Noorwegen heeft COVID-19 niet geclassificeerd als "niet gevaarlijker dan gewone griep"

"Het Noorse Instituut voor Volksgezondheid FHI heeft het opmerkelijke, maar statistisch onderbouwde besluit genomen om COVID-19 te classificeren als een ziekte van de luchtwegen die even gevaarlijk is als de gewone griep", luidt een verhaal dat in bijna identieke vorm aan het einde van september 2021 op verschillende Nederlandse websites verscheen (zoals hier en hier).

Deze webpagina's zijn sindsdien meer dan 600 keer gedeeld en bevatten een vertaling van een artikel dat op 23 september werd gepubliceerd op de Engelstalige website "Free West Media". De website omschrijft zijn doel als "een brede en onbevooroordeelde dagelijkse berichtgeving presenteren van Europees en wereldwijd nieuws vanuit een westers perspectief".

Het verhaal stelt dat "onder meer door de mutaties die het Coronavirus heeft ondergaan"het "minder gevaarlijk" is geworden.

Het verhaal verscheen ook in het Nederlands op Twitter (zoals hier en hier), en ontving meer dan 2000 likes en 1000 retweets. Het circuleert ook in verschillende andere talen, zoals in het Frans en Duits en is gezamenlijk tienduizenden keren gedeeld. Het is geverifieerd door AFP Frankrijk.

Image

Screenshot van een van de misleidende berichten op sociale media, vastgelegd op 6 oktober 2021

Bericht vindt zijn oorsprong in Noors artikel

Het Noorse Instituut voor Volksgezondheid (NIPH in de Engelse afkorting, of FHI in de Noorse afkorting) ontkent deze verklaring te hebben afgelegd: "Het is niet juist om te schrijven dat het Noorse Instituut voor Volksgezondheid bevestigde dat COVID-19 niet gevaarlijker is dan een gewone griep'", vertelde de organisatie aan AFP op 29 september.

"Voor zover ik weet, is er geen officiële herclassificatie in Noorwegen van SARS-CoV-2 met een bericht van het Noorse Instituut voor Volksgezondheid", bevestigde Gunnveig Grødeland, onderzoekster van de afdeling Immunologie van de Universiteit van Oslo, op 30 september aan AFP.

"Het is niet correct, zoals vermeld in het artikel [van 'Free West Media'], dat de FHI beweert dat het coronavirus (SARS-CoV-2) mutaties heeft ondergaan 'die het minder gevaarlijk maken'", voegde haar collega Anne Spurkland toe, hoogleraar Moleculaire Immunologie aan dezelfde universiteit op 30 september aan AFP.

"Deze verklaring is waarschijnlijk een verkeerde interpretatie van dit interview in een grote Noorse krant", vervolgde het gezondheidsinstituut. Het dagblad Verdens Gang (VG) publiceerde een interview met Geir Bukholm op 20 september, adjunct-directeur van het instituut, die werd gevraagd naar de gezondheidssituatie in Noorwegen.

In het artikel staat de vetgedrukte zin: "Hierdoor is het coronavirus nu vooral te vergelijken met seizoensgriep en RS-infecties." RS lijkt een verwijzing te zijn naar het respiratoir syncytieel virus.

Een van de co-auteurs bevestigde op 8 oktober tegen AFP dat dit een citaat was van de adjunct-directeur en dat het de stijl van de krant is om bepaalde citaten vetgedrukt weer te geven. Vragen van de journalisten zijn cursief gedrukt.

De volgende vraag is: "#detvardenpandemien?" Dit betekent "dit was de pandemie" en is een verwijzing naar een hashtag die suggereert dat de pandemie voorbij is.

Bukholm reageert op deze stelling juist: "Nee, dat betekent [het] zeker niet. De pandemie is nog niet voorbij zolang deze bestaat in de wereld en in landen waar de vaccinatiegraad nog laag is. Zolang de ziekte zich buiten het grondgebied van rijke landen verspreidt, is er nog steeds een pandemie."

Image

Screenshots van het originele artikel van vg.no (links) en een Nederlandse vertaling via Google Translate (rechts), vastgelegd op 6 oktober 2021

Hij specificeert elders in zijn interview dat "we ons nu in een nieuwe fase bevinden waarin we het coronavirus moeten beschouwen als een van de vele luchtwegaandoeningen met seizoensvariaties."

