Verhaal waarin Afghaanse asielzoekers onvoorwaardelijk een "QR-code" krijgen is verzonnen

"Asielzoekers uit Afghanisten hebben het al zo moeilijk. Daarom heeft Den Haag besloten dat zij bij aankomst een geldige QR-code [krijgen], zodat zij zich niet hoeven te laten prikken", staat in dit verhaal dat op 13 september 2021 voor het eerst op sociale media verscheen.

Het verhaal werd meer dan 1400 keer gedeeld op Facebook, waarvan de meeste na 9 oktober plaatsvonden. Het verhaal verscheen onder andere in Facebookgroepen zoals "Steungroep boeren&burgers" en de pro-FvD-groep "TEAMTHIERRY". Inmiddels staat het platform vol met screenshots van het verhaal (zoals hier en hier). Het werd ook gedeeld op Twitter, zoals in deze tweet door de online talkshow Café Weltschmerz.

Het is onduidelijk of het verhaal satirisch bedoeld is of als een bewuste poging om te misleiden – de website mist achtergrondinformatie en verklaart niet wat hun intenties zijn. Er staan ook andere onjuiste verhalen, zoals de vermeende implementatie van een vaccinatie- en testplicht aan het einde van september 2021 om toegang tot de trein te krijgen. Een Twitteraccount – dat leek te worden beheerd door deze dubieuze website, twitterde het verhaal op 13 september. Het account is ondertussen verwijderd.

Image

Screenshot van het verzonnen verhaal, vastgelegd op 14 oktober 2021

Ongeacht de intentie van de maker lijken honderden mensen op sociale media te denken dat het verhaal over de asielzoekers echt is. Dit blijkt uit de woedende reacties en het anti-immigratiesentiment: "DE LINKSFASCISTISCHE NAZI'S HEBBEN WEER WAT!!!" zegt een Facebookgebruiker, en "Hun krijgen vanalles, en nu ook nog die code, alles gratis en later nog zeuren en zeiken ook", schrijft iemand. Anderen wijzen erop dat het verhaal nep zou kunnen zijn.

Aan het einde van het verhaal verschijnt het volgende bizarre citaat, zogenaamd afkomstig van een persvoorlichter van D66: "Kergezonde Nederlanders moeten zich drie keer per jaar laten prikken om hun QR-code te bemachtigen. Doen ze dat niet, dan wordt hun horeca-bezoekrecht weer afgenomen. Maar voor asielzoekers geldt dit niet. Zij mogen, ook besmet en al, gewoon dineren in de plaatselijke horeca."

De mededeling dat mensen drie keer per jaar moeten worden gevaccineerd verraad eigenlijk al dat het hier om een verzonnen verhaal gaat – aangezien er geen sprake is van een dergelijke frequentie om het coronatoegangsbewijs te behouden.

Het verhaal is verzonnen

Op 25 september introduceerde de Nederlandse regering het coronatoegangsbewijs (ook bekend als de coronapas). Deze moet verplicht getoond om toegang te krijgen tot bepaalde plekken waar het druk kan worden, zoals in de horeca. De pas is een bewijsstuk in de vorm van een QR-code die laat zien of een persoon negatief is getest in de afgelopen 24 uur, volledig is gevaccineerd of is hersteld van het coronavirus.

AFP heeft bij de relevante autoriteiten navraag gedaan naar deze vermeende voorkeursbehandeling van Afghaanse asielzoekers. Een woordvoerder van het ministerie van VWS bevestigde op 13 oktober tegen AFP dat de bewering onjuist is: "Deze bewering is onjuist, een QR-code kan alleen worden verkregen na een negatieve test, een positieve test in het verleden (herstelbewijs) of vaccinatie, dit geldt dus ook voor asielzoekers. Overigens kunnen mensen die in het buitenland zijn gevaccineerd hier vinden hoe zij een vaccinatiebewijs kunnen verkrijgen."

Een woordvoerder van de IND vertelde diezelfde dag aan AFP dat ze niets toe te voegen hadden aan deze reactie van het ministerie van VWS.

Luit Onvlee, woordvoerder van D66, vertelde op 12 oktober aan AFP dat het vermeende citaat van een "woordvoerder van D66" in het verhaal niet van hen afkomstig was: "Wij hebben deze uitspraak niet gedaan. Dit is inderdaad een verzonnen citaat."

Het coronatoegangsbewijs is eerder doelwit geweest van verschillende valse beweringen. AFP ontkrachtte er drie: de bewering dat een aangepaste QR-code kan worden gebruikt die een kritische boodschap aan de controleur toont dat discriminatie illegaal is, een satirisch verhaal met verzonnen citaten van minister Hugo de Jonge die niet-gevaccineerden uitnodigt om in de horeca te komen werken zodat ze naar binnen mogen, en een verzonnen aankondiging, zogenaamd van het ministerie van VWS, die mensen uitnodigt om hun derde en vierde prik te halen om de geldigheid van hun QR-code te behouden.