Er is geen bewijs voor de werkzaamheid van 'kankerkuren' gepromoot door Mel Gibson
- Gepubliceerd op 28 januari 2025 om 16:56
- Leestijd: 8 min
- Door: Sofia BARRAGAN, AFP Argentinië
- Vertaling en aanpassing: Liesa PAUWELS , AFP Netherlands
Copyright © AFP 2017-2025. Voor commercieel gebruik van deze inhoud is een abonnement vereist. Klik hier voor meer informatie.
Kanker is de belangrijkste doodsoorzaak in Nederland en elk jaar sterven wereldwijd bijna 10 miljoen mensen aan de ziekte. Nu delen echter veel internetgebruikers een interview met de Amerikaanse acteur Mel Gibson, waarin hij beweert dat verschillende van zijn vrienden van kanker genazen door het gebruik van ivermectine, fenbendazol, chloordioxide en methyleenblauw. Deskundigen die door AFP werden geïnterviewd, beweren echter dat deze stoffen geen kankermedicijnen zijn en dat sommige zelfs schadelijk kunnen zijn.
"Kanker geneest met fenbendazol ook in het laatste stadium! Pharma maffia houdt het tegen! Gibson zag vrienden genezen die waren opgegeven! Ook ivermectine heeft dat effect!" schreef een X-gebruiker in een bericht in het Nederlands op 17 januari 2025. Ze deelde ook een artikel met een clip uit de podcast van de conservatieve presentator Joe Rogan, "The Joe Rogan Experience", waarin acteur Mel Gibson te gast was.
Het X-onderschrift is gebaseerd op de uitspraken van Gibson tijdens de één minuut en 23 seconden durende clip, waarin hij vertelt over drie vrienden die stadium 4 kanker hadden. Nadat Rogan hem vraagt wat ze gebruikten om te genezen, zegt de Amerikaanse acteur dat ze ivermectine, fenbendazol, chloordioxide en methyleenblauw namen.
In de populaire podcast van Rogan werden eerder al samenzweringstheorieën en valse beweringen verspreid via Rogan zelf of via zijn gasten. AFP heeft al eerder verschillende van zijn valse beweringen op feiten gecontroleerd, bijvoorbeeld hier en hier.
Dezelfde video werd ook op grote schaal gedeeld in het Frans, Engels en Spaans.
De beweringen van de acteur zijn echter niet gebaseerd op wetenschappelijke argumenten en werden weerlegd door verschillende experts die AFP raadpleegde.
Chloordioxide
Chloordioxide is "een geel tot roodachtig gas of een roodbruine vloeistof onder 52 graden Fahrenheit (ongeveer 11 graden Celsius) met een onaangename geur die lijkt op chloor", zoals wordt uitgelegd in deze toxicologische fiche van de National Institutes of Health (NIH), die benadrukt dat het product "giftig" is voor mensen.
Het is een chemische verbinding die ontstaat uit de combinatie van natriumchloriet en zoutzuur en wordt soms op ambachtelijke wijze gemaakt.
Het wordt vaak gebruikt "om drinkwater te desinfecteren", zoals hier aangegeven door het Amerikaanse Agency for Toxic Substances and Disease Registry (hier gearchiveerd).
Maar in tegenstelling tot wat Gibson beweert, is er geen onderzoek dat aantoont dat chloordioxide kanker kan genezen, vertelde Matías Norte van de afdeling oncologische chirurgie van het Hospital de Clínicas in Buenos Aires, toen AFP contact met hem opnam.
"Het is een antisepticum, een ontsmettingsmiddel voor oppervlakken. Als je een cel of microbe op een oppervlak plaatst en er chloordioxide overheen laat gaan, sterft de cel natuurlijk. Maar dit betekent niet dat hetzelfde in het lichaam zal gebeuren," legt de specialist uit.
Verschillende organisaties, zoals de National Administration of Drugs, Foods, and Medical Technology van Argentinië (Anmat) en het Zwitserse geneesmiddelenbureau Swissmedic, adviseren om geen chloordioxide te gebruiken, ook bekend als 'MMS', kort voor 'Miracle Mineral Solution', omdat het gebruik ervan niet is goedgekeurd als medicijn.
