Foto van politieagent met hamer is genomen in Frankrijk, niet in Nederland

Facebook-berichten die zogenaamd een Nederlandse politieagent met een hamer laten zien zijn in drie dagen tijd honderden keren gedeeld. Een van de berichten werd gedeeld op maandag 25 januari 2021, een dag nadat er talloze rellen uitbraken tegen de invoering van de avondklok in Nederland. De bewering is echter onjuist: de foto van de politieagent is echt, maar onjuist beschreven. In werkelijkheid is de foto in 2019 genomen in de Franse stad Lyon.

“De 'hulpverleners' van Rutte lopen tegenwoordig met een flinke hamer op zak om de boel te vernielen en zo de schuld aan de demonstranten te kunnen geven”, is te lezen in een van de Facebook-berichten met een foto van een politieagent met een hamer achter zijn rug, vastgeklemd achter zijn riem. Deze post van 25 januari, die de volgende dag werd verwijderd, toont naar verluidt een Nederlandse politieman. Dezelfde foto verscheen in andere Facebook-berichten, zoals hier en hier.

De berichten werden gedeeld tijdens onrustige dagen in Nederland. De invoering van een avondklok om de COVID-19-pandemie te bestrijden, werd gevolgd door drie avonden met rellen. Deze rellen begonnen klein op zaterdagavond 23 januari in Urk. Op zondagmiddag de 24ste escaleerden demonstraties in Amsterdam en Eindhoven tot ongeregeldheden. Zowel op zondag- als maandagavond braken er rellen uit in verschillende steden in het land waartegen veel politie ingezet werd.

Een reactie onder een van de Facebook-posts bevat een afbeelding waarin wordt beweerd dat relschoppers in Nederland zijn ‘ingezet’ om demonstraties in diskrediet te brengen en om politiegeweld te rechtvaardigen: "De staat gebruikt zijn eigen relschoppers om sympathie op te wekken voor het harde politieoptreden."

De algemene boodschap in de Facebook-posts en de commentaren is dat de politie deel uitmaakt van een groter plan. De rellen worden naar verluidt actief aangewakkerd en de politie zou hierin een belangrijke rol spelen. De foto van de politieagent met een hamer zou daar het bewijs van zijn.

Dezelfde foto werd ook gedeeld in deze Facebook-post, waar de auteur zich afvraagt waarom de politie "zulke bescherming" nodig heeft. Het is onduidelijk of de auteur denkt dat de foto in Nederland is gemaakt, maar de opmerkingen zijn zorgwekkend: "Het duurt niet lang voordat er een burgeroorlog komt!" In de reacties wezen andere gebruikers er echter op dat deze foto niet in Nederland is gemaakt.

Image
Screenshot van één van de Facebook-posts, genomen op 26 januari 2021

‘Police’ in Nederland?

We kunnen proberen de oorsprong van de afbeelding te vinden door middel van een omgekeerde Google-zoekopdracht van de afbeelding. Op de pagina's waar de afbeelding werd gevonden staan de woorden "protest", "Macron" en "Gilets Jaunes" (gele hesjes).

Image
Bijgesneden screenshot van de Google-zoekresultaten van de foto, genomen op 26 januari 2021

Als we goed kijken naar de foto in de Facebook-posts, zien we dat er ‘police’ op de ruggen van de mensen staat. Daarnaast staat er iemand met een geel veiligheidshesje op de achtergrond, zoals hieronder te zien is.

Image
Vergrote elementen in de Facebook-post van een persoon in een geel veiligheidshesje en de tekst ‘police’

Gelehesjesprotest in Lyon

De hints die we hebben verzameld wekken de indruk dat we naar een afbeelding kijken van een van de gelehesjesprotesten in Frankrijk. Om meer informatie te vinden, gebruiken we de volgende Franstalige zoekopdracht in Google: "Gilets Jaunes police marteau" (gele hesjes politie hamer).

Het eerste resultaat is een analyse uit januari 2019 van de gebeurtenis door de Franse krant 20 Minutes.

Hierin wordt uitgelegd "waarom deze politieagenten een hamer droegen", met verwijzing naar twee foto’s - waaronder de foto die we verifiëren met dezelfde rode cirkel om de hamer.

De krant beschrijft de gebeurtenis als een demonstratie door de gele hesjes op 26 januari 2019 in Lyon, Frankrijk. Volgens 20 Minutes werd de scène ook vastgelegd tijdens een livestream op Facebook. Hierin is dezelfde politieagent zichtbaar op 0:33, zoals hieronder te zien is.

Image
Screenshot van de Facebook-video in het artikel van 20 Minutes

20 Minutes zegt dat de beelden zijn gemaakt op ‘Place Bellecour’ in het hart van Lyon. We kunnen deze informatie verifiëren door naar andere aanwijzingen in de video te zoeken. Op 2:52 draait de camera naar rechts waardoor een gebouw onthult wordt. Door middel van satellietbeelden en Street View op Google Maps, konden we hetzelfde gebouw identificeren op ‘Place Antonin Poncet’, direct naast ‘Place Bellecour’.

Image
Screenshot van de Facebook-video in het artikel van 20 minutes (links) versus een screenshot van Google Street View (rechts)

Bovendien kunnen we, als we rondkijken in Google Street View, dezelfde gebouwen identificeren op de achtergrond van de foto met de hamer: ze staan aan de overkant van de rivier de Rhône, dichtbij het plein, zoals de vergelijking hieronder laat zien.

Image
Bijgesneden foto van de Facebook-post (links) versus een screenshot van Google Street View (rechts)

De krant 20 Minutes sprak met de lokale autoriteiten over de herkomst van de hamer. De prefectuur van Lyon bevestigde aan 20 Minutes dat de politieagent de hamer in beslag had genomen:

"Ze vonden verschillende dingen, waaronder molotovcocktails en hamers (...) het belangrijkste doel is het veiligstellen [van de situatie] (...) Door de hamer bij zich te houden, voorkomt de politieagent dat het een wapen wordt."

Ons bewijs geeft aan dat de politieagent in de Facebook-post niet in Nederland is gefotografeerd. In werkelijkheid is de foto twee jaar geleden genomen in Lyon, Frankrijk.

Heeft u content gezien die u door AFP wilt laten verifiëren?

Neem contact met ons op