Deze video's zijn niet gemaakt tijdens de Iraanse aanval op Israël in april 2024

"Israël op dit moment. De confrontatie van de 'Iron Dome' met Iraanse drones die zogenaamd vanuit Libanon en Syrië zijn gelanceerd", luidt het bijschrift van een video die in de vroege ochtenduren van 14 april 2024 werd geüpload. In een andere video die dezelfde dag op sociale media werd gedeeld, werd beweerd: "Israël's Iron Dome wordt zwaar getroffen door de enorme golf van Iraanse drones en raketten".

Image

Screenshot van twee van de misleidende berichten, vatsgelegd op 25 april 2024

Samen werden beide posts meer dan tienduizend keer bekeken. De video die in de berichten wordt gedeeld toont explosies in een nachtelijke hemel boven een stad. Vergelijkbare beweringen op basis van dezelfde video deden ook de ronde in andere talen, waaronder het Slowaaks en het Arabisch.

Dergelijke beweringen zijn echter onjuist, aangezien de video zes maanden geleden op sociale netwerken verscheen tijdens raketaanvallen van Hamas op Israël vanuit Gaza.

Dit waren niet de enige berichten die een verkeerd beeld gaven van de Iraanse drone-aanval op Israël van 13 april, zoals we verder in het artikel zullen uitleggen.

Een ongekende Iraanse aanval op Israël

De berichten op sociale media werden gepubliceerd vlak na een ongekende Iraanse aanval op Israël: op 13 april 2024, 's avonds, lanceerde Iran meer dan 300 drones en raketten richting Israël. Volgens het Israëlische leger onderschepten Israël en zijn bondgenoten het merendeel van de inkomende projectielen. Bij de aanval raakten 12 mensen gewond.

De Iraanse Revolutionaire Garde zei dat de aanval een reactie was "op de talrijke misdaden" die Israël beging, waaronder de dodelijke drone-aanval op het consulaat in Damascus op 1 april.

Het hoofd van de Israëlische strijdkrachten, luitenant-generaal Herzi Halev, heeft gezegd dat Israël zou reageren. "Deze lancering van zoveel (Iraanse) raketten, kruisraketten en UAV's naar het grondgebied van de staat Israël zal worden beantwoord met een reactie," zei Herzi Halevi op 15 april, zelfs nadat oproepen tot terughoudendheid binnenstroomden van wereldleiders die een breder regionaal conflict vrezen.

De aanval van Teheran kwam in de context van een escalerend niveau van spanning en vijandigheid tussen Iran en Israël, sinds het uitbreken van de oorlog in de Gazastrook op 7 oktober 2023. 

Op 19 april leek Israël te hebben toegeslagen in de buurt van de Iraanse stad Isfahan, als reactie op het spervuur van 300 raketten en drones die Iran op Israël had afgevuurd. 

Beelden van explosies in de nachtelijke hemel zijn van oktober 2023

De video die werd gedeeld in Nederlandse berichten draagt een watermerk van de Britse krant The Telegraph. De Britse krant publiceerde de video inderdaad op 12 oktober 2023 met als titel "Israël's Iron Dome onderschept Hamas raketten in Ashkelon".

De vroegste gevallen van de video die op sociale netwerken werden geplaatst en die AFP kon traceren, waren van de avond van 11 oktober 2023, bijvoorbeeld op X en op Telegram.

Op 11 oktober berichtte AFP over de verklaringen van Hamas en de Islamitische Jihad dat ze de Israëlische gebieden rond de Gazastrook als doelwit namen.

AFP kon de exacte locatie waar de video is opgenomen niet lokaliseren. De stemmen die in het Hebreeuws spreken en die hoorbaar zijn in de video hebben het over de aanval op Ashkelon en Ashdod, Israëlische kuststeden dicht bij Gaza.

Oude video van een drone verstrikt in hoogspanningskabels

Andere video's met onjuiste beweringen over de Iraanse aanval deden ook de ronde in april 2024, waaronder een video met het volgende bijschrift: "Een Iraanse drone gericht op Israël is neergestort en verstrikt geraakt in elektriciteitsdraden in Irak". Berichten over deze bewering verschenen in het Nederlands, Birmaans, Spaans, Portugees, Arabisch, Chinees, Thai en Engels.

De video toont een drone die vastzit in bovengrondse elektriciteitsdraden. Een man die buiten beeld te horen is, zegt in het Arabisch: "Hier is hij, hij zit vast in de kabels".

Image

Screenshot van een van de misleidende berichten, vastgelegd op 25 april 2024

De berichten doken ook op na de ongekende drone- en raketaanval van Iran op Israël op 13 april 2024.

Na de aanval van Teheran op Israël werden naar verluidt fragmenten van Iraanse raketten gevonden in buurland Irak (hier gearchiveerd).

De beelden van de drone zouden uit Syrië komen

Met een omgekeerde zoekopdracht naar beelden vonden we een screenshot van de video van de drone die vastzit in hoogspanningskabels die in februari werd gepubliceerd - twee maanden voor de Iraanse aanval.

Al Jazeera Syria plaatste het beeld op 21 februari in een Facebookpost waarin stond dat de video was gemaakt in de Syrische noordoostelijke provincie Hasakeh (link hier gearchiveerd).

Lokale media deelden de video op dezelfde dag hier en hier, en meldden ook dat de beelden gefilmd waren in Hasakeh (links hier en hier gearchiveerd).

AFP was niet in staat om onafhankelijk de locatie van de beelden te bevestigen.

Gewapende pro-Iraanse groeperingen hebben echter sinds half oktober 2023 een reeks drone-aanvallen en raketaanvallen uitgevoerd op Amerikaanse en geallieerde troepen in het Midden-Oosten.

De meeste aanvallen zijn opgeëist door het Islamitisch Verzet in Irak, een losse alliantie van door Iran gesteunde groepen die woedend zijn over de steun van de VS aan Israël in zijn oorlog in Gaza.

Oorlog tussen Israël en Hamas

Op 7 oktober 2023 lanceerden Palestijnse militanten een ongekende aanval op het zuiden van Israël, waarbij 1.170 mensen omkwamen, de meesten onder hen burgers, volgens een telling van AFP op basis van officiële cijfers.

Israël verklaarde de volgende dag de oorlog aan de gewapende Hamas-groep en beloofde de beweging te "elimineren". Sindsdien heeft Israel een verwoestende militaire campagne gelanceerd in de Gazastrook, waarbij 34.305 mensen omkwamen, van wie de meerderheid vrouwen en kinderen waren, volgens het ministerie van Volksgezondheid van de Palestijnse gebieden.

Tijdens de Hamas-aanval werden ongeveer 250 mensen ontvoerd uit Israël, waarvan er 129 nog steeds gegijzeld worden in Gaza, waaronder 34 die vermoedelijk dood zijn, volgens officiële Israëlische schattingen.

AFP heeft veel andere video's over de Iraanse drone-aanval op Israël ontkracht, bijvoorbeeld hier, hier en hier. Veel onjuiste beweringen over het conflict tussen Israël en Hamas hebben de afgelopen maand de ronde gedaan. AFP heeft ze vele malen ontkracht. Deze Factcheckartikelen zijn hier in het Engels te lezen en hier in het Nederlands.