Sneeuw in Zuid-Afrika betwist de opwarming van de aarde?

Video van hevige sneeuwval in Zuid-Afrika weerlegt de klimaatverandering niet

Overweldigend wetenschappelijk bewijs en consensus onder experts tonen aan dat menselijke activiteit klimaatverandering aanwakkert en de gemiddelde temperaturen over de hele wereld doet stijgen. Volgens de metingen is Zuid-Afrika hier geen uitzondering op. Toch deelden sociale mediagebruikers massaal enkele korte video's en foto's van de hevige sneeuwval die het land eind september 2024 teisterde. Hierbij werd gesuggereerd dat de sneeuw betekende dat de opwarming van de aarde niet bestaat. Experts vertelden AFP dat wetenschappelijke en historische gegevens allemaal aantonen dat de wereldwijde temperatuurstijging van de afgelopen decennia ongekend en alarmerend is.

"Het is wat hé die opwarming van de aarde", stond te lezen in een onderschrift van een Facebook-bericht. Daarbij werd een video gedeeld van gestrande automobilisten tijdens de hevige sneeuwval die eind september plaatsvond tussen Johannesburg en Durban op de N3-route in Zuid-Afrika. De video werd meer dan 146 duizend keer bekeken.

Dezelfde bewering, vergezeld door een soortgelijke video van een leeuw die in de sneeuw speelt, werd ook gedeeld op Facebook. Andere gebruikers deelden foto's van vastgereden auto's of een artikel over de sneeuwval in Zuid-Afrika om de opwarming van de aarde te weerleggen. Deze beweringen werden ook gedeeld op X.

Deze berichten zijn echter misleidend. Sneeuwval in Zuid-Afrika is niet ongewoon en ontkracht de opwarming van de aarde niet.

Image
Screenshot van misleidende post op Facebook. Genomen op 7/10/24.

Video uit een leeuwenreservaat

Door middel van een omgekeerde zoekopdracht naar de video's ontdekte AFP dat de video met de leeuw die in de sneeuw speelt, op 21 september 2024 op Instagram (hier gearchiveerd) werd geplaatst door het leeuwenreservaat Glen Garriff Conservation (hier gearchiveerd). "De 22-jarige Tonga krijgt zijn speciale dagelijkse maaltijd van Mike... en daarna lest hij zijn dorst. We hebben het een beetje koud, maar dit is uniek weer dat we hier in Zuid-Afrika mogen meemaken... leeuwen in de sneeuw. Geweldig", aldus het onderschrift.

Zoals AFP op 21 september 2024 meldde, "veroorzaakte ongewoon zware sneeuwval grote hinder op de Zuid-Afrikaanse wegen", en "zaten mensen nog steeds vast rond de middag, nadat ze de nacht hadden doorgebracht in hun voertuigen" (hier gearchiveerd). Net zoals beweerd wordt in de berichten op sociale media, werd de N3 tussen Johannesburg en Durban zwaar getroffen.

Wanneer we een omgekeerde zoekopdracht uitvoeren op de foto's die door andere gebruikers werden geplaatst, kunnen we afleiden dat deze ook genomen werden tijdens de hevige sneeuwval in Zuid-Afrika eind september 2024. Op een van de foto's zien we een Zuid-Afrikaans sleepbedrijf dat de originele foto op 21 september 2024 op zijn socialemediakanalen plaatste. Andere foto's die online werden gedeeld, tonen de non-profit Al Imaad die hulp biedt aan gestrande automobilisten. We zien ook een Zuid-Afrikaanse politieauto uit de provincie Kwazulu-Natal op een van de foto's. Dit is dezelfde regio die werd getroffen door hevige sneeuwval op de snelweg N3.

Sneeuwval niet ongewoon in Zuid-Afrika

"Sneeuwval is een veelvoorkomend winterfenomeen in het zuidwesten van het land, dat een winterneerslaggebied is", vertelde Mark New, voormalig hoofd van het African Climate and Development Initiative (2011 - 2023) en hoogleraar aan de afdeling Milieu- en Geografische Wetenschappen aan de Universiteit van Kaapstad, aan AFP in een e-mail op 1 oktober 2024. "Neerslag valt in het koude seizoen en valt als sneeuw op grotere hoogte, vooral als er een diep koufront is dat verband houdt met de neerslag", schreef hij.

