Nee, de Amerikaanse Senaat heeft niet "aangekondigd" dat COVID-19 een leugen is

"Het is officieel. De Amerikaanse Senaat heeft vandaag aangekondigd: 'Corona is een leugen'!", luidt dit Facebookbericht, gepubliceerd op 12 juni en 247 keer gedeeld. Dezelfde woorden verschenen hier, hier en hier. In de video van 15 minuten geven vijf Republikeinse senatoren een persconferentie waarin zij vraagtekens zetten bij de oorsprong van het coronavirus. In andere Facebookberichten worden de uitspraken niet gekoppeld aan de Amerikaanse Senaat, maar omschreven als "officiële" aankondiging van vijf senatoren (hier en hier). De Nederlandstalige berichten zijn bij elkaar ruim 1500 keer gedeeld.

Volgens meeste berichten zou de Senaat van de Verenigde Staten niet alleen hebben "aangekondigd" dat het coronavirus een "leugen" is, maar ook dat de media de waarheid hebben verborgen en de WHO en "Big Pharma" ter verantwoording zullen worden geroepen.

Dezelfde video dook op in berichten in het Hongaars, Servisch, Pools en Duits. De misleidende omschrijving van de video werd geverifieerd door AFP Duitsland.

Image

Screenshot van een van de misleidende Facebookberichten, vastgelegd op 17 juni 2021

Wat de senatoren echt zeiden

De video van de persconferentie van 10 juni 2021 werd gehouden door vijf Republikeinse senatoren: Marsha Blackburn uit Tennessee, Roger Marshall uit Kansas, Mike Braun uit Indiana, Ron Johnson uit Wisconsin en Roger Wicker uit Mississippi. Blackburn plaatste een samenvatting van de persconferentie op haar website en uploadde de video op Youtube. De nieuwssites Forbes en Fox News plaatsten ook een video van de persconferentie.

Sinds het begin van de coronapandemie is er een debat over de oorsprong van SARS-CoV-2, inclusief de theorie dat het coronavirus uit een laboratorium in Wuhan zou zijn ontsnapt. Deze theorie wordt momenteel besproken en er is nog veel onbekend over de oorsprong van het virus, dat AFP ook hier uitlegt.

De persconferentie van senator Blackburn en haar collega's maakt deel uit van deze discussie. Blackburn had herhaaldelijk de oorsprong van het virus in twijfel getrokken en probeerde China de schuld te geven van de pandemie, zoals te zien is in haar tweets hier en hier.

De persconferentie van 10 juni ging over de vragen van de senatoren over het ontstaan van COVID-19. Bovendien bekritiseerden de vijf senatoren platforms zoals Facebook, YouTube en Twitter vanwege hun moderatiebeleid waarbij ze content aan banden leggen dat ze als onjuist beschouwen. Senator Roger Marshall vatte het onderwerp van de persconferentie als volgt samen: "de Wuhan-labontsnapping en de doofpot daarvan". De grote platforms zouden nu zo machtig zijn geworden dat ze nu "beslissen welke informatie het publiek zal krijgen, welke informatie wordt geblokkeerd", zei senator Roger Wicker. Facebook had eerder berichten verwijderd die beweerden dat COVID-19 door de mens was gemaakt, een beleid dat ze later herzagen. De senatoren riepen op om mensen die betrokken waren bij deze vermeende "doofpot" tot verantwoording te roepen.

Standpunt senatoren over het coronavirus

Het klopt dus dat de vijf senatoren met name sociale media beschuldigden van een vermeende doofpotaffaire van de oorsprong van het virus en opriepen tot consequenties voor de betrokkenen. In de video omschrijft echter geen van de vijf senatoren het coronavirus als een "leugen" of twijfelen zij aan het bestaan ervan - een veelvoorkomend thema onder complottheoretici die beweren dat de coronapandemie in scène is gezet. Deze senatoren ondersteunen dat standpunt niet in deze video; in werkelijkheid hebben ze in het verleden maatregelen tegen de pandemie gesteund, waaronder vaccinatie.

In een video van maart 2021 zei Blackburn bijvoorbeeld: "Zorg ervoor dat je je handen wast, ontsmettingsmiddel gebruikt, je mondkapje draagt en de tijd neemt om te doen wat ik deed: maak een afspraak en laat je vaccineren."

Roger Marshall riep mensen ook op om zich te laten vaccineren in april 2021 en Mike Braun adviseerde coronavaccinatie in april 2021. Roger Wicker schreef op zijn website in maart 2021 over het vaccinatieprogramma: "Onze vaccins blijken een opmerkelijk succes." Ron Johnson daarentegen, is kritisch over vaccinatie. Zijn kantoor bevestigde echter in oktober 2020 dat de senator zelf COVID-19 had opgelopen.

De Senaat van de Verenigde Staten

Naast het Huis van Afgevaardigden (het lagerhuis), maakt de Senaat (het hogerhuis) deel uit van de US Congress (het federaal wetgevende orgaan van het land) en vertegenwoordigen zij de Amerikaanse staten. Elke staat wordt vertegenwoordigd door twee senatoren, zoals vereist door de Grondwet van de Verenigde Staten. De Senaat is betrokken bij wetgeving en vervult belangrijke controlefuncties in de Amerikaanse democratie.

In de loop der tijd is vast komen te staan dat de twee grote partijen in de VS, de Republikeinen en de Democraten, een spreker aanwijzen om hun partij daar te vertegenwoordigen. In januari 2021, veroverden de Democraten de meerderheid in de Senaat, dus verzorgen zij de zogenaamde leider van de meerderheid. Dat is momenteel Chuck Schumer. De Republikeinse "minderheidsleider" is Mitch McConnell.

De individuele senatoren spreken niet namens de Senaat. In de persconferentie uitten de vijf senatoren alleen hun persoonlijke politieke opvattingen, die de andere leden van de Senaat niet per se hoeven te delen.

AFP heeft op 14 juni contact opgenomen met meerderheidsleider Chuck Schumer. Een woordvoerder schreef in een e-mail: "Democratische senatoren geloven niet dat COVID-19, dat het leven heeft gekost aan bijna 600.000 Amerikanen, een leugen is. En het zou verkeerd zijn om te suggereren dat de Senaat dit heeft verklaard." Het kantoor van de Republikeinse voorzitter Mitch McConnell reageerde niet op het verzoek van AFP op commentaar tegen de tijd dat deze factcheck werd gepubliceerd.

Disclaimer: De factcheck-service van AFP maakt deel uit van het factcheck-programma van Facebook. Facebook heeft echter geen redactionele invloed op dit of enig ander artikel.