Daarnaast geeft de introductie van het artikel een verkeerde voorstelling van het interview: "Noorwegen verschuift naar een nieuw paradigma waarin het coronavirus niet langer gevaarlijker is dan andere infecties van de luchtwegen" Bukholm geeft in het interview echter nooit aan dat het virus "niet langer gevaarlijker is".

De FHI bevestigde tegen AFP: "Ons standpunt, zoals uiteengezet in het artikel, is dat we in dit stadium van de pandemie COVID-19 moeten gaan zien als een van de vele aandoeningen van de luchtwegen die circuleren met seizoensvariaties. (...) Dit betekent niet dat ziektes door het coronavirus en de seizoensgriep vergelijkbaar zijn."

Image

Wereldwijd dodental en besmettingen van het coronavirus vanaf 5 oktober om 10:00 GMT, op basis van AFP-cijfers ( AFP / Simon MALFATTO, Sabrina BLANCHARD)

De epidemiologische situatie in Noorwegen

"Als de Noorse FHI COVID-19 in Noorwegen vergelijkt met gewone griep, is dat in termen van sterfte en de belasting van het gezondheidszorgsysteem die momenteel in Noorwegen wordt waargenomen, nu een groot deel van de Noren is gevaccineerd ", zegt immunoloog Anne Spurkland.

Haar collega Dr. Gunnveig Grødeland voegt daaraan toe: "We bevinden ons momenteel in een situatie waarin een hoge vaccinatiegraad een terugkeer naar het normale leven mogelijk heeft gemaakt. We constateren daarom dat ziekenhuisopnames veroorzaakt door COVID-19 beheersbaar zijn en momenteel niet verontrustend toenemen."

In Noorwegen kreeg 90,9% van de bevolking ouder dan 18 jaar een eerste dosis van het vaccin volgens de laatste cijfers van het ministerie van Volksgezondheid van 6 oktober en 85,3% van de Noorse volwassenen is gevaccineerd met een tweede dosis.

Volgens het Europese Centrum voor Ziektepreventie en Controle (ECDC), heeft Noorwegen de afgelopen twee weken 156 nieuwe gevallen per 100.000 inwoners en een laag sterftecijfer. Sinds het begin van de pandemie zijn er slechts 861 doden geregistreerd, op een bevolking van iets meer dan 5 miljoen inwoners.

Image

Screenshots van de cijfers van het "COVID-19 Situation Dashboard" door het ECDC over de coronabesmettingen en sterfgevallen in Noorwegen, vastgelegd op 6 oktober 2021

De meeste beperkingen die in maart 2020 werden ingevoerd om de coronapandemie te bestrijden, zoals sociale afstand of het beperken van deelnemers bij cultuur- en sportevenementen, zijn op 25 september opgeheven door de Noorse regering in verband met de verbeterde gezondheidssituatie in het land.

"We bevinden ons in deze goede situatie, juist omdat we COVID-19 achttien maanden serieus hebben genomen en de meeste Noren nu zijn gevaccineerd. Degenen die dat niet zijn (terughoudende volwassenen en jonge kinderen), worden niet langer als een reden beschouwd om het land gesloten te houden", aldus Anne Spurkland.

Duidelijke aanwijzingen dat corona gevaarlijker is dan griep

De seizoensgriep (influenza) en COVID-19 hebben vergelijkbare symptomen zoals staat uitgelegd op de website van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Maar de transmissie- en reproductiesnelheid en het sterftecijfer van het coronavirus laten zien dat dit laatste gevaarlijker is.

Experts die door AFP in verschillende factchecks zijn geïnterviewd, benadrukken ook dat COVID-19 gevaarlijker is dan de griep (bijvoorbeeld hier en hier).

De FHI specificeert dat "mensen op individueel niveau de juiste behandeling moeten krijgen voor elke specifieke ziekte. We zullen de epidemiologie van COVID-19 en andere luchtwegaandoeningen continu volgen en we zullen bereid zijn om anders te reageren als de omstandigheden verergeren."

Het coronavirus heeft wereldwijd ten minste 4,8 miljoen mensenlevens gekost, sinds het WHO-kantoor in China de uitbraak eind december 2019 meldde tot op het moment van schrijven. Sinds het begin van de uitbraak zijn officieel meer dan 235 miljoen besmettingsgevallen vastgesteld. De overgrote meerderheid van de patiënten herstelt volledig, maar sommigen blijven weken of zelfs maanden last houden van langdurige effecten.