"In de rest van het land, en met name aan de helling van KZN [KwaZulu-Natal, red.], waar de hevige sneeuwval plaatsvond, is sneeuwval minder gebruikelijk, maar relatief frequent. Om de paar jaar kan er sneeuwval zijn", legde New uit. "Dit gebeurt wanneer frontale systemen uit het zuidwesten van het land diep en intens genoeg zijn om door te dringen tot in het binnenland".

Het Glen Garriff Conservation Center, waar de video met de leeuw werd opgenomen, ligt in de provincie Free State, ongeveer 100 kilometer ten noordwesten van Escarpment KwaZulu-Natal.

Sneeuw weerlegt geen klimaatverandering

Klimaatsceptici wijzen sneeuw vaak aan als bewijs dat klimaatverandering niet echt plaatsvindt. AFP weerlegde dergelijke beweringen eerder al, lees ze hier of hier.

Omar Baddour, hoofd klimaatmonitoring en -beleid voor de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO), werd in maart 2023 door AFP geciteerd in deze factcheck. "Aan de kant van klimaatverandering leiden warmere oceanen tot meer verdamping en dus meer vocht in de atmosfeer. Daarom zou klimaatverandering ervoor zorgen dat dit soort gebeurtenissen waarschijnlijker zijn dan niet", legde hij uit.

Volgens Mark New was de poolwervel dit jaar zwakker: "Dat betekent dat de straalstroom en frontale systemen verder richting de subtropen kunnen doordringen, wat meer regen en (als het koud genoeg is) sneeuw met zich meebrengt. Vandaar de zeer natte winter boven de South West Cape dit jaar". De poolwervel is een atmosferische stroming rond beide polen, die het weer verder weg van de polen kan beïnvloeden.

Op de vraag of de hevige sneeuwval de opwarming van de aarde ontkrachtte, antwoordde New: "Absoluut niet." Er wordt verwacht dat de opwarming van de aarde de atmosferische hydrologische cyclus net zou intensiveren, wat zou leiden tot extremere weersystemen, waaronder hevigere sneeuwval in regio's waar sneeuw wordt verwacht, legde hij uit.

Volgens de klimaatexpert worden de effecten van de opwarming van de aarde duidelijk in Zuid-Afrika, voornamelijk door de stijgende temperaturen. Hoewel de regenvalpatronen variabeler waren, kunnen opkomende langetermijntrends verband houden met de opwarming van de aarde. zei hij. "Een uitdroging boven het zuidwesten van het land, en misschien een lichte bevochtiging boven het noordoosten van het land", vertelde New aan AFP. Hij verwees daarbij naar gegevens uit "Annual State of the Climate", een rapport geproduceerd door The South African Weather Service (hier gearchiveerd).

Wereldwijde gemiddelde temperaturen stijgen door menselijk handelen

Het zesde beoordelingsrapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) van de Verenigde Naties is de meest uitgebreide beoordeling van de huidige kennis over klimaatverandering. In het syntheserapport dat in 2023 werd gepubliceerd, werd opgemerkt dat "het vrijwel zeker is dat extreme hitte (inclusief hittegolven) sinds de jaren 50 frequenter en intenser zijn geworden in de meeste landgebieden".

In het eerste deel van het zesde beoordelingsrapport uit augustus 2021, schreef het IPCC dat "er geen twijfel is dat menselijke invloed de atmosfeer, de oceaan en het land heeft opgewarmd".

Begin 2024 meldde de Copernicus Climate Change Service in zijn Global Climate Highlights 2023-rapport dat 2023 het warmste jaar ooit was, met wereldwijde temperaturen die 1,48 graden Celsius boven het pre-industriële niveau lagen. Dit is een ongekende toename die werd gekenmerkt door extreme weersomstandigheden zoals droogtes, bosbranden en hittegolven op zee.

In 2023 bedroeg de gemiddelde temperatuur wereldwijd 14,98 graden Celsius. Dat is zo'n 0,17 graden Celsius boven het vorige record uit 2016. De gemiddelde temperaturen van juni tot en met december van 2023 overtroffen alle eerdere records. De zomer van 2023 was de warmste ooit gemeten.

Lees hier meer AFP-factchecks over klimaatdesinformatie.

Heeft u content gezien die u door AFP wilt laten verifiëren?

Neem contact met ons op