkt als freelance fotojournalist, vaak bij rechtse demonstraties, en was ter plaatse op de dag van de demonstratie. "Dit was duidelijk geen verbroedering."

Of een helm al dan niet moet worden gedragen, wordt bepaald door de Einsatzleiter [bevelvoerder] afhankelijk van de situatie, verklaarde ook bestuursrechtadvocaat Christian Piska van het Weens Instituut voor Staats- en Bestuursrecht aan AFP.

Dergelijke afwegingen waren al eerder uitgelegd door een woordvoerder van de Berlijnse politie over de inzet van de Duitse oproerpolitie. "Of een helm moet worden gedragen of niet, heeft alleen te maken met de inschatting van de gevaarsituatie en wordt van geval tot geval bepaald", zei een woordvoerder van de Berlijnse politie destijds tegen AFP. "De politieagenten, en vooral die van deze politie-eenheid, weten heel goed hoe ze op gevaar moeten anticiperen en ze zijn zelden verbaasd als ze hun helm afdoen", voegde hij eraan toe.

Bovendien zijn er andere Oostenrijkse demonstraties waarbij de politie helmen in hun handen droegen. Dit gebeurde bijvoorbeeld bij een demonstratie tegen deportaties in Wenen, een week na de coronademonstratie.

Image

Politie bij een demonstratie tegen deportaties op de Wiener Ring op 6 februari (Eva Wackenreuther)

Bestuursrechtadvocaat Piska voegde op 4 februari toe: "Wat vaak wordt vergeten: spontane demonstraties worden ook beschermd door het fundamentele recht op vrijheid van demonstratie." Daarnaast heeft de politie de plicht om te beschermen en dient zo de-escalerend mogelijk te zijn. In het geval van de coronademonstratie ziet hij geen ongepaste actie van de agenten.

Volgens dit verslag van de Weense politie werden ongeveer 850 coronaboetes uitgedeeld en vonden enkele arrestaties plaats.

De politie omschrijft hun acties zelf als operationele tactieken om de situatie geweldloos te houden en ontkent de claim van de Facebookberichten. Meerdere fotojournalisten die veelvuldig verslag doen van demonstraties wijzen er ook op dat het begeleiden van protesten zonder helmen een normale procedure is en niets met solidariteit te maken heeft.