Europees Parlementslid noemt vaccins onterecht nutteloos en experimenteel

"EU parlementslid Christine Anderson legt in twee minuten de kern van de zaak bloot", luidt de titel van deze webpagina van Stichting Vaccinvrij met een 2 minuut durend fragment van de Duitse politica, gepubliceerd op 4 november en sindsdien ruim 200 keer gedeeld op Facebook. Hetzelfde fragment verscheen op de beruchte website NineForNews en in Nederlandstalige berichten op Twitter.

De publicaties suggereren dat de vaccins ineffectief zijn omdat ze je niet immuun maken en je "het virus nog steeds kunt oplopen en verspreiden", dat ze "niet goed gecontroleerd en getest" zijn, en er is naar verluidt "geen degelijk wetenschappelijk bewijs dat de voordelen opwegen tegen de ziekte zelf en mogelijke bijwerkingen op de lange termijn".

Christine Anderson, lid van de extreemrechtse partij Alternative für Deutschland (AfD), werd in 2019 verkozen tot lid van het Europees Parlement en heeft zich de afgelopen maanden meermaals verzet tegen coronavaccinatie. Anderson hield de speech in de publicaties op 28 oktober 2021 met enkele andere Europarlementariërs.

Verschillende lengtes van deze toespraak circuleren op internet met bijschriften in verschillende talen, zoals in het Engels, Pools en Frans. De beelden zijn viraal gegaan en werden gezamenlijk miljoenen keren gezien. Deze versie op Twitter werd bijvoorbeeld 2 miljoen keer bekeken.

De opmerkingen van het parlementslid zijn echter misleidend.

Image

Screenshot van een van de misleidende berichten met de video van Christine Anderson, vastgelegd op 10 november 2021

Gezondheidsautoriteiten beschouwen de vaccins als veilig

"Wat mij betreft laat ik me niet vaccineren door iets dat niet goed is doorgelicht en getest", zegt de Europarlementariër. Ze vervolgt dat ze niet wil worden "gereduceerd tot een simpel proefkonijn" door "gevaccineerd te worden met een experimenteel medicijn".

Voordat een vaccin in de landen van de Europese Unie wordt goedgekeurd, moet het aan strenge tests door de ontwikkelaar worden onderworpen en vervolgens aan een wetenschappelijke evaluatie. Daartoe behoren het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) en andere regelgevende instanties in de EU-landen. In Nederland is dat het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG).

Het EMA legt in dit document uit: "Nieuwe geneesmiddelen worden eerst getest in het laboratorium en vervolgens bij vrijwilligers, in onderzoeken die worden aangeduid als klinische studies." Bij deze klinische studies is er sprake van drie stadia, waarbij telkens een toenemend aantal deelnemers meedoen.

De fabrikanten hebben van de Europese Commissie een voorwaardelijke vergunning gekregen, waarbij rekening is gehouden met de positieve adviezen van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA). Het EMA brengt topspecialisten bijeen die de wetenschappelijke beoordeling voorbereiden en het advies van de Europese Commissie uitbrengen over de vraag of een medicijn veilig en werkzaam is en aan de kwaliteitscriteria voldoet.

De resultaten van de klinische proeven van fase drie, waarbij duizenden vrijwilligers betrokken zijn, zijn gepubliceerd (bv. hier voor Moderna en hier voor Pfizer). De resultaten van deze studies zijn dus sterk genoeg bevonden, maar kunnen later worden aangevuld, onder de voorwaarden van de voorwaardelijke handelsvergunning die aan deze vaccins is verleend.

Een voorwaardelijke handelsvergunning stelt vaccinontwikkelaars in staat om aanvullende gegevens (nieuwe of lopende onderzoeken) in te dienen na goedkeuring van de autoriteiten, in tegenstelling tot een standaard handelsvergunning waarbij alle gegevens vooraf moeten worden ingediend. Als onderdeel van deze noodprocedure, die het mogelijk maakte om de beschikbaarheid van vaccins tegen COVID-19 aanzienlijk te versnellen, verleende het EMA vernieuwbare vergunningen voor een jaar.

De voorzitter van het CBG, Ton de Boer, zegt dat het woord "voorwaardelijk" vaak leidt tot een misverstand: "Een voorwaardelijk goedgekeurd vaccin voldoet aan de eisen wat betreft werkzaamheid, veiligheid en kwaliteit. De fabrikant moet alleen nog voldoen aan voorwaarden. Zo moet zij nog het eindrapport van de studies en de lange termijn gegevens aanleveren. Bijvoorbeeld of het vaccin ook werkt bij kinderen. Of bij zwangere vrouwen."

Het EMA benadrukt dat voorwaardelijke goedkeuring garandeert dat "het geneesmiddel voldoet aan de strenge EU-normen voor veiligheid, werkzaamheid en kwaliteit en dat er na goedkeuring nog steeds uitgebreide gegevens worden gegenereerd."

