Los Angeles-branden wakkeren samenzweringstheorieën over 'smart cities' aan
- Gepubliceerd op 5 februari 2025 om 16:11
- Leestijd: 6 min
- Door: Daniel Patrick GALGANO, AFP USA
- Vertaling en aanpassing: Liesa PAUWELS , AFP Netherlands
Copyright © AFP 2017-2025. Voor commercieel gebruik van deze inhoud is een abonnement vereist. Klik hier voor meer informatie.
Verschillende bosbranden teisterden Los Angeles County in januari 2025, waarbij minstens 29 mensen om het leven kwamen en miljarden dollars aan eigendomsschade werden veroorzaakt. Terwijl de directe oorzaken van de branden nog worden onderzocht, toonde een studie door tientallen onderzoekers aan dat de door de mens veroorzaakte klimaatverandering de basis heeft gelegd voor deze verwoestende branden. De verminderde regenval zorgt ervoor dat vegetatie uitdroogt, wat zorgt voor een gevaarlijke overlap tussen droogtecondities en langere en krachtigere Santa Ana-winden.
In deze context beweerden socialemediagebruikers in verschillende talen dat de branden opzettelijk waren aangestoken om plaats te maken voor de bouw van een 'smart city' in Los Angeles.
"Smart city LA 2028 maak je zo!" luidt het bijschrift van een Facebookbericht van 11 januari 2025. Naast het bericht werd ook een video in het Engels gedeeld waarin de auteur beweringen maakt die de branden in LA in 2025 linken met plannen die de stad heeft om een 'smart city' te creëren.
Andere gebruikers deelden dezelfde beweringen in het Nederlands op X, samen met een link naar officiële documenten over 'smart city'-plannen in LA. Vergelijkbare posts werden ook in het Engels en het Grieks gedeeld.
De claims zijn echter misleidend. Hoewel Los Angeles net zoals andere steden langetermijnplannen heeft om digitale technologieën te implementeren om diensten te verbeteren, legden experts uit dat het verbranden van hele buurten geen van deze doelen zou bereiken.
'Smart city'-complottheorie
De 'smart city' is een stedelijk planningsconcept waarin wordt voorgesteld een breed scala aan technologieën te gebruiken om verkeerspatronen, elektriciteits- en nutsverbruik en criminele activiteiten te monitoren om openbare diensten te verbeteren en de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.
Samenzweringstheorieën over de initiatieven floreren echter online. Zo wordt beweerd dat het concept een 'open gevangenis' voor de bevolking zou zijn. De socialemediaberichten die in januari werden gedeeld, zijn de nieuwste in een reeks complottheorieën die natuurrampen koppelen aan 'smart cities'. AFP ontkrachtte dit soort beweringen reeds in het verleden voor andere branden in de VS en Canada.
In december 2020 kondigde de stad een nieuw infrastructuurinvesteringsplan aan, genaamd SmartLA 2028. Volgens het plan, zou technologie worden gebruikt om het elektriciteitsverbruik te monitoren, de stadsdiensten te integreren in een mobiele app en sensoren die noodhulpdiensten kunnen waarschuwen voor mogelijke misdaden en woningbranden (hier gearchiveerd).
Los Angeles organiseert in 2028 ook de Zomerspelen en Paralympische Spelen, wat de hoop doet groeien dat de verkeersdrukke stad haar files kan verminderen, de uitstoot van broeikasgassen kan reduceren en nooddiensten kan verbeteren.
Het plan roept niet op tot het afbreken van hele wijken of het herbouwen van delen van de stad vanaf nul. In plaats daarvan richt het zich op inspanningen zoals het installeren van apparaten om verkeerspatronen te monitoren en het verzamelen van gegevens over luchtkwaliteit, criminaliteit, wegomstandigheden en andere zaken om de lokale diensten te helpen verbeteren.
