Verouderd cijfer over omikrongevallen onder niet-gevaccineerden stond onterecht in rapport van het Duitse RIVM

Ruim 95% van de omikrongevallen in Duitsland zouden voorkomen onder mensen die gevaccineerd zijn tegen COVID-19 volgens verhalen op verschillende websites (hier, hier, hier), gepubliceerd tussen eind december 2021 en begin januari 2022. De bewering verscheen ook in Facebookberichten en werd getweet, waaronder door de politicus Thierry Baudet.

De bewering is gebaseerd op een wekelijks rapport van het RKI, waarin een onjuist en verouderd cijfer over omikrongevallen onder niet-gevaccineerden staat vermeld (186) welke verbleekt in vergelijking met het cijfer onder gevaccineerden: 4020. De fout werd snel gecorrigeerd door het instituut en toegelicht in deze factcheck door AFP Oostenrijk.

Image

Screenshot van een van de misleidende berichten, vastgelegd op 13 januari 2022

Het RKI publiceert wekelijks een rapport waarin de epidemiologische ontwikkelingen rondom het coronavirus worden bekeken. In het rapport van 30 december 2021 stond inderdaad op pagina 14 de vermelding van 186 omikronbesmettingen onder niet-gevaccineerden. AFP heeft nog steeds toegang tot deze eerste versie van het rapport en het is ook te zien in een gearchiveerde versie.

Deze 186 gevallen waren echter niet actueel, zoals het instituut later toegeeft; het werkelijke aantal ligt bijna zes keer hoger. In reactie op een AFP-verzoek schreef een RKI-woordvoerster op 3 januari 2022: "Helaas bevatte het onderdeel van het weekrapport een fout. In plaats van 186 zijn er 1097 niet-gevaccineerden met een omikron-infectie, één getal was vergeten bij het updaten, dat is nu gecorrigeerd." Het RKI heeft daarom het rapport dezelfde dag bijgewerkt en vermeldt de correctie aan het begin van het rapport.

Image

Screenshot een correctienotitie van het RKI, vastgelegd op 3 januari 2022

In het rapport van de week daarvoor kun je inderdaad het genoemde aantal terugvinden dat het RKI vergat bij te werken: op 23 december 2021 waren er 186 gevallen onder niet-gevaccineerden en 924 onder gevaccineerden. De vaccinatiegraad in Duitsland lag op 30 december op 71 procent.

Aantal doorbraakinfecties neemt toe bij hogere vaccinatiegraad

Bij de beoordeling van de effectiviteit van vaccinatie is het belangrijk om te kijken naar het aandeel gevaccineerde mensen in de bevolking. Als er meer gevaccineerden zijn, neemt ook de kans op infecties bij volledig gevaccineerde mensen toe – bekend als doorbraakinfecties. In de onderstaande video door het RIVM wordt uitgelegd hoe dat werkt bij een toename van ziekenhuisopnamen van gevaccineerden:

Het Oostenrijkse Agentschap voor Gezondheid en Voedselveiligheid (AGES) legt deze dynamiek ook uit in een rapport over doorbraakinfecties uit september 2021: "Als iedereen in een populatie wordt gevaccineerd, bedraagt het aandeel doorbraakinfecties onder de coronapatiënten 100%." Ook de UK Health Security Agency (UKHSA) wees op dit effect in een recent rapport over omikron in Engeland.

Omikron en vaccinatie

Het RKI schrijft in haar laatste weekrapport van 6 januari 2022: "De werkzaamheid van individuele vaccins tegen de omikronvariant kan nog niet definitief worden beoordeeld".

Maar volgens een publicatie van 11 januari 2022 van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA), wijzen voorlopige gegevens erop dat "COVID-19-vaccins effectief blijven tegen ernstige ziekte en ziekenhuisopname veroorzaakt door de omikronvariant". Het EMA verwijst naar gegevens uit het Verenigd Koninkrijk, waaruit zou blijken dat de bescherming een paar maanden na vaccinatie afneemt, maar dat deze weer stijgt tot 90% tegen ziekenhuisopname na een boosterinjectie.

Het EMA uitte echter haar twijfels over het geven van een vierde vaccin aan de algemene bevolking, en zei dat herhaalde boosters geen "duurzame" strategie zijn: "Met de toename van de immuniteit van de bevolking – en met omikron, zal er veel natuurlijke immuniteit zijn naast vaccinatie – we zullen snel op weg zijn naar een scenario dat dichter bij endemiciteit zal zijn", zei Marco Cavaleri, hoofd vaccinatiestrategie van het EMA.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) waarschuwde voor het gevaar van de omikronvariant op een persconferentie op 12 januari 2022. "Hoewel omikron minder ernstige ziekte veroorzaakt dan delta, blijft het een gevaarlijk virus – vooral voor degenen die niet zijn gevaccineerd", zei WHO-chef Tedros Adhanom Ghebreyesus. "Het virus is goed op weg om endemisch te worden, maar we zijn er nog niet", voegde hij eraan toe.