Bovendien kan het innemen van chloordioxide gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals buikpijn, misselijkheid, braken, diarree, ademhalingsproblemen en zelfs de dood.
In Frankrijk waarschuwde het nationaal agentschap voor de veiligheid van geneesmiddelen en gezondheidsproducten (ANSM) in 2010 al voor dit product na "gevallen van vergiftiging die werden gemeld door gifcentra en centra voor toxicovigilantie".
"Dit product 'Miracle Mineral Solution', dat op verschillende websites wordt verkocht, wordt gepresenteerd als 'een ontdekking die je leven kan redden' en 'het antwoord op AIDS, hepatitis A, B en C, malaria, herpes, tuberculose, de meeste vormen van kanker en vele andere ernstige ziekten'. In feite is het een 28% natriumchlorietoplossing die, volgens het gebruik dat op internet wordt aanbevolen, moet worden gemengd met een activeringskit (10% citroenzuur) om chloordioxide te produceren. Het is dit eindproduct dat in verband wordt gebracht met de bovengenoemde medische claims," schreven het Directoraat-generaal Gezondheid, het Institut de Veille Sanitaire (nu Santé Publique France) en het Franse Agentschap voor de Veiligheid van Gezondheidsproducten (nu ANSM).
"Chloordioxide wordt normaal gebruikt als biocide voor de desinfectie van leidingwater. Er is geen medische werkzaamheid van dit product bewezen," voegde de openbare waarschuwing eraan toe.
Bovendien zijn er in verschillende landen veroordelingen uitgesproken tegen promotors van deze producten, bijvoorbeeld in de Verenigde Staten of Canada.
Dit is niet de eerste keer dat chloordioxide ten onrechte wordt gepresenteerd als een middel tegen verschillende ziekten. AFP heeft al verschillende beweringen weerlegd dat dit product effectief zou zijn tegen Covid-19 en andere ziekten.
Ivermectine
Ivermectine is een antiparasitair geneesmiddel dat vaak bij dieren wordt gebruikt. Bij mensen kan het medicijn gebruikt worden tegen parasieten zoals schurft of luizen. Het is vaak het onderwerp van valse claims, waarbij het wordt voorgesteld als een 'wondermiddel', vooral tegen Covid-19.
Ivermectine werd vroeg in de pandemie getest om te zien of dit medicijn effectief kon zijn tegen het virus. De resultaten hebben echter nooit de effectiviteit aangetoond.
Er worden momenteel verschillende onderzoeken uitgevoerd om te onderzoeken of de combinatie van ivermectine met andere behandelingen effectief zouden kunnen zijn in de strijd tegen bepaalde vormen van kanker - zoals al in mei 2023 werd uitgelegd in dit AFP-artikel.
Voorlopig loopt het onderzoek nog, en het gaat om het testen van ivermectine in combinatie met andere medicijnen, niet geïsoleerd.
Ivermectine "wordt op geen enkele manier gebruikt voor de behandeling van kanker", wat benadrukt dat er geen wetenschappelijk bewijs is voor de werkzaamheid tegen deze ziekte, zei oncologie-expert Matías Norte.
"We denken dat het niveau van glycolyse zou kunnen beïnvloeden, dat wil zeggen, dat het zou voorkomen dat glucose de kankercel binnendringt, maar dit zou op geen enkele manier de dood van de kankercel veroorzaken," voegde de specialist eraan toe.
Bovendien geeft de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) aan dat een overdosis ivermectine "misselijkheid, braken, diarree, hypotensie (lage bloeddruk), allergische reacties (jeuk en netelroos), duizeligheid, ataxie (evenwichtsproblemen), toevallen, coma en zelfs de dood" kan veroorzaken (hier gearchiveerd).
Fenbendazol
Fenbendazol is een ontwormingsmiddel (antiparasiticum) dat wordt gebruikt om parasieten bij dieren te behandelen.
Studies hebben dit medicijn en andere middelen in dezelfde categorie onderzocht als mogelijke kankerbehandelingen, maar hebben niet voldoende bewijs gevonden om te bevestigen dat ze kanker bij mensen kunnen genezen (hier en hier gearchiveerd).