"Technologie stelt de stad Los Angeles in staat om efficiënt en ethisch de levenskwaliteit van onze inwoners, bedrijven en bezoekers te verbeteren," zei Ted Ross, Chief Information Officer voor de stad Los Angeles, in een video waarin de strategie wordt uitgelegd (hier gearchiveerd).
Het SmartLA 2028-plan geldt ook alleen voor de stad Los Angeles en bevat geen plan voor de rest van de provincie, waaronder andere door brand getroffen steden zoals Pasadena.
AFP nam contact op met Ross voor meer informatie, maar ontving geen reactie.
Een van de berichten verwijst ook naar het 'Build Back Better'-initiatief of Agenda 2030 als een motief voor de branden en koppelt dit aan de creatie van 'smart cities'. Het 'Build Back Better'-plan werd bedacht door voormalig Amerikaans president Joe Biden om een reeks openbare investeringen te verwezenlijken en zo de economie nieuw leven in te blazen. De Agenda 2030 daarentegen is een idee dat werd opgezet door de Verenigde Naties om duurzaamheid te promoten. Deze hebben echter niets te maken met 'smart cities', wat een stedelijk planningsconcept is.
Rampenherstel is duur
Susan Winter, de Associate Dean voor wetenschappelijk onderzoek aan de Universiteit van Maryland, vertelde aan AFP op 13 januari 2025 dat het veroorzaken van vernietiging geen "rationele manier is om stadsplanning te benaderen".
De kosten voor de overheid om gebieden die door branden zijn verwoest opnieuw op te bouwen, zouden snel de economische voordelen van het toevoegen van slimme technologie aan die regio's kunnen overtreffen, merkte ze op.
Winter voegde eraan toe dat stadsplanners proberen om enkele kritiekpunten rond de slimme technologie, zoals de privacy van de bewoners, aan te pakken. Dit doen ze door bijvoorbeeld verzamelde gegevens te anonimiseren en te beperken waar informatie wordt opgeslagen om het risico op een inbreuk te verminderen.
"Er is niets in dat plan van de stad Los Angeles dat er voor mij verdacht uitziet," vertelde ze.
In de virale video waarin de branden worden gelinkt aan 'smart cities', wordt verwezen naar het nieuws dat verschillende huis- en brandverzekeringsmaatschappijen hun operaties in Californië verminderd of geheel stopgezet hebben. Naar verluidt werden duizenden inwoners van Los Angeles achtergelaten zonder particuliere woningverzekeringen voorafgaand aan de branden. Dit komt echter door zorgen over de frequentie van door klimaatverandering veroorzaakte rampen in de regio, niet door plannen om een zogenaamde 'smart city' te implementeren.
De staat Californië creëerde als laatste redmiddel een verzekeraar met beperkte dekkingsopties voor huiseigenaren die geen particuliere verzekering meer kunnen. De verzekeraar zou naar verluidt verliezen kunnen lijden van wel 24 miljard dollar als gevolg van de branden in Los Angeles, terwijl de totale schade aan eigendommen de 250 miljard dollar zou overstijgen.
Hussam Mahmoud, professor in civiele en milieu-ingenieurswetenschappen aan de Colorado State University, vertelde dat Amerikaanse steden hebben geïnvesteerd in systemen die zijn ontworpen om bosbranden vroeg op te sporen om te voorkomen dat ze zich te wijd verspreiden.
"Ik betwijfel sterk dat iemand zou zeggen: 'Laten we het gebied platleggen door dit te doen'," zei hij op 14 januari 2025.
Onderzoekers proberen nog steeds te achterhalen waardoor de branden zijn veroorzaakt. Rechtszaken hebben een deel van de schuld voor de Eaton-brand gelegd bij het nutsbedrijf Southern California Edison omdat het zijn uitrusting niet had losgekoppeld. Er is echter geen bewijs dat overheidsinstanties opzettelijk de inferno's hebben aangestoken.
AFP fact-checkte ook andere beweringen over de branden in Los Angeles, zoals hier en hier.
Heeft u content gezien die u door AFP wilt laten verifiëren?
Neem contact met ons op
