Kweekvlees is momenteel niet toegestaan in de EU
- Gepubliceerd op 28 maart 2025 om 15:27
- Leestijd: 7 min
- Door: Katharina ZWINS, Liesa PAUWELS, AFP Oostenrijk, AFP Netherlands
Copyright © AFP 2017-2025. Voor commercieel gebruik van deze inhoud is een abonnement vereist. Klik hier voor meer informatie.
"Overzicht van Restaurants waar ze 3D Geprint Vlees Verkopen! Deze wil je misschien Graag Overslaan" postte een socialemediagebruiker op 17 maart 2025 op Facebook, naast screenshots van een lijst met restaurants waar je "3D-geprint vlees" kunt vinden en een link naar de website van Redefine Meat, een bedrijf dat 3D-geprinte vleesvervangers verkoopt.
Dezelfde lijst en beweringen werden ook op grote schaal gedeeld op andere socialemediaplatforms, zoals X. In de commentaren is er verwarring, omdat veel mensen denken dat ze bedot worden door deze restaurants en misleid worden om "vlees" te eten dat in laboratoria is gekweekt. Eén persoon vraagt zich bijvoorbeeld af "hoe lang het zal duren tot de eerste berichten komen over onverwachte gezondheidsschade van het eten van 3D-geprint vlees?". Een ander schrijft: "Boycot die toko's en ook alle fastfoodbendes!".
Maar het bedrijf dat wordt genoemd in de berichten op sociale media verkoopt vleesvervangers, geen kweekvlees. Het marktaandeel van dergelijke vleesvervangers is de afgelopen jaren sterk gestegen, met steeds meer keuzes in supermarkten en restaurants voor mensen die vlees willen vermijden. Vleesvervangers bevatten vaak plantaardige eiwitten uit soja, erwten of tarwe. Sommige merken hebben ook 3D-printen van vegetarische alternatieven geïntroduceerd om op die manier een 'vlezige' textuur na te bootsen.
Kweekvlees is iets anders, dan gaat het om vlees dat is gekweekt met behulp van dierlijke cellen die kunnen worden afgenomen zonder het dier te doden.
"Bij zowel [in het laboratorium gekweekte als plantaardige producten] kan 3D-printen helpen om textuur, interne architectuur en 3D-patronen na te bootsen," vertelde David Killian, wiens team aan de Universiteit Maastricht onderzoek doet naar 3D-bioprinten, op 27 maart 2025 aan AFP.
Het bedrijf in kwestie produceert en verkoopt momenteel echter alleen plantaardige vleesalternatieven en geen kweekvlees van dierlijke cellen. Dit laatste is momenteel niet toegestaan in de Europese Unie.
Soortgelijke beweringen gingen vorig jaar al viraal in het Nederlands en circuleerden ook al in het Duits.
Bedrijf bevestigt geen laboratoriumvlees te produceren
De wijdverspreide claims hebben betrekking op het Israëlische bedrijf Redefine Meat, dat volgens de misleidende berichten 3D-geprint vlees zou leveren aan Nederlandse restaurants.
Het bedrijf stelt echter op zijn website dat zijn producten gemaakt zijn van plantaardige ingrediënten. Op 20 maart 2025 bevestigde het bedrijf dit ook aan AFP: "Alle Redefine Meat producten vrij zijn van dierlijke ingrediënten".
De producten worden geproduceerd in hun Nederlandse fabriek en worden al enkele jaren verkocht aan Nederlandse restaurants en supermarkten. Volgens nieuwsberichten wil het bedrijf met de techniek echt vlees nabootsen.
Op de website worden ook de ingrediënten waarvan de vleesvervangers zijn gemaakt vermeld. Deze bevatten plantaardige bestanddelen zoals tarwe, soja en aardappel.
Kweekvlees mag nog niet verkocht worden in de EU
Daarentegen wordt zogenaamd kweek- of laboratoriumvlees, dat Redefine Meat niet produceert, gemaakt met behulp van dierlijke cellen.
Lilou van Lieshout, expert Duurzaamheid bij het Voedingscentrum, legde op 26 maart 2025 aan AFP uit dat kweekvlees wordt gemaakt door dierlijke cellen in een laboratorium op te kweken met aminozuren, suikers en zuurstof tot vet- en spiercellen.
Maar dergelijk in een laboratorium gekweekt vlees van dierlijke cellen is op dit moment nog niet goedgekeurd in de EU.
Na navraag door AFP op 24 maart 2025 bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit verklaarde deze dat "kweekvlees niet mag worden geserveerd in Nederlandse restaurants". "Voor zo ver bij ons bekend gebeurt dat ook niet en hebben wij hier ook geen meldingen over ontvangen," aldus een woordvoerder.