Op 2 november verscheen een artikel in het British Medical Journal, waarin een voormalig medewerker van de Texaanse bedrijf Ventavia, dat in opdracht van Pfizer een deel van klinische studies uitvoerde, aangaf dat er fouten zijn gemaakt. Er zou sprake zijn geweest van het vervalsen van informatie, het bewaren van vaccins op de verkeerde temperatuur en het onzorgvuldig omgaan met documenten waardoor patiënten erachter konden komen of ze een placebo toegediend hadden gekregen. Ventavia speelde slechts een kleine rol in de proeven met dit vaccin. De Texaanse groep heeft tests uitgevoerd op duizend mensen, terwijl het vaccin in totaal is getest bij ongeveer 44.000 mensen over de hele wereld.

Er is wetenschappelijk bewijs dat de baten/risicoverhouding van vaccins gunstig is

Anderson beweert ook dat er "geen degelijk wetenschappelijk bewijs is dat de voordelen opwegen tegen de ziekte zelf en mogelijke bijwerkingen op de lange termijn" voor coronavaccins.

Maar door een voorwaardelijke goedkeuring af te geven voor coronavaccins, oordeelde het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) dat de "baten/risicoverhouding" gunstig is. Dat wil zeggen dat de bescherming die wereldwijd wordt geboden tegen COVID-19 veel zwaarder weegt dan de mogelijke bijwerkingen of risico's die door het vaccin worden veroorzaakt, zoals het agentschap op zijn site uitlegt.

De veiligheid van de vaccins wordt vervolgens nauwlettend gevolgd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en het EMA die eventuele bijwerkingen na toediening van een vaccin identificeren en bestuderen. In Nederland houdt het CBG ook toezicht op COVID-19-vaccins en publiceert het updates.

Tot op heden zijn in de Europese Unie 600 miljoen doses vaccins toegediend (sinds december 2020) aan 315 miljoen mensen, ofwel 69% van de bevolking. Hoewel zeer zeldzame aandoeningen in verband zijn gebracht met het AstraZeneca-vaccin (trombose), mRNA-vaccins (pericarditis, myocarditis) en het Janssen-vaccin (syndroom van Guillain-Barré en trombose), zijn de meeste bijwerkingen mild (pijn op de prikplek en koorts). Deze mogelijke bijwerkingen blijven uiterst zeldzaam in verhouding tot de miljoenen toegediende doses.

Het EMA concludeerde in een advies van 9 juli dat "de voordelen van alle geautoriseerde COVID-19-vaccins groter blijven dan hun risico's, gezien het risico op ziekte en gerelateerde complicaties en aangezien wetenschappelijk bewijs aantoont dat ze het aantal sterfgevallen en ziekenhuisopnames als gevolg van COVID-19 verminderen."

Dat je het virus kan overdragen betekent niet dat vaccins ineffectief zijn

"Ze maken je niet immuun, je kunt het virus nog steeds oplopen en verspreiden. (...) Het vaccin heeft er wel voor gezorgd dat er miljarden in de zakken van farmaceutische bedrijven terecht zijn gekomen", staat in de publicatie door NineForNews.

Dit argument wordt vaker naar voren gebracht op sociale netwerken om te ‘bewijzen’ dat het geen voordeel zou hebben om tegen COVID-19 te worden gevaccineerd. Maar het feit dat gevaccineerden het virus nog steeds kunnen krijgen en overdragen, betekent niet dat vaccins zinloos zijn.

Gecontacteerd door AFP op 11 november vertelde hoogleraar Vaccinologie Anke Huckriede dat gevaccineerden inderdaad besmet kunnen raken maar dat vaccins goed beschermen tegen ziekte en ziekenhuisopname: "bij besmetting ontwikkelen gevaccineerden meestal een milde ziekte of krijgen helemaal geen symptomen."

Huckriede refereert naar een RIVM-rapport van 3 november over de effectiviteit van vaccins en zegt: "Percentueel liggen er nog steeds veel meer niet-gevaccineerden in het ziekenhuis", ondanks dat veruit de meeste mensen in Nederland volledig gevaccineerd zijn. Hurckriede erkent dat gevaccineerden het virus kunnen doorgeven, maar omdat zij minder snel besmet raken en het virus ook sneller kwijtraken "dragen gevaccineerden duidelijk minder bij aan de verspreiding van het virus dan niet-gevaccineerden."

In augustus legde Claude-Agnès Reynaud, immunoloog van het Franse Nationaal instituut voor gezondheid en medisch onderzoek (Inserm), uit aan AFP dat vaccins voorkomen dat mensen ernstig ziek worden: "Het virus komt in de neus en wordt gevaarlijk in de longen. Wat het vaccin echter verhindert, is de afdaling in het ademhalingssysteem naar de longen, daarom hebben we bijna 95% effectiviteit op ernstige vormen" van COVID-19.

Coronavaccins hebben hun effectiviteit bewezen bij ernstige vormen van de ziekte. Verschillende onderzoeken (1, 2, 3) die gegevens analyseren van vaccinatiecampagnes, met name in het Verenigd Koninkrijk en Israël, hebben aangetoond dat coronavaccins effectief zijn gebleken tegen ernstige en symptomatische vormen.

In het rapport van 3 november door het RIVM concludeerde het instituut dat coronavaccins voor 94% effectief zijn in het voorkomen van ziekenhuisopnames en 97% tegen IC-opname over de periode juli-oktober. De vaccins blijken minder effectief vanaf 70 jaar, bij jongere leeftijdsgroepen en bij mensen met een medisch hoog risico.