Deze video toont een incident aan de Grieks-Turkse grens maanden geleden, niet brandstichting in het Moria vluchtelingenkamp
- Dit artikel is meer dan een jaar oud.
- Gepubliceerd op 15 september 2020 om 16:47
- Leestijd: 5 min
- Door: Eva WACKENREUTHER, Max BIEDERBECK, AFP Duitsland
Copyright © AFP 2017-2025. Voor commercieel gebruik van deze inhoud is een abonnement vereist. Klik hier voor meer informatie.
De video werd 10 september gepubliceerd in een Nederlandstalige Facebook-post en werd meer dan 650 keer gedeeld. “Zoals bekend hebben deze zogenaamde vluchtelingen - onder het roepen van Allahu Akbar - gisteren hun kamp in brand gestoken (zie video),” staat in het bijschrift onder de video. “Vanavond wordt bekend of ze hier straks op kosten van de Nederlandse belastingbetaler onderhouden gaan worden (wordt vervolgd).”
Dezelfde boodschap werd hier gedeeld in een Facebook-groep door, ogenschijnlijk, FVD-aanhangers in Breda. FVD woordvoerder Tom Gorny vertelde AFP Factcheck dat de pagina onbekend is bij de partij en “op geen enkele wijze verbonden" aan hen.
In de video van iets minder dan een minuut joelen en fluiten mannen in de richting van een brand. Naar het eind van het filmpje toe is te zien hoe een groepje mannen een boomstam naar de vlammen draagt.
Beweringen dat de video opgenomen is in vluchtelingenkamp Moria, op het Griekse eiland Lesbos, werden ook gemaakt in Duitstalige Facebook-posts die duizenden keren werden gedeeld, waaronder hier en hier.
Europa’s grootste vluchtelingenkamp werd in de nacht van 8 op 9 september verwoest door brand, waardoor de 12.000 bewoners dakloos raakten en gedwongen werden te slapen in verlaten gebouwen, langs bermen en op daken.
Een beslissing door de coalitie in Nederland om 100 asielzoekers uit het kamp op te nemen leidde tot boze reacties uit verschillende hoeken. PVDA-kamerlid Attje Kuiken noemde de maatregel “een sigaar uit eigen doos”, reagerend op het feit dat de 100 migranten worden afgetrokken van de 500 vluchtelingen die Nederland volgens een afspraak met VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR jaarlijks opneemt. PVV-kamerlid Geert Wilders zei dat hij “kotsmisselijk” werd van het feit dat de vluchtelingen werden opgenomen.
Op maandag beschuldigden Griekse autoriteiten migranten ervan het overvolle kamp opzettelijk aan te hebben gestoken. “[Ze] wilden de regering chanteren om sneller overgebracht te worden van het eiland [naar het continent],” zei Griekse regeringswoordvoerder Stelios Petsas tegen verslaggevers in Athene. Op dinsdag kondigde minister voor burgerbescherming Michalis Chrysochoidis aan dat politie vijf migranten had gearresteerd op verdenking van brandstichting.
De bewering dat de video in de Facebook-post toont hoe inwoners het kamp juichend in brand steken klopt echter niet. De video verscheen al op 29 februari 2020 op sociale media, toen vluchtelingen botsten met de Griekse politie aan de Turks-Griekse grens.
Grieks-Turkse grens
Een omgekeerde beeldzoekopdracht met stills uit de video, bijvoorbeeld van een duidelijk zichtbare brandende buis, leidt naar een aantal veel oudere posts. Gebruikers op sociale media deelden de clip zes maanden geleden in verschillende talen, waaronder Nederlands, Duits, Engels en Frans. De oudste versie die AFP Factcheck kon vinden verscheen hier op 29 februari 2020.
In de laatste dagen van februari en begin maart botsten Griekse politie en migranten aan de Turks-Griekse grens. Dit gebeurde nadat Turkije eenzijdig de grenzen openstelde voor vluchtelingen. Op zaterdag 29 februari zei Turkse president Recep Tayyip Erdogan dat Turkije “de deuren had geopend” en niet van plan was deze dicht te zetten omdat “de Europese Unie haar beloften zou moeten nakomen”. Duizenden vluchtelingen in Turkije vertrokken als gevolg van de maatregel richting de Griekse grens.
De confrontaties vonden hoofdzakelijk plaats bij de grensovergang Pazarkule, tussen Edirne in Turkije en Kastanies in Griekenland. Veel vluchtelingen probeerden de grens over te steken via de rivier Evros (ook wel: Maritsa). De politie reageerde met waarschuwingsschoten en traangas.
Man in de blauwe jas
Dikke winterjassen in de video die zogenaamd brand in Moria laten zien lijken al misplaatst. Het past niet bij de huidige warme temperaturen in Griekenland.
Om te ontdekken of de video in de Facebook-post inderdaad hoort bij het conflict in Kastanies zocht AFP Factcheck naar video’s van de confrontaties in de lente en vonden we deze opname. In de beelden is een man te zien met een blauwe winterjas, zwarte broek en witte schoenen aan. Onder zijn jas komt een lichtgekleurde capuchon vandaan. Dezelfde man komt voor in de video die zogenaamd in Moria opgenomen is, wat een sterke indicatie geeft dat de beelden dicht bij elkaar zijn opgenomen.
Drie bomen
Beide video’s tonen dezelfde drie bomen. Twee staan wat dichter bij elkaar; de middelste splitst op in twee grote takken. Dit bevestigt dat de twee video’s op dezelfde plaats zijn opgenomen. Beide video’s spelen zich ook af op een licht hellend terrein en in de vlammen in de Pazarkule-video lijkt dezelfde brandende buis zichtbaar te zijn.
In de video die naar verluidt de Pazarkule grensovergang laat zien geeft een man in Farsi commentaar op de gebeurtenissen. AFP Teheran vertaalde zijn uitlatingen. “Het lijkt hier nu op een oorlogsgebied,” zegt hij. Hij voegt toe: "Nadat de Griekse politie aanviel hebben de vluchtelingen buizen en andere dingen in brand gestoken.”
In de rest van de video beschrijft de man een militair voertuig te zien op de beelden als onderdeel van het Turkse leger. Hij lijkt het te hebben over een locatie tussen de Turkse en Griekse grens wanneer hij zegt, "Helaas zijn en worden deze vluchtelingen door geen van beide kanten ondersteund. (...) De situatie is erger dan iemand zich kan voorstellen of beschrijven. Ik zal gewoon zwijgen."
Video van Pazarkule, niet Moria
Alle puzzelstukjes passen in elkaar: de video die momenteel op Facebook wordt gedeeld verscheen minstens zes maanden voor de brand in Moria al online. De andere video van de Turks-Griekse grens overlapt op meerdere punten met de zogenaamde “Moria” video: het terrein, de bomen en een man in een blauwe winterjas komen overeen. De beschrijving van de man die Farsi spreekt plaatst de video overtuigend op de grensovergang tussen Edirne en Kastanies. De bewering dat de video brandstichting in Moria aantoont is dus duidelijk onwaar.
Heeft u content gezien die u door AFP wilt laten verifiëren?
Neem contact met ons op