Kweekvlees "is een zogenaamd 'Novel Food'", legde van Lieshout uit. In de EU vallen vleesreplica's die zijn gemaakt van dierlijke cellen onder de zogenaamde Novel Food-regeling.
Om toestemming voor deze producten te verkrijgen, moeten bedrijven een aanvraag indienen bij de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA).
Wanneer een aanvraag voor autorisatie wordt ingediend, controleert EFSA of de nieuwe producten veilig zijn. Ze mogen alleen op de markt worden gebracht na uitdrukkelijke toestemming en worden dan opgenomen in een Unielijst van nieuwe voedingsmiddelen (hier gearchiveerd).
De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid vertelde aan AFP op 20 maart 2025 dat ze in september 2024 de eerste aanvraag voor de reglementaire goedkeuring in de EU hadden ontvangen voor een "voedselproduct van dierlijke oorsprong afgeleid van celculturen, gemaakt van eendencellen om foie gras te verkrijgen". "Momenteel is de risicobeoordeling voor deze aanvraag aan de gang," zei een EFSA-woordvoerder.
Maar het proces zal niet snel worden afgerond, aangezien, zo legde EFSA uit, de volledige procedure wel anderhalf jaar kan duren.
Volgens van Lieshout is het waarschijnlijk dat het product dan eerst op kleine schaal beschikbaar zal zijn. "De technologie is nog in ontwikkeling en het kweken gebeurt nog niet op grote schaal, dat zorgt dat er ook nog onzekerheid is over de precieze milieubelasting," zei van Lieshout. "In potentie kan kweekvlees duurzamer en diervriendelijk vlees opleveren".
"Het idee is om iets te maken dat dicht(er) bij het gewone originele vleesproduct ligt en dat tegelijkertijd de consument iets duurzamers en mogelijk gezonder te bieden", aldus Killian.
Enkele EU-landen hebben al preventief kweekvlees verboden, in een poging concessies te doen aan boeren. Zo verbood in november 2023 de Italiaanse regering al dergelijk kweekvlees en in maart 2025 introduceerde Hongarije een soortgelijk voorstel naar het Italiaanse voorbeeld.
Nederland is een van de landen die vooroplopen in de ontwikkeling van kweekvlees, als eerste land waar wetenschappers erin slaagden een in het laboratorium gekweekte burger te maken. "Er zijn een aantal andere baanbrekende bedrijven binnen Nederland," legde Killian uit. Zo organiseerde een Nederlandse start-up in 2024 voor het eerst in de EU 'proeverijen' waar laboratoriumworsten werden geserveerd, onder een beperkte vergunning.
Vleesvervangers gelabeld als 'geen vlees' of veganistisch
AFP controleerde willekeurig ongeveer 15 van de restaurants die in de sociale mediaberichten werden genoemd. De meeste daarvan die Redefine Meat-producten vermelden, labelen de vleesvervangers als 'vegetarisch' of 'veganistisch' op het menu, en hebben ze ook gewone vleesopties voor wie wil.
In de socialemediaberichten vermelden gebruikers ook in de commentaarsectie dat de gedeelde lijst met restaurants incorrect of verouderd is, waarbij sommige restaurants niet meer actief zijn of geen 3D-geprinte vleesvervangers aanbieden. Een restauranteigenaar reageerde bijvoorbeeld in de commentaren dat hun "vlees van een slager komt" en het dus "niet beter kan worden".
In de link die aan de berichten werd toegevoegd, vinden we ook een locatiezoeker van restaurants die Redefine Meat-producten serveren.
Een voorbeeld hiervan is een BBQ-restaurant in Groningen dat in de locatiezoeker wordt vermeld, en verschillende soorten vlees serveert, evenals een 'Redefine Meat Vegan Burger'. Het wordt ook duidelijk gelabeld als geschikt voor veganisten met een blaadje naast het gerecht. Een ander restaurant in Amsterdam plaatste de hamburger op het menu als 'Vegan Redefined Burger'.
In een visrestaurant in Den Haag, eveneens vermeld op de website van Redefine Meat, wordt de 3D-geprinte hamburger ook aangeboden in het vegetarische gedeelte. Onder het gerecht wordt een korte uitleg toegevoegd: "Redefine Premium Burger is een stevige plantaardige burger die speciaal is gemaakt om de zintuigen te prikkelen. De vlezige smaak en de grove gemalen textuur vormen de perfecte basis voor het bouwen van een heerlijke hamburger".
Andere restaurants die op de online lijst staan, duiden de burger gewoon aan als een 'vegan burger' op hun menu zonder te verduidelijken om welk merk het gaat.
Heeft u content gezien die u door AFP wilt laten verifiëren?
Neem contact met ons op