"De veelbelovende resultaten met kankercellen zijn nog maar het begin," vertelde Sheila Singh, directeur van het Centre for Discovery in Cancer Research aan de McMaster University, aan AFP in 2023.
"Maar beweren dat het kanker kan genezen is gewoon niet wetenschappelijk, omdat er geen gegevens zijn die deze bewering ondersteunen," voegde ze eraan toe.
Sommige van de mechanismen die parasieten aansturen zijn ook actief in kankercellen, legde Singh uit, waardoor antiparasitica een mogelijke behandeling tegen kanker kunnen zijn. De weg van preklinisch bewijs naar een bewezen behandeling kan echter wel 25 jaar duren, zoals AFP eerder uitlegde in dit factchecking artikel.
Van zijn kant merkt Matías Norte ook op dat een medicijn "niet kan worden gegeneraliseerd naar één, twee of drie gevallen; het moet een statistisch representatieve steekproef hebben".
Methyleenblauw
Methyleenblauw, of methylthioniniumchloride, is een chemische verbinding die voornamelijk wordt gebruikt voor de behandeling van methemoglobinemie, een bloedstoornis, volgens het informatieblad van de National Institutes of Health (NIH). Het wordt ook gebruikt in de chirurgie als kleurstof om bepaalde delen van het lichaam te kleuren en heeft antiseptische en helende eigenschappen.
Buiten de medische sector wordt methyleenblauw gebruikt in de textielindustrie om stoffen te verven en in de chemie als indicator in redoxreacties.
Met betrekking tot het gebruik van methyleenblauw in relatie tot kanker, legde klinisch oncoloog Victoria Costanzo van de Foundation for Cancer Research Center FUCA aan AFP uit dat het "soms" wordt gebruikt bij kankerchirurgie, maar ook "op andere gebieden".
Matias Norte gaf meer details: "Onlangs hebben we ontdekt dat methyleenblauw voordelen zou kunnen hebben voor de behandeling van glaucoom, maar meer ook niet. In werkelijkheid heeft het meer schadelijke effecten dan voordelen."
Deze chemische verbinding kan inderdaad duizeligheid, zweten en huidverkleuring veroorzaken. Daarom mag het niet gebruikt worden zonder medisch toezicht.
"Er is geen wetenschappelijk bewijs dat het gebruik van methyleenblauw, fenbendazol, ivermectine of chloordioxide ondersteunt bij de behandeling van kanker," vertelde Constanzo aan AFP.
"Op dit moment zijn dit experimenten of fantasieën," zei ze.
"Ik zou niemand aanraden, en zeker geen patiënten met de diagnose kanker, om een van deze medicijnen te gebruiken zonder de strikte controle van hun arts," voegde ze eraan toe.
Kanker en misinformatie
In 2022 stierven wereldwijd bijna 10 miljoen mensen aan kanker. Volgens de gegevens van 2023 zijn tumoren (zowel goedaardig als kwaadaardig) doodsoorzaak nummer één in Nederland (28%), op de voet gevolgd door hart- en vaatziekten.
In de hele EU is kanker de op één na meest voorkomende doodsoorzaak.
AFP publiceerde eerder al verschillende factchecks over verkeerde informatie over kankerdiagnoses en -behandelingen, zoals bijvoorbeeld hier en hier.
Oncologen vrezen dat de verspreiding van valse informatie over kankerbehandelingen ertoe kan leiden dat patiënten afzien van de juiste medische zorg, zoals uitgelegd werd in dit AFP artikel.
De Amerikaanse acteur Mel Gibson, die ook Iers is en opgroeide in Australië, werd in het verleden beschuldigd van antisemitisme, racisme, homofobie en huiselijk geweld.
Samen met collega-acteurs Sylvester Stallone en Jon Voight werd hij op 16 januari 2025 symbolisch benoemd tot 'ambassadeur' in Hollywood, om te dienen als 'de ogen en oren' van de nieuwe Amerikaanse president Donald Trump in een overwegend prodemocratische filmindustrie.
Heeft u content gezien die u door AFP wilt laten verifiëren?
Neem contact met ons op